تقی علیقلی زاده در آستانه‌ی فرارسیدن تاسوعا و عاشورای حسینی و در پی اتفاقات و اظهارنظرهای اخیری که درباره اکران فیلم رستاخیز مطرح شده است در گفت‌وگو با ایسنا به سواالات مختلفی پاسخ داد.
آقای علیقلی زاده این روزها تیتر خبرهای امیدوار کننده و ناامیدکننده در مورد اکران رستاخیز داغ است و اظهارنظرهای مختلف و در عین حال متفاوتی مطرح می‌شود، چقدر خودتان در مقطع فعلی به اکران امیدوار هستید، البته نسبت به گذشته ؟
شرایط فعلی گرچه می‌تواند ناامید کننده به نظر آید، ولی از منظرهای فراوان، از جمله در زمینه‌ی مسئولیت‌پذیری نهادهای دولتی، به رسمیت شناخته شدن حقوق بخش خصوصی، ظرفیت‌های پشتیبانی حقوقی از سازوکارهای پاکیزه و روشن، امیدواری به استقامت در برابر نظرات غیر کارشناسانه‌ی مدیران دولتی، ضرورت انتخاب مدیران کارآمدتر در حیطه‌ی فرهنگ، دامن زدن به چند صدایی در سطحی ملی و شاید فراملی در موضوع یک فیلم سینمایی و ضربه‌پذیر بودن عرصه‌ی فرهنگ و هنر در مقابل جریانات و تصمیم‌های سیاسی و غیر فرهنگی، می‌تواند نمونه‌هایی از دستاوردهای این وضعیت باشد.
رای دیوان عدالت اداری مبنی بر خسارت به عوامل رستاخیز مبنی بر توقف اکران، چندی پیش صادر شد. آیا وزارت ارشاد قرار است این خسارت را پرداخت کند ؟ و این رای رسما به آن‌ها ابلاغ شده است ؟
بله به آن‌ها ابلاغ شده. رای شعبه اول دیوان، بدوی است و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به این رای اعتراض کرده است. بنابراین باید منتظر تشخیص شعبه‌ی تجدیدنظر دیوان بود. لیکن برای روشن شدن اذهان لازم است عرض کنم که رای دیوان به منزله‌ی تعیین خسارت نیست، بلکه همان گونه که در متن حکم آمده است، دیوان شکایت ما از ارشاد را وارد دانسته و وقوع تخلف در جریان تعلیق اکران فیلم رستاخیز از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را تایید نموده است. این رای می‌تواند زمینه‌ی مناسب برای پیگیری حقوقی خسارت در محاکم عمومی باشد که در صورت بی‌نتیجه بودن مذاکره با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به ناچار در این زمینه هم اقدام خواهد شد.
اساسا آیا طی دو هفته‌ی گذشته مذاکرات رسمی با وزارت ارشاد داشته‌اید ؟
فقط یک جلسه برگزار شده که اساسا حاصلی نداشته است. البته در تمامی مدت پس از تعلیقِ شتابزده وغیرقانونی فیلم رستاخیز در سال گذشته، با روش‌های مختلف ، احساس کرده‌ایم سیاست دفع الوقت وجود دارد که اکنون دیگر از سوی سایر افراد و صاحب نظران هم این نکته که گویا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مایل است این زخم کهنه را برای دولت بعد به یادگار بگذارد، شنیده می‌شود.
با توجه به اینکه اظهارنظرهای مختلفی از سوی مسوولان وزارت ارشاد طی دو هفته‌ی گذشته مطرح شده است، شما رسما با کدام مسوول در مذاکره مستقیم هستید؟
با آقای دکتر حجت‌الله ایوبی که سازمان تحت مدیریت ایشان تمامی مجوزهای قانونی ساخت و نمایش این فیلم را صادر کرده و البته مسئولیت تعلیقِ فیلم رستاخیز پس از یک روز نمایش عمومی را هم برعهده دارد.
سخنگوی وزارت ارشاد اعلام کرده است که فیلم را مقام معظم رهبری دیده‌اند و البته ایشان بعداً آن را تکذیب کردند.
