عفونت گوش یکی از شایع‌ترین نوع عفونت‌ها است که به دو صورت عفونت گوش میانی و التهاب خارجی خود را نشان می‌دهد. عفونت گوش در میان کودکان به مراتب بیشتر از بزرگسالان است و شاید کامل نبودن سیستم ایمنی بدن، دلیل اصلی شایع بودن این عفونت در میان کودکان باشد.
بجز عوامل ویروسی و باکتریایی، علایم شایع دیگری نیز باعث ایجاد التهاب در گوش میانی و خارجی می‌شود که همراه با راههای پیشگیری و درمان، در ادامه مطلب به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
عفونت گوش خارجی
عفونت گوش خارجی نوعی التهاب در گوش خارجی است و بدلیل شایع بودن در میان شناگران، گوش شناگران خوانده می‌شود. علت اصلی این نوع التهاب دردناک، باقی ماندن آب در گوش و در نتیجه فراهم شدن محیط مناسب برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها است. از دیگر علل آن می‌توان به خاراندن و ملتهب کردن مجرای شنوایی با گوش پاک‌کن، استفاده زیاد از مواد شیمیایی مانند رنگ مو و اسپری، وجود زخم و یا ضایعات پوستی نیز اشاره کرد.
عفونت گوش میانی
مهمترین علت بروز عفونت گوش میانی، اختلال در عملکرد شیپور استاش است. شیپور استاش کانالی است که گوش میانی را به حلق متصل می‌کند. کار اصلی این کانال متعادل کردن فشار هوا و مایعات است. عوامل بسیاری باعث ایجاد اختلال در عملکرد شیپور استاش می‌شوند. از جمله سرماخوردگی، آنفولانزا و آلرژی که می‌توانند باعث تحریک و متورم شدن این کانال شده و در نتیجه عفونت گوش را به همراه داشته باشند.
مایع گوش
یکی دیگر از عوامل مختل کننده شیپور استاش، مایع گوش است. اگر شیپور استاش ملتهب شده و مسدود شود، مایع گوش در گوش میانی جمع می‌شود و زمینه مناسبی برای رشد باکتری و قارچ‌ها فراهم می‌شود. در این حالت علاوه بر عفونت، فرد دچار گرفتگی گوش و مشکلات شنوایی می‌شود. پزشک معالج، با دمیدن هوا در پرده گوش ارتعاش ایجاد می‌کند. اگر ارتعاش ایجاد شده در حد معمول نباشد، به معنی انباشته شدن مایع گوش خواهد بود.
لوزه‌ها
لوزه‌ها نیز می‌توانند مشکلاتی برای شیپور استاش فراهم کنند. برخی اوقات لوزه‌ها متورم می‌شوند و به شیپور استاش که رابط گوش میانی و گلو است، فشار وارد می‌کنند. فشار وارده باعث عفونت شده که در نهایت منجر به برداشتن لوزه‌ها و جراحی لوزه خواهد شد.
پاره شدن پرده گوش
اگر هوا و یا مایعات، بیش از حد به پرده گوش فشار آورد ممکن است باعث پاره شدن پرده گوش شود. در این حالت مایع زرد، قهوه‌ای و یا سفید رنگی از گوش بیرون می‌آید. این حالت بنظر ترسناک می‌آید، اما در بهترین حالت، هوا و مایعات از سوراخ ایجاد شده، از گوش خارج شده و پس از چند هفته پرده گوش خودبه‌خود بهبود می‌یابد.
تشخیص عفونت گوش
تنها راه تشخیص عفونت گوش مراجعه به پزشک است. پزشک متخصص توسط دستگاه کوچکی بنام اتوسکوپ، که دارای چراغ قوه و لنز بزرگنمایی است، مجرای شنوایی را بررسی می‌کند. همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، پرده گوش سالم، تمیز و به رنگ خاکستری مایل به صورتی است. در حالیکه عفونت، پرده گوش را ملتهب و قرمز رنگ می‌کند.
مراقبت در منزل
در حالیکه سیستم ایمنی بدن در حال مبارزه با عفونت است، شما می‌توانید با انجام کارهای ساده، بهبودی خود را تسریع بخشید. علاوه بر استفاده از داروهای تجویز شده در ساعت مشخص، کمپرس آب گرم، نخاراندن گوش با گوش پاک‌کن و جلوگیری از رفتن آب در گوش، می‌تواند کمک زیادی به تسریع مراحل درمان و بهبود عفونت کند.
آلرژی
مانند سرماخوردگی، آلرژی نیز می‌تواند باعث تحریک شیپور استاش و عفونت گوش میانی شود. با شناسایی نوع آلرژی و انجام واکسیناسیون، می‌توان از بروز عفونت گوش جلوگیری کرد.
علائم عفونت گوش در نوزادان
نوزادان با کشیدن و یا مالیدن گوش خود می‌توانند به ما بفهمانند که گوش درد هستند. بدخلق شدن، نخوابیدن، گریه‌کردن، کشیدن لاله گوش و مشکل در بلع نیز از دیگر علائم عفونت و درد گوش در نوزادان است.
خود درمانی با آنتی‌بیوتیک‌ها
عفونت خفیف گوش معمولا خود به خود خوب می‌شود، پس تعجب نکنید اگر پزشک معالجتان دارویی را برایتان تجویز نکرد. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها نیز تاثیر چندانی در بهبودی این عفونت ندارند، زیرا باکتری‌ها به سرعت راه مبارزه با داروهای رایج را فرامی‌گیرند. همچنین ممکن است علت عفونت ایجاد شده ویروس باشد، در حالیکه آنتی‌بیوتیک‌ها فقط تاثیر دارویی بر باکتری‌ها دارند. بهترین گزینه مراجعه به پزشک متخصص است. پس سرخود به مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها روی نیاورید.
عوارض عفونت گوش
عفونت گوش بصورت حاد و دوره‌ای، می‌تواند به پرده گوش آسیب برساند و مشکلات شنوایی، گفتاری و مننژیت را به همراه داشته باشد. پس نباید مراجعه به پزشک، مصرف به موقع داروهای تجویزشده توسط او و انجام تست شنوایی را فراموش کرد.
درمان
پزشکان برای عفونت‌هایی که دائما ایجاد شده و بهبود کامل پیدا نمی‌کنند، لوله کوچکی در پرده گوش کار می‌گذارند. تونل ایجاد شده علاوه بر به حداقل رساندن فشار و درد، به مایع گوش اجازه خارج شدن از گوش میانی داده و مانع بازگشت دوباره آن می‌شود. لوله‌ها معمولا برای ۸ تا ۱۸ ماه در گوش کار گذاشته می‌شوند.
راههای پیشگیری
مهمترین علت عفونت گوش میانی، سرماخوردگی است. از این رو بهترین راه، پیشگیری از سرماخوردگی است. واکسیناسیون، دوری از استشمام دود سیگار و در کودکان تغذیه با شیر مادر و مرتب شستن دست‌ها از دیگر موارد موثر در پیشگیری از انواع عفونت‌ها است.
منبع: سالم زی