مشاور امور بین‌الملل رهبر معظم انقلاب، در گفتگو با شبکه سی سی تی وی چین، درباره موضوعات مربوط به تحولات اخیر عراق و آمادگی ایران برای کمک به این کشور، صحبت کرد.
به گزارش واحد مرکزی خبر به نقل از شبکه سی سی تی وی چین، تیان وی، مجری برنامه «دیالوگ» در این شبکه ابتدا گفت: درپی تشدید هرج و مرج در عراق، دو کشور آمریکا و ایران به دولت نوری المالکی، نخست وزیر عراق، پیشنهاد کمک کرده‌اند. از اینرو، برخی از کارشناسان حتی درباره احتمال همکاری میان این دو کشور، در کمک به عراق، صحبت کرده‌اند.
تیان وی پس از معرفی میهمان خود، از دکترولایتی پرسید: بنظر شما درموضوع عراق، ممکن است آمریکا و ایران با هم در یک طرف باشند؟
ولایتی پاسخ داد: این احتمال وجود دارد که این دو کشور، در برخی از موارد، در «جهتی» یکسان کار و تلاش کنند، اما نه در همکاری با هم.
مجری: آن چه «جهتی» است؟
ولایتی: هر دو کشور (ایران و آمریکا) از آقای مالکی و همچنین استقلال و تمامیت ارضی عراق حمایت می‌کنند و خواهان عدم تجزیه عراق به بخش‌های کوچک تر هستند. هر دو کشور نیز خواهان عاری بودن عراق از افراطی‌گری هستند که خطری بزرگ برای عراق، سوریه و همه کشورهای منطقه است.
از اینرو هیچکس نمی‌تواند بپذیرد که پدیدهی افراط گرایی در منطقه رشد کند. این همان علتی است که ایران با افراط گرایی مخالف است و آمریکا نیز با افراطی‌گری مخالف است. لذا اگر چنین باشد، در این راستا، این دو کشور در «جهت» یکسان حرکت می‌کنند، اما این به معنای همکاری میان این دو کشور (ایران و آمریکا) نیست.
مجری: آیا همکاری میان آمریکا و ایران در رابطه با موضوع عراق «غیرممکن» است؟
ولایتی: تا این لحظه من هیچ چشم‌اندازی برای همکاری میان این دو کشور نمی‌بینم، زیرا براساس ارزیابی‌های ما، آنان به دنبال نوعی استیلا در عراق و برخی دیگر از کشورهای مهم و نفت خیز در منطقه هستند. این در حالی است که ما می‌دانیم دولت کنونی عراق مخالف هرگونه سلطه جویی کشورهای خارجی است.
مجری: شما همین الان گفتید، آمریکا با افراطی‌گری مخالف است؛ پس این یکی از اهداف آنان است.
ولایتی: بله، آنان با افراط‌گرایی مخالفند، زیرا اگر افراطی‌گری وجود داشته باشد، اوضاع به هرج و مرج کشیده می‌شود و در چنین شرایطی، هیچکس منفعت نخواهد برد.
مجری: ایران ظاهراً به عراق پیشنهاد کمک داده است؛ شما چه نوع کمک‌هایی می توانید به این کشور بکنید؟
ولایتی: هر کمکی که آنان (رسماً) از ما بخواهند. اگر دولت قانونی عراق و آقای مالکی به عنوان نماینده اصلیِ این دولت، از ایران، به عنوان کشور دوست و همسایه، درخواست کمک کند، ما به او (مالکی) بدون هیچ محدودیتی کمک خواهیم کرد.
به عنوان مثال، ما همان کاری را که در سوریه کردیم در عراق نیز می توانیم انجام دهیم، یعنی همچنانکه ما توانستیم به ارتش سوریه در رابطه با چگونگی مقابله با تروریستها آموزش دهیم، قادریم به ارتش عراق نیز همین نوع آموزش ها را بدهیم.
ولایتی افزود: ما تجربیات فراوانی در این زمینه داریم، زیرا بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کشورمان، ما با حملات تروریستی در ایران مواجه شدیم. البته نه تنها دولت بلکه صدها هزار تن از مردم ایران آماده عبور از مرز، بر اساس درخواست دولت عراق، هستند تا در برابر این اشخاصی که برخلاف تمامی قوانین و اصول اسلام عمل می‌کنند، بایستند.
مجری: باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا، روز دوشنبه درباره اعزام حدود دویست نیروی آمریکایی به خاک عراق صحبت کرد. نظر ایران درباره احتمال اعزام این نیروها به عراق چیست؟
ولایتی: تا جایی که من خبر دارم، مقامات آمریکایی گفته اند بیش از دویست نفر را برای حفاظت از سفارت آمریکا در بغداد اعزام می کنند، اما این مصادق کمک به دولت عراق نیست. اگر آمریکاییها می خواهند به دولت عراق کمک کنند، اولاً باید تروریسم را محکوم کنند و ضمناً باید کسانی را که از این تروریست ها حمایت مالی می کنند نیز محکوم کنند. کشورهایی که مستقیم یا غیر مستقیم و از طریق سیاسی یا ارسال تسلیحات و تجهیزات نظامی به تروریست ها از آنان حمایت می کنند، باید از سوی آمریکا محکوم شوند.