آقای نوش آبادی به نظر می‌رسد برای جلسات خبری خود، ارزش کافی قائل نیستند. ایشان به کرات مواضع و اظهاراتی داشته‌اند که یا اساسا مبنای واقعی نداشته ویا به نحوی بیان شده که مایه‌ی آزردگی اصحاب فرهنگ و رسانه شده است. این مطلب مورد اشاره‌ی شما هم که واقعا مایه‌ی حیرت است که سخنگوی رسمی یک وزارت در مورد یکی از حساس‌ترین موضوعات مورد توجه مردم و رسانه‌ها ، نقلی مرتبط با عالی‌ترین مقام کشور بیان کند و دو روز بعد، خودشان آن را تکذیب نمایند. واقعا امیدوارم ایشان دقت بیشتری بفرمایند.
همچنان مشکل اصلی برای اکران فیلم رستاخیز نشان دادن چهره‌ی حضرت ابوالفضل(ع) است یا به نظر شما بحث فراتر از این صحبت‌هاست ؟
در بیانیه‌ی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد تعلیق نمایش فیلم رستاخیز ، تاکید شده است که این تعلیق تا تامین نظر مراجع بزرگوار تقلید، ادامه خواهد داشت. بنابراین پرسش های زیادی در این زمینه مطرح است. از جمله اینکه، باید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سوال کرد که برای تامین نظر آن بزرگواران، چه کرده‌اند؟ آیا مسئولان محترم قرار دادن هاله‌ی نور بر چهره‌ی بازیگری که ترسیم نمادین حضرت ابوالفضل علیه السلام را برعهده دارد، را صرفا توصیه می‌کنند ، یا به آن به عنوان امری قطعی و ممیزی در فیلم رستاخیز می‌نگرند؟ آیا مراجع بزرگواری که فتاوای صریح ایشان این حرمت را شامل نمی‌شود و ارشاد از این نکته مطلع است، در این راهکار دیده شده است؟ آیا دولت محترم در سایر مواردی که مراجع محترم با صراحت بیشتری نسبت به حرمت آن‌ها اظهارنظر کرده‌اند ، مثل بهره‌ها و جریمه تاخیر در تسهیلات بانکی و موسیقی، همین گونه رفتار می‌کند؟ آیا راهکار هاله‌ی نور ، ناشی از یک بررسی کارشناسانه است و تبعات اعمال آن در فیلم رستاخیز ، بر افکار عمومی و مخاطبان، سنجیده شده، یا راحت‌ترین راهی است که به ذهن مسئولان متبادر شده است؟ آیا تبعات ناشی از مداخله‌ی دولت در سازوکار طبیعی فعالیت قانونی افراد در بخش خصوصی، باعث بروز خسارت و پایمال شدن حق‌الناس نگردیده است؟ و ده‌ها سوال دیگر.
آقای ایوبی در آخرین اظهاراتشان گفتند که امیدشان به اکران فوری رستاخیز خیلی نیست و به قولی بعید است. آیا جلسه‌ای جدیدا برگزار شده که اظهارنظر امیدوار کننده‌ی ایشان ظرف چند روز به اظهارنظر ناامیدکننده بدل شده است ؟
بله. همان یک جلسه‌ای که عرض کردم. اصولا به نظر می‌رسد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حل شدن مشکل این فیلم صاحب ایده‌ی همه جانبه‌نگرانه‌ای نیست و فقط بر انجام اکران تمایل دارد؛ تا از یک سو فشار اصحاب رسانه و افکار عمومی را از روی دوش خود بردارد و از طرف دیگر عملکرد نادرست خود را در خصوص فیلم رستاخیز توجیه نماید.
در صحبت‌های مسوولان وزارت ارشاد و خصوصا شخص آقای ایوبی به نظر می‌رسد که پرداخت خسارت از سوی ارشاد باعث تاخیر اکران به زمان نامعلوم شده است. به نظر می‌رسد شما به عنوان تهیه‌کننده فیلم تمایل دارید اول خسارت را دریافت کنید و بعد درباره اکران تصمیم بگیرد!
