تولد یک نوزاد می تواند زمینه ساز شکل گیری مجموعه ای از احساسات قدرتمند، از هیجان و شادی تا ترس و اضطراب در مادر شود. اما تولد نوزاد می تواند به حالتی منجر شود که شاید انتظارش را نداشته باشید و آن چیزی نیست جز افسردگی.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "پاور آو پازیتیویتی"، احساس غم و اندوه در مادر مبتلا به افسردگی پس از زایمان می تواند چنان قدرتمند باشد که در توانایی وی برای مراقبت از خود یا خانواده‌اش اختلال ایجاد کند.
تولد نوزاد رویدادی در زندگی یک بانو محسوب می شود که اغلب با یک احساس شادی و خوشی فراوان همراه است. جان بخشیدن به موجودی جدید و ارزشمند می تواند انسان را به وجود آورد. این شادی با وجود تمام دشواری ها و چالش هایی که ممکن است پیش و پس از تولد وجود داشته باشند، احتمالا در طول زندگی مادر باقی می ماند.
اما همان گونه که اشاره شد، عوارضی پیش و پس از تولد نوزاد ممکن است شکل بگیرند. این عوارض می توانند فوق العاده دشوار، گیج کننده، خسته کننده و حتی خطرناک باشند. دشواری ها در طول بارداری و پس از زایمان می توانند به قیمت سلامت جسمانی و روانی مادر تمام شوند و گاهی اوقات به سطحی بسیار ناسالم برسند.
برخی از مادران ممکن است افسردگی پس از زایمان (PPD) را تجربه کنند که در این مطلب بیشتر به آن می پردازیم. به طور ویژه، بر نشانه هایی که از ابتلای مادر به این شرایط حکایت دارند، متمرکز می شویم. در ادامه با چهار نشانه اصلی افسردگی پس از زایمان بیشتر آشنا می شویم.
گرفتگی خلق ناشی از تولد نوزاد (Baby Blues) اصلاحی عمومی است که برای تشریح احساسات نگرانی، ناخشنودی و خستگی که بسیاری از بانوان پس از تولد نوزاد تجربه می کنند، استفاده می شود. بنابر ارزیابی موسسه ملی سلامت روانی آمریکا، 80 درصد مادران گرفتگی خلق را تجربه می کنند. احساساتی که در این شرایط تجربه می شوند، خفیف هستند و به طور کلی پس از یک یا دو هفته از بین می روند.
افسردگی پس از زایمان نیز موجب بروز این احساسات می شود، اما درجه ای که افراد مبتلا به این شرایط تجربه می کنند بسیار بیشتر است. همچنین، نشانه های دیگری نیز اغلب پدیدار می شوند.
باید به این نکته توجه داشته که افسردگی پس از زایمان به عنوان یک بیماری روانی و پزشکی در نظر گرفته می شود و اگرچه شیوع آن کمتر از گرفتگی خلق است، اما شایع‌تر از آن چیزی است که ممکن است فکر کنید.
بنابر گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، 11 تا 20 درصد از بانوانی که در هر سال بچه‌دار می شوند، نشانه های افسردگی پس از زایمان را تجربه می کنند. با در نظر گرفتن میانگین 15 درصد، این تعداد تنها در آمریکا برابر با حدود 600 هزار مورد افسردگی پس از زایمان است.
چهار نشانه اصلی افسردگی پس از زایمان شامل موارد زیر می شوند:
اضطراب یکی از نشانه های اصلی افراد مبتلا به افسردگی پس از زایمان است و اغلب از شدت بالایی برخوردار است. برای بانوانی که نخستین فرزند خود را به دنیا آورده اند، این اضطراب می تواند ناتوان کننده به نظر برسد و هر گونه تصمیم گیری را برای آنها دشوار سازد.
اما تصیم گیری برای افراد مبتلا به افسردگی پس از زایمان اغلب شامل ترس نیز می شود. بانوی مبتلا به افسردگی پس از زایمان تا پیش از این در انتخاب های خود با دشواری مواجه بوده، اما زمانی که موقع تصمیم گیری درباره چیزی مرتبط با مراقبت از نوزاد (به عنوان مثال، تغذیه) می رسد، یک احساس ترس می تواند همه چیز را تحت تاثیر قرار دهد. بیشتر مواقع احساس ترس از انجام کاری اشتباه در این بانوان شکل می گیرد.
هر فردی که افسردگی را تجربه کرده باشد با یورش ناگهانی احساسات منفی آشنا است. احساسات افسرده کننده در بانوان مبتلا به افسردگی پس از زایمان از شدت بیشتری برخوردار می شوند و از این رو، آثار آنها را تشدید می کند.
افسردگی شدید به طور قابل توجهی ساختار شیمیایی مغز از جمله ترشح سروتونین - یک انتقال دهنده عصبی مسئول تثبیت خلق و خو - را تغییر می دهد. برای مادران مبتلا به افسردگی پس از زایمان این تغییر شیمیایی در مغز - همراه با استرس اجتناب ناپذیر که مادر شدن در پی دارد - می تواند به هجوم احساسات طاقت فرسا منجر شود. این شرایط می تواند به گریه های شدید، خشم، طغیان های کلامی و دیگر رفتارهای نامنظم منجر شود.
بانوی که به تازگی مادر شده است، اغلب از خواب کافی برخوردار نیست. تغذیه و مراقبت از نوزاد در طول شب یکی از روال های رایج است. در بیشتر شرایط، هنگامی که نوزاد خواب است مادر کمبود خواب را با به خواب رفتن جبران می کند.
با این وجود، با توجه به دلایل بی شمار، مادران مبتلا به افسردگی پس از زایمان اغلب ناتوانی در به خواب رفتن را گزارش می کنند که این شرایط به نام بی خوابی شناخته می شود.
هنگامی که مادر سرانجام به خواب می رود نیز کیفیت خواب اغلب ضعیف است. این چرخه ناسالم هرچه بیشتر مشکلات و عوارض موقعیتی که به خودی خود پیچیده است را شدت می بخشد.
اگرچه این نشانه احتمالا یک محصول جانبی از فعالیت غیر عادی مغز است، اما به واسطه استرس و اضطراب شدید بدتر می شود و از نظر متخصصان پزشکی شرایطی جدی در نظر گرفته می شود. متاسفانه، بسیاری از بیماران مبتلا به افسردگی پس از زایمان از این که در پی کسب راهنمایی برای مقابله با این افکار باشند، احساس خجالت و شرمندگی می کنند.
اما روانپزشکان و پزشکان بر این مساله تاکید دارند که دریافت کمک هیچ گونه شرمندگی ندارد. در حقیقت، بسیاری از مادرانی که کمک دریافت می کنند به این مساله اشاره دارند که طرح درمان می تواند به پشت سر گذاشتن این دوران دشوار کمک کند.
خوشبختانه، روش های مختلفی برای درمان افسردگی پس از زایمان وجود دارند. رایج‌ترین گزینه درمانی شامل صحبت درمانی، مشاوره، مصرف دارو، یا ترکیبی از هر سه است.
افسردگی پس از زایمان به طور کلی طی شش ماه با دنبال کردن درمان مناسب برطرف می شود. همانند دیگر بیماری های روانی، ادامه درمان برای مدت زمان تجویز شده حتی در صورتی که احساس بهتری دارید، ضروری است.