تراکم مواد معدنی استخوان به سطح مواد معدنی موجود در استخوان ها ارجاع می شود، که نشان دهنده قدرت و تراکم آنها است. تراکم مواد معدنی استخوان که به کمتر از سطوح عادی کاهش یابد، اما به اندازه ای کم نباشد که در قالب پوکی استخوان طبقه بندی شود، به نام استئوپنی شناخته می شود.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "هلث"، استئوپنی به طور کلی موجب درد یا نشانه های دیگر نمی شود. اما درک چگونگی پیشگیری از آن مهم است زیرا می تواند به پوکی استخوان تبدیل شود، و در این حالت استخوان ها چنان ضعیف می شوند که به راحتی می شکنند.
سن یکی از دلایل اصلی تراکم مواد معدنی استخوان پایین است. با افزایش سن، استخوان ها شاهد روند از دست دادن مواد معدنی، حجم و ساختار خود هستند، که آنها را تضعیف کرده و در برابر شکستگی آسیب پذیرتر می سازد.
عوامل مختلفی می توانند به استئوپنی منجر شوند که از آن جمله می توان به اختلالات خوردن، مشکلات سوخت و ساز، شیمی درمانی، قرار گرفتن در معرض تابش اشعه، تاریخچه خانوادگی، ساختار بدنی نحیف، کمبود فعالیت جسمانی، سیگار کشیدن، و مصرف منظم نوشابه های گازدار و نوشیدنی های الکلی اشاره کرد.
بانوان در معرض خطر بیشتری نسبت به ابتلا به استئوپنی و استئوپروز یا پوکی استخوان قرار دارند.
نشانه های تعریف شده ای برای استئوپنی وجود ندارند و ممکن است فرد هیچ درد یا تغییرات دیگری را طی روند نازک‌تر شدن استخوان های خود تجربه نکند. بر همین اساس است که انجام آزمایش تراکم مواد معدنی استخوان پس از 35 سالگی و هر چند سال یک بار اهمیت دارد.
اگر در گروه با خطر بالا برای ابتلا به استئوپنی قرار دارید با انجام برخی تغییرات ساده در سبک زندگی و رژیم غذایی می توانید از کاهش تراکم مواد معدنی استخوان و تبدیل شدن آن به پوکی استخوان پیشگیری کنید.
کلسیم یکی از مهم‌ترین مواد مغذی برای افزایش تراکم استخوانی است. استخوان ها به طور عمده از کلسیم تشکیل شده اند، در نتیجه، این ماده مغذی برای پیشگیری از هر گونه بیماری مرتبط با استخوان حیاتی است.
در حقیقت، یک رژیم غذایی با سطح کلسیم پایین به تراکم استخوانی پایین و پوکی استخوان زودرس منجر می شود. افرادی که در بازه سنی 19 تا 50 سال قرار دارند باید روزانه حدود 1,000 میلی گرم کلسیم مصرف کنند. برای بانوان، این رقم برابر با 1,200 میلی گرم در روز است.
شما می توانید نیاز روزانه خود به کلسیم را از طریق مصرف لبنیات ارگانیک، ماهی ساردین، سبزیجات سبز تیره مانند بروکلی، محصولات غنی شده سویا مانند توفو، میوه های خشک شده، و ... تامین کنید. اگر یک رژیم غذایی متعادل ندارید، باید با پزشک خود درباره استفاده از مکمل های کلسیم مشورت کنید.
ویتامین D یکی دیگر از مواد مغذی کلیدی برای پشتیبانی از سلامت استخوان ها است و نقشی مهم در کاهش خطر ابتلا به استئوپنی ایفا می کند. ویتامین D به بدن در استفاده بهینه از کلسیم نیز کمک می کند.
مقدار مصرف روزانه توصیه شده 2,000 واحد بین المللی برای بزرگسالان است.
ویتامین D را می توانید از طریق مصرف تخم مرغ، ماهی سالمون، ماهی ساردین، شمشیر ماهی، و مواد غذایی غنی شده مانند غلات صبحانه و آب پرتقال تامین کنید. همچنین، بدن هنگامی که در معرض نور خورشید قرار می گیرد ویتامین D تولید می کند. برای تحقق این هدف روزی 10 تا 15 دقیقه آفتاب بگیرید.
ورزش منظم برای سلامت کلی بدن انسان خوب است و سلامت استخوان ها نیز از فواید آن بهره‌مند می شوند. استخوان ها در واکنش به استرس جسمانی شکل می گیرند، از این رو، فعالیت جسمانی منظم برای پیشگیری از کاهش تراکم مواد معدنی استخوان مفید است.
در حقیقت، سبک زندگی کم تحرک یک عامل خطر آفرین برای استئوپنی و پوکی استخوان محسوب می شود.