تقریبا تمامی افرادی که به نحوی در این موضوع به عنوان دلسوز یا کارشناس وارد شده‌اند ، حتی رئیس سازمان سینمایی و مسئولان وزارت ارشاد، اذعان دارند که اصل بروز خسارت در نتیجه‌ی تعلیق فیلم رستاخیز از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بدیهی است. تصور نمی‌کنم هیچکس این نکته را بدیهی نداند. بنابراین نخستین قدم، اظهار رسمی پذیرش این مسئولیت است که به تازگی در اظهارات آقای دکتر ایوبی شنیده شده است. ایشان بعد از اعلام رای دادگاه بدوی دیوان عدالت اداری، در مصاحبه‌ای اعلام کردند که رای فوق مبنی بر بروز خسارت به فیلم رستاخیز ناشی از تصمیم وزارت ارشاد در پایین کشیدن این فیلم و تخلف وزارت ارشاد را مؤید نظر خود و وزیر محترم دانسته و آن را مورد تایید قرار دادند. اگر این موضوع به موضع رسمی وزارت بدل شود و از مجاری رسمی معمول و نه فقط بصورت گذرا در لابلای یک مصاحبه، که می تواند موضع فردی تحلیل شود، اعلام گردد و دولت خود را به جبران خسارات معنوی، فرهنگی و مادی که بصورت کارشناسانه تعیین و تبیین می‌گردد متعهد اعلام کند و سازوکار این تشخیص کارشناسانه را به صورت عادلانه فراهم نماید، می توان به نمایش عمومی فیلم رستاخیز با رعایت ملاحظات معمول امیدوار بود. متاسفانه به نظر می رسد مسئولان امر مسیر دیگری را در نظر دارند؛ چرا که اگر رای بدوی دیوان را قبول داشتند اقدام به تجدید نظرخواهی نمی‌کردند.
اگر در همین فرصت رسما به شما اعلام کنند، فیلم را می‌توانید اکران کنید ، شما چقدر فرصت می‌خواهید برای اینکه مقدمات اکران را فراهم کنید ؟
خوشبختانه سازمان پخش این فیلم، یعنی حوزه‌ی هنری سازمان تبلیغات اسلامی، با انگیزه‌های عقیدتی و حرفه‌ای جدی، تمامی نیازهای اکران مجدد فیلم را همواره زیر نظر داشته و در مقاطع مختلف با برگزاری جلسات کارشناسانه پیش‌بینی وقوع این امر را امیدوارانه در نظر داشته است، ولی به نظر من فرصت درخشان ایام سوگواریِ سالار شهیدان در محرم و صفر که شروع شده است، می‌توانست بهترین موقعیت برای اکران رستاخیز باشد که در شرایط فعلی، امیدی به آن نیست. در هر صورت هر زمان که قرار باشد این فیلم عرضه عمومی شود، با توجه به شرایط اکران، احترام به سایر همکاران دارای فیلم در نوبت نمایش، رعایت مقررات شورای صنفی و صلاحدید کارشناسان، در مورد آن تصمیم‌گیری خواهد شد.
آیا صحت دارد که سرمایه‌گذاران خارجی این اثر به دنبال طرح شکایت از وزارت ارشاد هستند ؟
متاسفانه باید عرض کنم که این وضعیت مایه‌ی شرمندگی ما در مقابل افرادی شده است که با عشق به فرهنگ نورانی امام حسین علیه السلام و اعتماد به سینمای ایران و مجوزهای قانونی دولت، اقدام به مشارکت دراین فیلم نموده و ده‌ها میلیارد تومان ازسرمایه‌ی خود را درطول سال‌ها صرف تولید آن کرده‌اند. تمامی قراردادهای مشارکت ایشان در فیلم رستاخیز به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام شده و ممهور به مهر آن وزارت و وزارت امور خارجه و سفارت ایران در کشور متبوع ایشان است، که به نظر می رسد راه اقامه‌ی دعوی بین‌المللی را هموار می‌کند. . صرف نظر از این، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در برابر افکار عمومی و مراجع قانونی باید پاسخگوی رفتار متناقض خود در قبال فیلم رستاخیز باشد. سئوال این است که سازندگان این فیلم که در جهت حفظ ، ارتقاء و انتقال میراث فرهنگی ، عقیدتی و تمدنی به نسل‌های بعدی و سایر ملل و نیز مقابله با تهاجم فرهنگی و اقدام عملی در این زمینه تلاش کرده‌اند، آیا باید مورد پشتیبانی و حمایت قرار بگیرند یا با درشت‌گویی مسئولان فرهنگی با ایراد اتهام مال اندوزی نواخته شوند ؟ آیا جرم ما این است که وظیفه‌ی دولت را از دوش مسئولان امر برداشته‌ایم و بدون استفاده از بیت‌المال، با کیفیتی که همگان آن را تحسین کرده‌اند، اثری عاشورایی را عرضه کرده‌ایم؟ اصولاً سخنان بلند بالای جناب وزیر و معاونین و مدیران ایشان در توصیف و تشویق سازندگان این فیلم در بدو تشکیل دولت تدبیر و امید را باید به چه حسابی گذاشت؟ براستی منظور آقای وزیر از تحسینِ"ترسیم نمادین چهره مقدسین که اثر فیلم دینی را صد چندان می کند" در نطق اختتامیه سی و دومین جشنواره فیلم فجر چیست ؟
آقای ایوبی در مصاحبه‌ای گفتند، نشان دادن چهره‌ی حضرت ابوالفضل را به سازندگان فیلم واگذار می‌کنیم، آیا شما این موضوع را پذیرفته‌اید ؟
ما آنچه تشخیص داده‌ایم در فیلم وجود دارد. بنابراین امیدوارم این رویکرد رییس محترم سازمان سینمایی به مفهوم شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت استنباط نشود، که هم قانونا برعهده‌ی دولت است و هم شرایط پیچیده‌ی ناشی از دخالت دولت را با خود به همراه دارد.