تروریستها نباید با دست باز در عراق، سوریه، افغانستان، نیجریه، کنیا و سایر نقاط جهان فعالیت داشته باشند. آیا این تروریست ها قادرند چنین عملیاتی را بدون حمایت برخی از کشورهای ثروتمند انجام دهند و این در حالی است که همگان می دانند کشورهایی که به تروریست ها کمک می کنند، چه کشورهایی هستند.
مجری: شما مستقیماً به من نگفتید که نظرتان درباره احتمال اعزام برخی از نیروهای آمریکایی به خاک عراق، صرفنظر از هدف آمریکا از این کار، چیست؟ اگر آمریکا این نیروها را به عراق بفرستند، نقطه نظر و دیدگاه دقیق ایران در این رابطه چه خواهد بود؟
ولایتی: اگر آمریکا آماده کمک به دولت قانونی عراق باشد، البته بر اساس درخواست کمک دولت عراق، این کاری کاملاً قانونی است و به تصمیم دولت عراق در این رابطه بستگی دارد. در غیر این صورت، هیچکس و هیچ کشوری، از جمله ایران، آمریکا، یا هر کشور دیگر، اجازه اعزام نیرو به عراق ندارد، زیرا عراق کشوری مستقل است و اگر هر کشوری بخواهد نیرو یا تجهیزات به عراق بفرستد، باید در پی درخواست رسمی آن از سوی دولت قانونی عراق باشد.
مجری: آیا احتمال رقابت میان آمریکا و ایران در رابطه با اینکه کدامیک سریع تر در عراق اعمال نفوذ کند، به خصوص در این برهه بسیار حیاتی و حساس، وجود دارد؟
ولایتی: به عقیده من، تا جایی که به ایران مربوط می شود، دولت عراق، در مقایسه با دولت آمریکا، مطمئن تر و خاطر جمع تر است. ایران هیچ نیت یا هدف بدی در رابطه با عراق برای سلطه در درون این کشور ندارد. ما نمی خواهیم در امور داخلی عراق مداخله کنیم، بلکه فقط می خواهیم به کشور همسایه مان عراق که اخیراً به صورت راهبردی، از حکومت دیکتاتوری به حکومت دمکراتیک تبدیل شده است، کمک کنیم. ما درباره شرایط عراق، تا جایی که به حرم های مقدس مربوط می شود، بسیار حساس هستیم. از اینرو ما انگیزه ها و محرک های کافی برای کمک به عراقی ها داریم که این اماکن مقدس را تحت حفاظت قرار دهند.ازاینرو اگر آنان از ما کمک بخواهند، دولت ومردم ایران بدون درنگ به دولت و مردم عراق کمک خواهند کرد.
مجری: آیا مداخله بیشتر ایران به افزایش اختلافات فرقه ای در داخل عراق دامن نخواهد زد؟
ولایتی: ما با هرگونه شکاف ها و اختلافات مذهبی یا فرقه ای در عراق یا هرکشور مسلمان دیگر، مخالفیم. اکثریت قاطع مردم سنی با ما هستند و با افراطی گری مخالفند و از بودن حرم های مقدس امامان (شیعه) در عراق، عربستان سعودی و ایران حمایت می کنند (مشکلی با آن ندارند). فقط اقلیت معدودی از سنی ها افراط گرا هستند؛ اکثریت سنی ها افراط گرا نیستند.
مجری: مباحثات فراوانی رخ داده که چرا گروه داعش به شرایط کنونی رسیده است. چه کسانی در عراق بازنده شده اند؟ چه چیزی به گسترش افراطی گری که هم اکنون در عراق در جریان است، کمک کرده است؟ نظر شما در این رابطه چیست؟
ولایتی: برخی کشورهای منطقه از این نوع افراطی گری حمایت می کنند. علت اصلی حمایت های مالی و تسلیحاتی این کشورها از گروه های افراطی در منطقه، رقابت میان آنان برای دستیابی به اهدافی سیاسی در منطقه بوده است که منجر به افزایش افراطی گری در منطقه شده است.
مجری: آیا شما بر این عقیده اید که کشورهای منطقه، مشکلِ اصلی هستند و نه جنگی که در عراق در جریان است؟
ولایتی: نه فقط جنگ در عراق؛ بلکه در سوریه، لبنان، سومالی، نیجریه، الجزایر، تونس، لیبی و بسیاری از کشورهای مسلمان و غیرمسلمان، مشکل افراطی گری ظهور پیدا کرده است.
