پژوهشگران براساس تحقیقاتی که جدیدا انجام شده هشدار می دهند که کار در شب و شیفت های نامتعارف باعث پیری زودرس مغز و تضعیف فعالیت ذهنی می شود.
به گزارش بی بی سی،این پژوهش که نتایج آن در مجله پزشکی محیط و اشتغال منتشر شده مدعی است که ده سال اشتغال به کارهایی که ساعات و شیفت های نامتعارفی دارند به اندازه شش سال بیشتر مغز را تحلیل برده و پیر می کند.
پس از اینکه افراد این نوع مشاغل را ترک می کنند حدی از این عوارض جبران می شوند ولی برای بازگشت مغز به حالت عادی حداقل باید پنج سال بگذرد.
پژوهشگران می گویند که نتایج تحقیقات می تواند برای شناخت و درمان بهتر اختلال های مغزی نیز مفید واقع شود چون اکثر افراد مبتلا به این نوع عارضه ها از بد خوابی رنج می برند.
ساعات طبیعی بدن انسان بصورت ژنتیک و غریزی طوری تنظیم شده که ما باید در طول روز فعال و در ساعات شب در حال استراحت باشیم. برخی از عوارض کارکردن برخلاف ساعت طبیعی بدن، از تشدید خطر ابتلا به سرطان سینه گرفته تا چاقی مفرط، در گذشته شناخته شده بود.
اکنون گروههای تحقیقاتی در دانشگاه سوانزی بریتانیا و دانشگاه تولوز فرانسه با پژوهش های جدید نشان داده اند که کار در طول شب می تواند روی کارکرد و سلامت مغز انسان نیز تاثیر منفی داشته باشد.
در این پژوهش حافظه، حضور ذهن و دیگر قابلیت های ذهنی سه هزار نفر بررسی شده است.
معمولا با افزایش سن فعالیت مغز کاهش می یابد ولی پژوهشگران می گویند در مورد کسانی که در ساعات و شیفت های نامتعارف کار می کنند این روند سرعت بیشتری پیدا می کند.
نتایج این آزمایش ها نشان داد توانایی های ذهنی افرادی که بیش از ۱۰ سال در ساعات نامتعارف و یا شب ها کار کرده اند مشابه افرادی است که شش سال از آنها مسن تر هستند.
خبر خوش این است که پس از ترک این نوع مشاغل، مغز این افراد به حالت عادی بازگشت هر چند این بازیابی پنج سال طول کشید.
زوال چشمگیر
دکتر فیلیپ تاکر یکی از اعضای هیئت پژوهشی دانشگاه سوانزی به بی بی سی گفت:"این آزمایشها نشان داد که کارکرد مغز این افراد به شکل چشمگیری افت می کند. بدیهی است که هنگام پاسخ دادن به سوالات و حل تمرین و معماهای پیچیده از هر صد نفر یک نفر مرتکب اشتباهی می شد که پیامدهای جدی ای دارد ولی دقیقا نمی توان گفت که در زندگی روزمره این تفاوت در چه حدی است."
دکتر فیلیپ افزود که خود او اگر بتواند از آن اجتناب کند حاضر نیست در ساعات شب کار کند ولی "شب کاری یک اهریمن ضروری" در زندگی جوامع امروزی است و بالاخره کسانی باید این نوع کارها را انجام دهند.
او می افزاید:"برای کاستن از تاثیرات منفی شب کاری راههای مختلفی وجود دارد از جمله تنظیم بهتر و متناسب‌تر ساعات کار و یا انجام مرتب آزمایش های پزشکی در مورد این افراد. در این آزمایشها باید قابلیت های ذهنی و واکنش مغز این افراد سنجیده شده تا اولین علائم خطرناک برای سلامتی آنها تشخیص داده شود."
دکتر مایکل هیستینگ از کارشناسان مرکز آزمایش های زیست شناسی مولکولی بریتانیا به بی بی سی گفت:"امکان احیا و بازسازی فعالیت مغز که در نتایج این تحقیقات منعکس شده واقعا جالب توجه است چون این موضوع تاکنون در هیچ پژوهشی نشان داده نشده بود. این نشان می دهد که فارغ از اینکه مغز یک فرد تا چه حد دچار کهولت شده باشد هنوز می توان به احیا و بازپروری آن امیدوار بود."
به گفته او یافته های این پژوهش برای شناخت و درمان اختلال های مغزی می تواند بسیار موثر باشد چون این نوع بیماری ها نیز درست مثل شب کاری به الگوی خواب افراد لطمه می زند.
دکتر هیستینگ می افزاید:"اگر بتوان الگوی ساعات خواب و بیداری را در حد ممکن منظم و دائمی حفظ کرد ممکن است نتوان آسیب های ناشی از کهولت سلولهای مغزی و عصبی را جبران کرد ولی می توان عوارض آن را بهبود بخشید."
"به عنوان مثال در خانه های سالمندان می توان یک الگوی مشخص برای ۲۴ ساعت روز و کنترل فعالیت افراد در طول روز و شب را به اجرا گذاشت. این مستلزم نور زیاد در طول روز، خوابیدن در طول شب و استفاده از داروهای مناسب مثل ملاتونین قبل از خواب است."
پروفسور درک - ژان دیژک کارشناس یک مرکز پژوهشی خواب، تاکید می کند افرادی که سالها مشغول شب کاری بوده اند حتی در سنین بازنشستگی نیز به نسبت سایرین وضعیت خواب بدتری دارند و بنابراین برخی از این تاثیرات ممکن است به این سادگی برطرف نشوند.
او می افزاید:"ما پذیرفته ایم که کار در ساعات نامتعارف و به خصوص شب کاری برای سلامت جسمی افراد مضر است. ولی این پژوهش جدید نشان می دهد که حتی روی کارکرد مغز نیز تاثیر منفی دارد و به اعتقاد من نتایج این پژوهش بسیاری را متعجب خواهد کرد."