اکران خارجی فیلم چه سرنوشتی دارد ؟
قرار بود با اندکی فاصله از شروع اکران داخلی، نمایش عمومی فیلم در کشورهای مختلف آغاز گردد. رستاخیز به زبان‌های عربی، فرانسه، آذری، ترکی، انگلیسی و اسپانیایی دوبله شده یا آماده‌ی دوبله است. تقریبا به تمامی زبان‌های مخاطبان احتمالی فیلم امکان زیرنویس آن فراهم شده است. در این زمینه به مدت یک سال قبل از اکران در سال گذشته، ارتباطات بین‌المللی و تعهدات حقوقی برای نمایش خارجی صورت گرفته بود که متاسفانه تمامی آن، با پایین کشیده شدن فیلم از پرده‌ی اکران در ایران، منتفی و سازوکار نمایش خارجی این فیلم بطور کلی نابود شد.
بالاخره سرنوشت فیلم رستاخیز را چگونه پیش بینی می‌کنید ؟
سازندگان فیلم رستاخیز همان گونه که در طول سال‌ها تولید این فیلم به خداوند منان و عنایات اهل بیتِ عصمت و طهارت علیه السلام توکل داشته‌اند، در این مرحله نیز با همان توسلِ اولیه به تلاشِ خود برای احقاق حقوق مخدوش شده‌ی این پروژه‌ی عاشورایی ادامه خواهند داد. آنچه اهمیت دارد این است که فیلم رستاخیز ساخته شده و در کارنامه‌ی فرهنگ و سینمای ایران ثبت و ضبط شده است. فیلم رستاخیز دستاورد هویت، تلاش و تجربه‌ی سینمای ایران است. صیانت از این محصول گران‌سنگ برعهده‌ی سازندگان و دل سوزان فرهنگ و هنر این مرز و بوم است.
طی هفته‌های گذشته بحث اکران فیلم «رستاخیز» دوباره روی خط خبرها قرار گرفت، ایوبی پس از انتشار خبر رای دیوان عدالت اداری در پی شکایت سازندگان رستاخیز برای خسارت توقف اکران، در گفت‌وگویی از احترام به قانون و رای دیوان عدالت اداری گفت و بیان کرد که دیوان عدالت اداری شکایت را وارد دانسته و اعلام کرده است که در اثر تعلیق فیلم رستاخیز خسارتی به صاحبان فیلم وارد شده است. در مقطعی دیگر وزیر ارشاد اعلام کرد که اکران فیلم «رستاخیز» بلامانع است و پس از آن حجت‌الله ایوبی در پاسخ به ایسنا درباره‌ی اینکه پروانه نمایش فیلم معتبر است؟گفت: پروانه‌ی قبلی معتبر است. اما پس از این اظهارنظر رئیس سازمان سینمایی چند روز بعد اعلام کرد که تصمیم برای نمایش چهره‌ی حضرت ابوالفضل را به سازندگان فیلم واگذار کردیم. ایوبی همچنین در اظهارنظری دیگر به ایسنا گفت که اکران فوری رستاخیز بعید است.
فیلم «رستاخیز» درباره‌ی قیام عاشورا سال گذشته پس از یک روز نمایش در پی اعتراضات غیر رسمی درپی نمایش چهره‌ی حضرت ابوالفضل (ع) به دستور وزارت ارشاد اکرانش متوقف شد.