ولایتی از چین به عنوان کشور غیرمسلمان که با افراطی گری مواجه شده است یاد کرد و گفت: اخیراً مشکلاتی در بخش غربی چین با همین نوع افراط گرایان بوجود آمد، که شما از آن مطلع هستید. روسیه، فرغانه در آسیای مرکزی، ازبکستان و برخی دیگر از کشورها با این نوع مشکلات با همین افراط گرایان مواجه شده اند. روسیه نیز با افراطی های چچن مشکل پیدا کرده بود.اخیراً افرادی افراطی از سین کیانگ، چچن، و حدود هفتاد کشور جهان، حتی از کشورهای اروپایی مانند فرانسه و آلمان به سوریه رفته اند و اکنون اکثریت آنان وارد عراق شده اند.همین امروز اعلام شد، مردی از تونس در عراق فرماندهی گروهی را به دست داشت که در حال کشتار برخی از مردم عراقی بودند، آن هم فقط به این علت که این افراد، شیعه بودند. این شخص از تونس به عراق آمده است! از اینرو، افراطی گری همه جا هست. و ما بر این باوریم که اکثر نیروهای افراطی، صرفاً افرادی ساده لوح هستند که به ابزاری در دست کسانی که در پشت پرده از آنان حمایت می کنند، تبدیل شده اند.
مجری: آیا آقای مالکی توانایی حکومت را در حد و اندازه‌ای دارد که بتواند صلح و آرامش را به عراق بازگرداند؟ آیا شما به او اعتماد دارید؟
ولایتی: او بهترین شخص در میان سیاستمداران عراقیِ موجود در این کشور برای حکومت است. من این را به این علت می‌گویم که عراق را می‌شناسم. من با تمامی کسانی که مدیریت عراق را هم اکنون در دست دارند، حتی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، همکاری داشتم. آنان قبلاً در ایران بسر می‌برند. آقایان مالکی و حکیم قبلاً در ایران بوده‌اند. من می‌دانم که هم‌اکنون هیچ سیاستمداری در عراق (به غیر از مالکی) وجود ندارد که اکثریت مردم عراق، که شیعه هستند و 65 درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، از وی حمایت کنند.
ثانیاً، آقای طالبانی که جزو کردهای عراقی است، هم اکنون 19 کرسی، به علاوه حدود 100کرسی از مالکی و 30 کرسی از مجلس اعلای اسلامی عراق، و 36 کرسی از جریان صدر دارد.
مجری: چه چیز باعث شده شما باور داشته باشید که آقای مالکی قادر است هرج و مرج را در عراق آرام کند؟
ولایتی: امور سیاسی، موضوعاتی مطلق نیستند. شما باید این فرد را با فرد دیگر، مقایسه کنید. در مقایسه با افراد دیگر که در عراق ذی‌صلاح هستند، آقای مالکی تواناترین فردی است که می‌تواند عراق را مدیریت کند. البته این بدان معنی نیست که هیچ مشکلی وجود ندارد، اما اگر هر کس دیگری غیر از او باشد، اوضاع عراق از این نیز بدتر می‌شود. این براساس دانش و اطلاعات من است.
قبل از آقای مالکی، دکتر جعفری، نخست وزیر عراق بود و قبل از او نیز ایاد علاوی نخست وزیر بود، اما هیچیک از آن دو به اندازه آقای مالکی، توانایی اداره امور عراق را نداشته است. همه جناح‌ها در عراق شامل جناح‌های شیعه و سنی، باید به آقای مالکی کمک کنند، زیرا در شرایطِ هرج و مرج، همه شکست می‌خورند.
مجری: مالکی چگونه می‌تواند همه را قانع کند که به او کمک کنند؟
ولایتی: ایران، به عنوان کشور همسایه که روابط دوستانه‌ای با عراقی‌های کرد، سنی و شیعه دارد، آقایان طالبانی و بارزانی، دوستان ما هستند. اکنون کردها، 25 درصد از جمعیت عراق هستند، شیعیان نیز میان 60 الی 65 درصد از جمعیت این کشور را شامل می‌شوند. اکثریتِ آنان و همچنین رؤسای شیعیان و کردها روابط بسیار نزدیکی با ایران دارند. به علاوه، برخی از عرب‌های سنی، مناسبات خوبی با ما دارند. از اینرو ما می‌توانیم بیشترین تلاش خود را برای دور هم جمع کردن آنان مبذول داریم.
