عصر ایران؛ مجله
تصویری سلاح- موشک کوتاه برد
کروتال که تقریبا با تمام شرایط آب و هوایی سازگاری دارد، موشک زمین به هوا بوده
که با هدف رهگیری موشک های ضد کشتی ارتفاع پایین و همچنین مقابله با هواپیماهای
نظامی طراحی و ساخته شده است. این موشک که توسط شرکت Thomson
CSF Matra تولید شده، در دو مدل متفاوت در دسترس است. یکی نسخه مبتنی بر
زمین است و دیگری توسط کشتی (نسخه دریایی) راه اندازی و پرتاب می شود. نخستین بار
در سال 1967 روند طراحی کروتال آغاز و در سال 1978 وارد خط تولید خود شد. طبق آمار
های به دست آمده تاکنون 6،000 عدد از این موشک ساخته شده و در جنگ های مختلفی
مانند جنگ ایران و عراق و جنگ مرزی جنوب آفریقا مورد استفاده نظامی قرار گرفته
است.
««برای مشاهده تصاویر در اندازه بزرگ روی آنها کلیک کنید»»
طراحی و توسعه
اولین بار موشک کروتال توسط کمپانی Thomson-Houston در فرانسه و به منظور بهره برداری در
آفریقای جنوبی تولید شد اما چندی بعد ارتش فرانسه نیز به این محصول نظامی علاقه مند
شد و کاربرد آن گسترش بیشتری یافت. جالب است بدانید که در آفریقای جنوبی موشک
کروتال با نام "کاکتوس" شناخته می شود. در نهایت با توجه به دستاورد
هایی که موشک مذکور از نظر نظامی به همراه داشت، نیرو های مسلح فرانسه اقدام به
خریداری این سیستم برای هر دو نیروی هوایی و دریایی کرد.
سیستم کنترل آتش موشک مجموعه ای از سیستم های هماهنگ گننده،
سیستم آتش برجک و حسگر های اصلی شناور است که از جمله مهم ترین بخش ها در نسخه
دریایی به شمار می رود. برجک ظرفیت پرتاب 8 موشک را داشته و آن ها را در محفظه ای
ضد آب نگه داری می کند. از طرفی مخزن نیز که در قسمت پشتی برجک قرار گرفته است، 18
موشک را در خود جای می دهد.
اما در مورد اولین نمونه زمینی باید به تانک اصلی میدان
نبرد فرانسوی آ ام ایکس- 30 اشاره کرد. برای آن که سیستم از تحرک و انعطاف پذیری
بالا تری برخوردار باشد، تانک مذکور به عنوان شاسی مناسب برای نصب سیستم موشکی
کروتال در نظر گرفته شد. در این زمان تعداد پرتاب کننده ها تنها 6 عدد بود. اما در
ارتش فنلاند سیستم موشکی روی خودرو نظامی Sisu Pasi نصب شده و 8 پرتاب کننده دارد.
همچنین موشک کروتال روی ناوهای جنگی زیادی نیز جای گذاری
شده است. برای مثال ناوچه کلاس لافیت مجهز به 8 مقر شلیک در نزدیکی عرشه پرواز
بالگرد خواهد بود.
کروتال ان جی که مخفف New Generation است، در واقع نسخه مدرنیزه ای از
موشک های معمولی کروتال بوده و در سال 1990 وارد خط تولید شد. این سیستم تقویت شده
از موشک های جدید VT-1
با سرعت 3.5 ماخ، برد 11 کیلومتر و سقف پرواز 6،000 متر استفاده می کند. از دیگر
ویژگی های آن می توان به رادار داپلر S-band
با برد 20 کیلومتر، رادار Ku-band
TWT با برد 30 کیلومتر، دوربین حرارتی با برد 19 کیلومتر، دوربین CCD با برد 15 کیلومتر و لیزر مادون سرخ
اشاره کرد.
در سال 1999، نیرو های مسلح کره قراردادی به مجموعه سامسونگ
تالس
ارائه دادند که به طور مشترک سیستم کروتال ان جی را با هدف ارتقا سیستم دفاع هوایی
کوتاه برد K-SAM Pegasus
توسعه دهند. در این پروژه مشترک، سیستم های راداری و الکترونیکی توسط شرکت سامسونگ
الکترونیکس تامین شدند. در نهایت 48 واحد با قیمت پیشنهادی 330 میلیون یورو تولید
شد. سری دوم تولید در سال 2003 نیز شامل 66 واحد با قیمت پایه 470 میلیون یورو
بود.