برای حفظ سلامت استخوان ها، انجام حداقل 30 دقیقه فعالیت جسمانی سبک روزانه در بیشتر روزهای هفته را فراموش نکنید. فعالیت هایی مانند پیاده روی، دویدن آرام، کوهنوردی و رقص همگی انتخاب های خوبی برای تمرین دادن بدن و پیشگیری از استئوپنی محسوب می شوند.
انجام تمرینات ورزشی با استفاده از نوارهای لاستیکی به سلامت استخوان های بالا تنه کمک می کند و همچنین قدرت و تعادل را بهبود می بخشد.
سیگار کشیدن برای سلامت کلی بدن و به ویژه سلامت استخوان ها مضر است. سیگار کشیدن می تواند از جذب کارآمد کلسیم در بدن جلوگیری کند و از این رو، توده استخوانی کاهش یابد. در حقیقت، افراد سیگاری در معرض خطر بیشتری برای شکستگی استخوان نسبت به غیر سیگاری ها قرار دارند.
قهوه زمانی که در مقادیر محدود مصرف شود، برخی فواید سلامت را ارائه می کند، اما متاسفانه کافئین در هر شکلی برای سلامت استخوان ها خوب نیست. مصرف بیش از اندازه کافئین می تواند در توانایی بدن برای جذب کلسیم اختلال ایجاد کند، که این ماده مغذی برای سلامت استخوان ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
برای افزایش سطح تراکم مواد معدنی استخوان به مصرف ویتامین K توجه داشته باشید. این ویتامین به بدن در تولید پروتئین هایی که برای سلامت استخوان ها ضروری هستند و کاهش مقدار کلسیم دفع شده از بدن کمک می کند. برای تقویت استخوان های خود می توانید مواد غذایی سرشار از ویتامین K مانند کلم کیل، جوانه بروکسل، برگ شلغم، لبنیات تخمیر شده، آلو و بروکلی مصرف کنید.
پتاسیم برای حفظ سلامت عضلات یک ماده مغذی مهم محسوب می شود، اما به حفظ سلامت استخوان ها نیز کمک می کند. این ماده معدنی می تواند اسیدهایی که کلسیم را در بدن از بین می برند، خنثی کند. همان گونه که پیش‌تر اشاره شد، کلسیم یک ماده مغذی مهم برای سلامت استخوان است.
از بهترین منابع برای پتاسیم می توان به موز، آووکادو، توت فرنگی، پرتقال، انبه، کیوی، زردآلو، خرما، هویج، سیب زمینی شیرین، اسفناج، بروکلی، چغندر سوئیسی و فلفل قرمز اشاره کرد. میزان دوز توصیه شده روزانه برای بزرگسالان برابر با 4,700 میلی گرم است.
برای بهبود سلامت استخوان و کاهش خطر استئوپنی باید هر روز مواد غذایی سرشار از منیزیم مصرف کنید. منیزیم برای بیش از 325 سیستم آنزیمی در بدن که هزاران فعل و انفعال شیمیایی را کنترل می کنند و همچنین برای سلامت استخوان ها مهم هستند، مورد نیاز است. منیزیم هورمون کلسی تونین را تحریک می کند، که به حفظ ساختار استخوانی کمک می کند.
از جمله منابع غذایی خوب برای منیزیم می توان به بادام، آووکادو، موز، لوبیا، دانه کدو تنبل، توفو، شیر سویا، گردو، سیب زمینی با پوست، ماست، غلات کامل، و سبزیجات سبز برگ اشاره کرد.
همچنین، شما می توانید پس از مشورت با پزشک از مکمل های منیزیم نیز استفاده کنید.
نمک یکی از دلایل دفع بیش از حد کلسیم از طریق کلیه ها محسوب می شود. در حقیقت، سدیم بیش از اندازه یک عامل خطر آفرین برای شکنندگی استخوان است.
برای بهبود سلامت استخوان ها، محدود کردن مصرف نمک اهمیت دارد. بنابر پیشنهاد انجمن قلب آمریکا، روزانه باید کمتر از 1,500 میلی گرم نمک مصرف شود.
ویتامین C از کاهش تراکم مواد معدنی استخوان پیشگیری می کند. کلاژن، پروتئین اصلی در استخوان ها است و ویتامین C نقش کلیدی در تولید کلاژن ایفا می کند.
مصرف کافی ویتامین C می تواند به افزایش تراکم استخوان کمک کند. این می تواند به شکل گیری استخوان هایی قوی‌تر و همچنین، کاهش خطر شکستگی استخوان منتج شود.
برای دریافت ویتامین C می توانید مصرف میوه ها و سبزیجات سرشار از این ماده مغذی مانند پرتقال، فلفل دلمه ای، بروکلی، توت فرنگی، جوانه بروکسل، آناناس، کیوی، طالبی و گل کلم را مد نظر قرار دهید.
همچنین، شما می توانید پس از مشورت با پزشک از مکمل های ویتامین C استفاده کنید.