بیماریهای عفونی تهدیدی پیچیده و هر روزه برای سلامت بشر هستند و از این رو تولید انواع واکسنها اقدامی بنیادی برای مقابله با ویروسها و باکتریهای همهگیر است.
به گزارش ایسنا، این در حالیست که با افزایش پاتوژنهای (عوامل بیماریزا) مقاوم به چندین دارو، شناسایی بیماریهای عفونی میتواند برای بسیاری از پزشکان همچون یک کار اکتشافی باشد.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) به تازگی فهرستی از ۲۶ بیماری عفونی جهانی ارائه کرده که به طور بالقوه قابل پیشگیری هستند یا با تزریق واکسن میتوان از ابتلا به آنها پیشگیری کرد. هرچند برخی از شایعترین و جدیترین انواع این بیماریها به تازگی شیوع پیدا کردهاند. همچنین موضوع نگران کنندهتر این است که این بیماریها در کشورهایی با درآمدهای بالا، ریشه کن شده یا به مرحله ریشهکن شدن کامل نزدیک شدهاند.
در اروپا و آمریکا شیوع مجدد سه بیماری مشاهده شده که در سطح جهانی برای مقابله با آنها تزریق واکسن در دوران کودکی توصیه میشود. این بیماریها شامل سرخک، اوریون و سیاه سرفه هستند. همچنین بیماریهای دیگری از قبیل سل به شکلهای مقاوم به چند دارو از نو بروز کردهاند.
در آمریکا و بسیاری از کشورهای دیگر سرخک، اوریون، سیاه سرفه و سل جزء بیماریهایی دسته بندی میشوند که باید به مسئولان محلی و ملی سلامت عمومی گزارش شوند. همچنین به محض تشخیص سریع آن باید اقدامات به موقع برای جلوگیری از گسترش ویروس یا باکتری انجام شود. هر چند، هر کدام از این بیماریها منجر به بروز چالشهای خاصی میشوند که ممکن است به تاخیر در تشخیص بیانجامد و شرایط را برای گسترش آلودگی فراهم سازد.
تشخیص این بیماریها در برخی موارد میتواند کاملا برای پزشکان خانواده و دیگر پزشکان مراقبتهای اولیه چالش برانگیز باشد.
«ویلیام شافنر» از دانشگاه پزشکی دانشگاه «وندربیلت» آمریکا به ارائه اطلاعاتی در مورد بیماریهای سرخک، اوریون، سیاه سرفه و سل پرداخته که به شرح زیر است:
بیماری سرخک: این بیماری در سال ۲۰۰۰ در آمریکا ریشه کن اعلام شد. هر چند هر سال شیوع بین ۵۰ تا ۱۰۰ مورد از این بیماری گزارش میشود و اخیرا به ۶۶۷ مورد در سال ۲۰۱۴ رسیده است. امروزه بسیاری از موارد ابتلا به سرخک در افرادی مشاهده میشود که واکسیناسیون نشدهاند و با فرد آلوده تماس پیدا میکنند یا به کشورهایی سفر دارند که سرخک در آنها هنوز شایع است.
«شافنر» گفت: سرخک مسریترین عفونتی است که با آن آشنایی داریم. همچنین در آمریکا برخی از والدین از واکسیناسیون کودکانشان در برابر این بیماری خودداری میکنند که این اقدام فرصت را برای شیوع مجدد آن فراهم کرده است.
علاوه بر این، بیماری سرخک غیر از آمریکا در ۱۴ کشور اروپایی از جمله فرانسه، آلمان، ایتالیا و سوئیس شیوع دارد. تعداد موارد ابتلا به سرخک در اروپا به طور سالانه در حال افزایش است این در حالیست که سرخک در ۲۴ کشور اروپایی ریشه کن شده است.
بیماری اوریون: از سال ۱۹۶۷ و تولید واکسن اوریون موارد ابتلا به این بیماری کاهش ۹۹ درصدی پیدا کرده است. هر چند شیوع آن به خصوص در مکانهایی همچون خوابگاههای دانشجویی که افراد ارتباط نزدیکی با هم دارند بیشتر است.
