وقتی صحبت از حساسیت می شود بیشتر حساسیت فصلی، عطسه و آبریزش بینی همراه با آن در ذهن مجسم می شود، اما حساسیت انواع دیگری مانند حساسیت غذایی، دارویی و حساسیت به حیوانات نیز دارد.
حساسیت دارویی در اثر واکنش های دارویی ایجاد شده و به مقدار دارویی که بیمار مصرف کرده است بستگی دارد که 80 درصد مسمومیت های دارویی براثر مصرف دارو اتفاق می افتد.
اما بقیه مسمومیت های دارویی ناشی از اثرات جانبی، اثرات ثانویه مانند اسهال مربوط به آنتی بیوتیک ها و تداخلات دارویی، واکنش های ایمنی یا بدون مکانیسم شناخته شده است.
مهم ترین راه های ایجاد حساسیت های دارویی
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، تزریق عضلانی، وریدی و استفاده موضعی دارو ، مهم ترین راه های ایجاد حساسیت،است.
مصرف خوراکی دارو کمتر ایجاد حساسیت دارویی می کند؛ شایع ترین شاخص پوستی واکنش های دارویی دانه های قرمزرنگ موسوم به «راش» است.
راش ها یک تا سه هفته بعد از مصرف دارو ایجاد می شود ؛ واکنش های حساسیت پوستی شدید به علت اینکه با مرگ و زندگی ارتباط دارد باید سریع تشخیص داده شود.
هنگامی که برای اولین بار دارو مصرف می شود ، واکنش ها غالبا بروز نمی کند و بیمار تحمل نشان می دهد.
آنتی بیوتیک ها از مقصران اصلی واکنش های حساسیتیواکنش های حساسیت زا نسبت به داروها شایع است و آنتی بیوتیک ها یکی از مقصران اصلی برانگیختن واکنش های حساسیتی به شمار می روند.
اگر فردی به یک آنتی بیوتیک حساسیت داشته باشد، احتمال زیادی وجود دارد که نسبت به ماده شیمیایی مشابه یا آنتی بیوتیک دیگری از همان خانواده نیز حساس باشد.
شناخت حساسیت های فردی بسیار مهم است چراکه فرد باید بتواند در مواقع لزوم آنتی بیوتیک دریافت کند.
موضوع دیگر که اغلب اشتباه گرفته می شود افتراق بین عوارض جانبی از حساسیت واقعی است.
دل بهم خوردگی به دنبال مصرف دارو یک واکنش حساسیتی نیست اما جوش زدن یک واکنش حساسیتی است.
هنگام مصرف دارو باید به چه نکاتی توجه کنیم؟1- هنگام مصرف دارو و بروز حساسیت در مراجعه به پزشک تاریخچه مصرف دارو را به طور دقیق بیان کنید، گاهی بسیاری از داروهای گیاهی و یا مسکن ها عامل حساسیت زا هستند.
2- برای واکنش های حساسیت داروی هیچ تست پوستی باارزشی وجود ندارد.
3- تست های خونی فقط برای برخی از آنتی بیوتیک ها وجود دارد.
4- بیشتر متخصصان اولین قدم برای مبارزه با حساسیت را دوری از ماده حساسیت زا عنوان می کند. اگر بتوان عامل حساسیت زا را پیداکرده و به همین ترتیب از آن دوری کرد دیگر نیازی به دارو نخواهیم داشت.
5- مصرف داروهای ضد حساسیت مشکلی را حل نخواهد کرد، فقط درمان تسکینی است.
6- در برخی مواقع پزشک دارویی که قبلا موجب بروز عوارض جانبی برای فرد شده را برای او تجویز می کند، اما به ندرت دارویی را تجویز می کند که فرد در گذشته نسبت به آن حساسیت نشان داده است.
بنابراین هنگام ویزیت پزشکان به آنها سابقه حساسیت دارویی خود را اطلاع دهید.
7- آلرژی های غذایی برای آن هایی که دچار واکنش های شدید حساسیتی می شوند مهم است.
8- گرده گیاهان و سایر اجزای گیاهی حساسیت زا از علل شایع حساسیت های فصلی هستند، این احتمال وجود دارد که عامل حساسیت زا در خانه وجود داشته باشد و در خانه ماندن موجب تشدید حساسیت فرد شود بنابراین باید تلاش شود تا خانه از تهویه مناسب برخوردار باشد.
9- درصورتیکه فرد سابقه حساسیت دارویی دارد با شروع علائم باید به پزشک مراجعه کند.
10- برای بهبود علائم طبق دستور پزشک می توان از داروهای آنتی هیستامین استفاده کرد.
11- از ترکیبات گیاهی ناشناخته (موضعی یا خوراکی) به هیچ عنوان نباید استفاده شود.
12- از خاراندن ضایعات باید خودداری شود، خارش ضایعات باعث زخمی و عفونی شدن پوست می شود.
علائم هشدار حساسیت های داروییدر صورت بروز علائم هشدار حساسیت های دارویی باید سریعا به پزشک مراجعه شود.
عدم بهبودی پس از 24 ساعت، تشدید ضایع و گسترش یا دردناکی شدید آن، خارش بسیار شدید باوجود مصرف دارو، بروزتاول یا زخمی شدن ضایعات، تشدید قرمزی و گرمی ضایعه، بروز کهیر یا ضایعات پوستی در سراسر بدن، احساس خارش در سراسر بدن، تنگی نفس و سختی تنفس یا تنفس صدادار از جمله علائم هشدار حساسیت های دارویی هستند که با بروز آنها باید فورا به پزشک مراجعه کرد.
سرفه یا گرفتگی گلو، اختلال و سختی بلع، بیرون ریختن بزاق از دهان، تورم زبان، حلق، گلو و لب ها، تورم اطراف چشم، صورت یا دست وپاها، هرگونه خونریزی، تب و لرز، سردرد و سرگیجه، رنگ پریدگی و تعریق شدید، درد یا سنگینی قفسه سینه یا تپش قلب، اسهال، تهوع و استفراغ یا درد شکم، درد، سفتی یا تورم مفاصل و ضعف و بی حالی یا خواب آلودگی شدید از دیگر علائم هشدار حساسیت های دارویی به شمار می رود.