غرب در حال از دست دادن اهرم های فشار علیه ایران است
مجری سپس بحث را به موضوع مذاکرات هسته ای کشاند و پرسید: شما دورنمای مذاکراتی را که هم اکنون میان ایران و شش قدرت جهانی در وین در جریان است، چگونه می بینید؟ تاکنون این گفتگوها چه قدر پیشرفت داشته و چه کارهایی در این خصوص انجام شده است؟
ولایتی: به نظر من، تا جایی که به ایران مربوط می شود، چشم انداز این گفتگوها بد نیست. آمریکا نیز کم و بیش، خوشبین است. من از زمانی که اینجا (در چین) بودم و با مقامات چینی گفتگو کردم، و البته باز هم به گفتگو با مقامات چینی ادامه می دهم، متوجه شده ام که آنان نیز امیدوار و خوشبین هستند. روس ها نیز خوشبین هستند.به نظر من شرایط هم اکنون در مقایسه با یک سال پیش، بهتر شده است. اگر چنین باشد، این بدان معنی است که دلایلی وجود دارد که ما را خوشبین می کند.
مجری: این دلایل چیست؟
ولایتی: علت این امر این است که دو طرف تصمیم گرفتند با هم بنشینند و با یکدیگر صحبت کنند و گام به گام پیش بروند.
مجری: اکنون ما در کدام گام قرار داریم؟
ولایتی: به نظر من، اگر آنان و ما بتوانیم به ملاقات هم بیایم و به چیزی در وسط(راضی شویم) و مثلاً طرف های مقابل بتوانند حق ایران را برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، تحت نظارت دقیق آژانس بین المللی انرژی اتمی، بپذیرند و تحریم ها را لغو کنند، این کاملاً قابل درک است. و من تصور می کنم که آنان در حال نزدیک شدن به این نقطه هستند.
مجری: ما چه قدر (به این نقطه) نزدیک شده ایم؟
ولایتی: اندازه گیریِ آن (نزدیک شدن به هدف) مشکل است زیرا مسئله ای کمّی نیست، بلکه کیفی است. مثلاً من اینجا (در چین) هستم و با مقامات شما درباره موضوع هسته ای صحبت می کنم. آقای عباس عراقچی، یکی از همکاران ما نیز در اروپا بود و با مقامات آمریکا، روسیه و فرانسه صحبت می کرد. نماینده آلمان نیز به ایران آمد و بلافاصله پس از ورودش به تهران به دفتر من آمد و صحبت ها را آغاز کرد.
از اینرو من با دو طرف، یعنی چین و آلمان، صحبت کرده ام و همکارم آقای عراقچی نیز با آمریکا، روسیه و فرانسه صحبت کرده است. اینگونه گفتگوها بین ما و هر یک از پنج عضو یاد شده، می تواند به ما در راستای دستیابی به درک و فهمِ بهتر، کمک کند.
مجری: آخرین چیزی که همه طرف ها برسر آن با هم به توافق رسیده اند و شما را بیش از حد هیجان زده (و خوشحال) می کند و شما را به این باور می رساند که گفتگوها سرانجام می تواند موفقیت آمیز باشد، چیست؟
ولایتی: به نظر من، واقعیت این است که آنان به تدریج دریافته اند که در حال از دست دادن اهرم های فشارشان علیه ایران هستند. مهم ترین اهرمی که آنان از آن استفاده کرده اند، تحریم ها (ی اقتصادی) بوده است. اکنون، صرفنظر از این که آنان را خوش بیاید یا نیاید، تحریم شکسته است. ایران قادر است نفت خود را بفروشد و بهای آن را نیز دریافت کند. ایران قادر است مواد لازم را از راه های مختلفی که ما توانسته ایم پیدا کنیم، وارد کند. این همان چیزی است که من به نماینده انگلیس گفتم. به او گفتم، شما به فکر خودتان باشید.
ایران و چین نگران افراطی‌گری و استیلای آمریکا بر منطقه هستند مجری: سؤال آخر من درباره روابط ایران و چین است. شما چندین دهه است که در دایره دیپلماتیک ایران حضور داشته‌اید و اکنون نیز مشاور ارشد رهبر معظم ایران در امور دیپلماسی هستید. شما مناسبات میان ایران و چین را چگونه توصیف می‌کنید؟
ولایتی: ما بسیار خوشبین هستیم و براساس ارزیابی‌های ما، دوستان چینیِ ما نیز درباره مناسبات آینده میان ایران وچین خوشبین هستند.هردو طرف توافق کرده‌اند که این مناسبات می‌تواند به سطوح راهبردی برسد و اگر راهبردی باشد، این بدان معنی است که ما می‌توانیم به آن پشت‌گرم باشیم و این به نفع هردو طرف است. ایران و چین از کشورهای مهم در آسیا به حساب می‌آیند که نگرانی‌های مشترک درباره افراطی‌گری و استیلای آمریکا پیرامون ما دارند. ما (ایران) می‌دانیم آمریکا در حال انجام چه کارهایی در اطراف چین و ایران است.