بیماری اوریون در سراسر جهان شایع است این درحالیست که واکسن آن به طور معمول در ۶۱ درصد کشورها استفاده میشود. در سال ۲۰۱۶ در آمریکا، ۵۷۴۸ مورد اوریون گزارش شده که برای مدت ۱۰ سال به بالاترین سطح رسیده است. در هر یک از موارد شیوع بیماری اوریون تنها چند صد نفری به آن مبتلا میشوند که معمولا از افراد جوان یا نوجوان هستند. همچنین بسیاری از موارد ابتلا به اوریون در افرادی مشاهده میشود که واکسنهای حاوی این باکتری را دریافت کردهاند.
واکسنهای اوریون که در حال حاضر در دسترس هستند پس از مصرف یک دوز تاثیری ۷۸ درصدی دارند و تاثیرگذاری آنها پس از مصرف دوز دوم به ۸۸ درصد میرسد. در مورد اوریون ورم گونهها علامت برجستهای است اما پزشکان حاضر در محیطهای دانشگاهی و مکانهایی که مسافرانی خارجی دارند باید از شاخص تردید بالاتری برخوردار باشند.
سیاه سرفه: سیاه سرفه یکی از شایعترین بیماریهای دوران کودکی در آمریکا پیش از دسترسی به واکسن آن بوده است. به دنبال واکسیناسیون گسترده در دهه ۱۹۴۰ موارد ابتلا به سیاه سرفه بیش از ۷۵ درصد کاهش پیدا کرد. هر چند از دهه ۱۹۸۰ موارد ابتلا به آن مجدد سیر صعودی پیدا کرد. در سال ۲۰۱۲ میلادی ۴۸ هزار و ۲۷۷ مورد سیاه سرفه گزارش شد که از سال ۱۹۵۵ بالاترین رقم بوده است.
نرخ موارد ابتلا به سیاه سرفه در دیگر کشورهای ثروتمند به خصوص در کشورهای اروپایی، انگلیس، هلند و استرالیا رو به افزایش است. به گفته دکتر «شافنر» این امید وجود دارد تا این بیماری کاملا ریشه کن شود اما روند آن موفقیت آمیز نبوده است.
در مورد سیاه سرفه در کودکان، سرفه علامت بسیار برجستهای است در حالیکه در بزرگسالان سرفه به طور معمول خفیفتر اما شدیدا متداومتر است. هر چند در مراحل اولیه ممکن است همچون سرماخوردگی معمولی ظاهر شود و تا بروز علائم شدیدتر تشخیص داده نشود.
بیماری سل: این بیماری به دنبال تکامل باکتریهای مقاوم به چندین دارو در سراسر جهان مجدد ظاهر و باکتریِ مولد آن از طریق جهش و تبادل ژنتیکی در برابر آنتی بیوتیکهای مورد استفاده مقاوم شد. در آمریکا ابتلا به بیماری سل تا سال ۲۰۱۳ روند کاهشی داشته اما از آن زمان به بعد به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر سه مورد ابتلا به سل مشاهده میشود. دو سوم موارد ابتلا به سل فعال در آمریکا در بین ساکنان متولد شده در خارج مشاهده میشود که اغلب چند سال پس از رسیدن به کشور علائم آن بروز پیدا میکند.
دکتر «شافنر» هشدار داد: پزشکان خانواده باید آگاه باشند بیماری ریوی که به آنتی بیوتیکهای مرسوم جواب نمیدهد، بیماری سل است.
به گزارش مدیکال نیوز تودی، مقاومت پیش رونده باکتریها به آنتی بیوتیکها نگرانی عمده در سراسر جهان است و اولویت اصلی سازمان جهانی بهداشت است و ضرورت دارد پزشکان از شرایط مقاومت آنتی بیوتیکی در جامعهشان آگاه باشند.