دست و انگشتان دست بعضی افراد همیشه سرد است، حتی در هوای خوب. گاهی اوقات این سردی با درد انگشتان همراه می‌شود. این افراد همیشه سعی می‌کنند برای برداشتن اشیاء سرد از فریزر دستکش دست کنند. گاهی اوقات رنگ انگشتان دست این افراد در هوای سرد کبود یا قرمز می‌شود.
در بعضی از این افراد زخم‌های دست هم دیرتر خوب می‌شوند. علت اغلب این ناراحتی‌ها اختلال در جریان خون دست است. گرمای دست انسان به علت جریان یافتن خون گرم در آن تامین می‌شود. خون شریانی توسط دو سرخرگ به نام‌های رادیال و اولنار از ساعد به مچ دست و سپس به کف دست و انگشتان می‌رود. نبض شریان‌های رادیال و اولنار را می‌توان در مچ دست احساس کرد.
در دیواره و جدار تمام شریان‌های بدن عضلاتی وجود دارد که با انقباض خود می‌توانند قطر داخلی آنها را کم و زیاد کنند. این عضلات تحت کنترل سیستم عصبی سمپاتیک قرار دارند. بدن انسان با کنترل این عضلات می‌تواند مقدار خونی را که به هر اندام و هر عضو بدن می‌رساند، تنظیم کند، درست مانند شیر آبی که مقدار آب جریان یافته را در لوله‌ها کنترل می‌کند. شریان‌های دست هم از این قاعده مستثنی نیستند.
در بعضی بیماری‌ها انقباض عضلاتی که در جدار شریان‌های دست هستند یا بیش از حد است یا طولانی‌تر از حد لازم باقی می‌ماند. به انقباض عضلات عروق وازوکنستریکشن Vasoconstrictio- می‌گویند. در افراد مبتلا به این بیماری‌ها وقتی دست در مجاورت سرما قرار می‌گیرد سیستم سمپاتیک تحریک شده و موجب انقباض بیش از حد و طولانی شریان‌های آن می‌شود.
وقتی خون به حد کافی به دست و انگشتان آن نرسید آنها سرد و رنگ‌پریده و سفید می‌شوند. بعد از چند دقیقه اکسیژن موجود در عروق انگشت کم شده و در نتیجه رنگ خون به کبودی زده و رنگ انگشت کبود می‌شود. به این تغییر رنگ به کبودی سیانوز می‌گویند. وقتی جریان خون دوباره به این انگشتان می‌رسد رنگ آنها قرمز شده و دردناک می‌شوند. بعد از مدتی رنگ انگشت دوباره به حد طبیعی می‌رسد ولی انگشت ورم کرده و گزگز می‌کند.
وقتی‌که این کاهش جریان خون شدیدتر می‌شود به علت کاهش شدید اکسیژن در بافت‌های نوک انگشت، زخم‌هایی در آنها ایجاد می‌شود که خوب ترمیم نمی‌یابند. به‌تدریج این زخم‌ها گسترش یافته و ممکن است نوک انگشت کاملا سیاه شده و فرد قسمتی از انگشت خود را از دست بدهد. بیماری‌های بسیاری وجود دارند که این مشکلات را ایجاد می‌کنند. معروف‌ترین آنها بیماری رینود است.
گاهی اوقات انگشتان فرد حساسیت زیادی به سرما داشته ولی مشکل وی فقط همین بوده و بیماری عروقی دیگری ندارد. به این وضعیت بیماری رینود یا رینود اولیه می‌گویند. بیماری رینود بیشتر در دختران نوجوان و زنان جوان دیده می‌شود. این بیماری تا حدودی ارثی است. وقتی که فرد به جز حساسیت زیاد به سرما بیماری‌های عروقی دیگری هم مانند لوپوس یا اسکلرودرمی یا روماتیسم مفصلی دارد به این وضعیت پدیده رینود یا رینود ثانویه می‌گویند.
بیماری‌هایی که موجب رینود ثانویه می‌شوند، در واقع بیماری‌های مستقلی هستند ولی در آنها حساسیت انگشتان به سرما هم وجود دارد. مهم‌ترین این بیماری‌ها عبارتند از:
لوپوس سیستمیک
اسکلرودرمی
روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید
سندرم شوگرن
بیماری برگر یا بورگر.
*متخصص اورتوپدی
منبع: روزنامه سپید