در ادامه نسخه متفاوتی از کروتال ان جی که مجهز به سیستم
راداری Shikra
بود، در سال 2007 وارد میدان رقابت با سایر موشک های هم رده خود شد. در این سیستم
هم از موشک های VT-1
با برد افزایش یافته به 15 کیلومتر بهره برداری شده است. برد ردیابی رادار، 150
کیلومتر خواهد بود.
از نظر تکنولوژی، سیستم موشکی کروتال از دو جز تشکیل شده
است: وسیله ای به منظور حمل و نقل که مجهز به 2 الی 8 پرتاب کننده است و همچنین یک
رادار ردیاب که بین پرتاب کننده ها قرار گرفته است. وسیله نقلیه دوم، رادار نظارتی
را حمل می کند. این وسیله می تواند به چندین وسیله نقلیه دیگر که حامل پرتاب کننده
ها هستند، متصل شده و از این طریق یک سیستم دفاع هوایی موثر حاصل شود. در مورد
کروتال ان جی، پرتاب کننده ها و سیستم راداری روی یک وسیله نقلیه عمل می کنند.
موشک به وسیله نیروی محرکه ای از نوع سوخت جامد هدایت می
شود. قابلیت دست یابی به حداکثر سرعت 2.3 ماخ تنها ظرف مدت زمان دو ثانیه وجود
خواهد داشت. موشک اطلاعات رادار را دنبال کرده تا جایی که تششع مادون قرمز آن را
حس کند. این موضوع به منزله ی نزدیکی به هدف مد نظر خواهد بود و موشک در کثری از
ثانیه منفجر خواهد شد.
سیستم هدایت تلویزیونی کروتال از هر دو مدل دوربین های
معمولی و مادون قرمز بهره می برد. بدین ترتیب قابلیت ردیابی 8 هدف در زمان واحد را
خواهد داشت. البته لازم به ذکر است که این سیستم موشکی می تواند از سایر سیستم ها
نیز به منظور دریافت اطلاعات ارزشمند کمک بگیرد و عملکرد آن تنها محدود به موارد
ذکر شده نخواهد بود.
انواع
R440 Crotale: این مورد اصلی ترین سیستم کروتال ساخته شده است که هر دو
سیستم های زمینی و دریایی را شامل می شود. بیش از 330 عدد از این سیستم ها ساخته و
به 15 کشور در سراسر دنیا صادر شده است.
HQ-7: HQ-7 نمونه ای چینی است که از طریق مهندسی
معکوس کروتال ساخته شده است.
Shahab Thaqeb: در سال 2002 ایران از جزئیات تولید سیستم موشکی سطح به هوا
تحت عنوان Shahab Thaqeb
پرده برداری کرد. این سیستم تا اندازه ای مشابه همتای چینی خود است.
R460 SICA (Shahine): این مورد نمونه ای است که توسط Thomson-CSF برای عربستان صعودی ساخته شد. اصلی
ترین تفاوت آن با نمونه اصلی کروتال، خودروی حامل و تعداد واحد های پرتاب کننده
است.
Crotale NG (VT-1): همان طور که پیش تر نیز اشاره شد، ان جی مدلی ارتقا یافته
از سامانه موشکی کروتال معمولی است.
Crotale Mk.3 (system): این سیستم که نوع جدیدی از کروتال محسوب می شود، در سال
2008 در مرکز آزمایش های موشکی فرانسه توسعه یافت.
مشخصات کروتال
وزن: 76 کیلوگرم
طول: 2.35 متر
قطر: 0.165 متر
مکانسیم انفجار: فیوز مادون قرمز و فیوز رادیویی
موتور: سوخت جامد
برد عملیاتی: در مورد VT-1 برد 11 کیلومتر و MK3 برد 16 کیلومتر است
سرعت: 1200 متر بر ثانیه
سقف پرواز: در مورد VT-1 معادل 6،000 متر و MK3
معادل 9،000 متر است
سیستم های هدایتی: رادار های هادی نیمه فعال، سنسور های
الکترو اپتیکال، سیستم های جست و جو و ردیابی مادون قرمز
