كليات گياه شناسي کتانامروزه گياه كتان در منطقه وسيعي از اروپا و آُسيا مي رويد.از گياه کتان استفاده هاي زيادي بعمل مي آيد. از الياف کتان براي يافتن پارچه استفاده مي شود. پارچه كتان براي البسه مخصوصا در تابستان نوعي مناسب بشمار مي رود.
كتان گياهي است كه از قديم الايام شناخته شده و بكار ميرفته است.حتي پرورش آن در مصر در حدود پنج قرن قبل از ميلاد مسيح معمول بوده است.
تركيبات شيميايي کتان:از دانه هاي كتان در اثر فشار و بدون حرارت دادن روغني بدست مي آيد كه به روغن كتان ( براي اينكه با روغن برزك اشتباه نشود) ناميده مي شود.
افزودن دانه‌های تخم کتان به رژیم غذایی روزانه سبب افزایش سلامتی قلب و سلامت سیستم گوارش می‌شود، از طرفی دانه‌ها تخم کتان سبب کنترل وزن شده و پیشگیری‌کننده از سرطان نیز می‌باشند.
تحقیقات اخیر حاکی از آن است که دانه‌های تخم کتان سبب کاهش کلسترول، تثبیت قند خون، جلوگیری از پوکی استخوان، کمک به کاهش وزن، افزایش سلامت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از سرطان می‌شوند.
چگونگی مصرف تخم کتانبهتر است دانه‌های تخم کتان را خریداری کرده و خود آن را در منزل آسیاب نمایید. از آنجایی که تخم کتان یک دانه روغنی است، خرید تخم کتانی که قبلاً آسیاب شده، ممکن است گذشت زمان سبب اکسیده شدن آن گردد، در حالی که شما می‌توانید دانه‌های تخم کتان را خریداری کرده و به هنگام مصرف و به میزان نیاز خود، آن را با آسیاب برقی در منزل آسیاب نمایید و به شکل پودر درآورید و مصرف کنید.دانه‌های تخم کتان می‌توانند بیش از یک سال قابل مصرف باشند.
بهتر است پودر تخم کتان را در دمای اتاق نگهداری کنید. میزان مصرف تخم کتان برای افراد سالم و بزرگ‌سال که در مصرف آن محدودیتی ندارند، یک قاشق سوپ‌خوری در روز می‌باشد.
محققان اظهار می‌دارند مردانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات می‌باشند، باید از مصرف تخم کتان اجتناب نمایند.
برای افراد جوان تر، بیشتر از یک قاشق چای‌خوری تخم کتان در روز توصیه نمی‌گردد. از آنجایی که تخم کتان حاوی فیبر بالایی می‌باشد، برای وارد کردن آن در رژیم غذایی خود از میزان کم شروع کنید و به تدریج آن را افزایش دهید.
یک قاشق سوپ‌خوری تخم کتان حاوی 36 کیلوکالری و یک قاشق سوپ‌خوری از تخم کتان آسیاب شده حاوی 50 کیلوکالری انرژی می‌باشد.از آنجایی که دانه‌های تخم کتان طعم و مزه سبک و ملایمی دارند، می‌توانید به چندین روش آن را در رژیم غذایی روزانه خود وارد نموده و مصرف کنید.
فواید تخم کتان* تخم کتان می‌تواند سبب کاهش کلسترول خون و همچنین پایین آمدن قند خون گردد. فیبر محلول موجود در تخم کتان می‌تواند سبب کاهش کلسترول گردد و از افزایش پلاک در خون جلوگیری کند و در نتیجه از تنگ شدن دیواره عروق خونی که می‌تواند منجر به افزایش فشار خون و در نهایت سکته و حملات قلبی گردد، جلوگیری و پیشگیری نماید.فیبر موجود در تخم کتان همچنین می‌تواند از افزایش قند خون در بیماران دیابتی جلوگیری کند.
* تخم کتان از پوکی استخوان و تحلیل رفتن بافت استخوانی جلوگیری می‌کند. تحقیقاتی که بر روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شد، حاکی از به تأخیر افتادن تحلیل استخوانی در موش‌های آزمایشگاهی بود که با تخم کتان تغذیه شده بودند و این امر به سبب وجود اسیدهای چرب امگا-3 موجود در تخم کتان می‌باشد.
* تخم کتان برای افرادی که تمایل به کاهش وزن و کنترل وزن دارند بسیار مناسب می‌باشد. خوردن تخم کتان 30 دقیقه قبل از خوردن وعده غذایی سبب پر شدن معده و احساس سیری در افراد شده و در نتیجه موجب کنترل اشتها و کم خوری می‌شود.
تخم کتان و روغن آن* تخم کتان سبب بهبود سیستم گوارش بدن می‌گردد. فیبر موجود در تخم کتان از بروز یبوست جلوگیری می‌کند و سبب هضم و دفع به موقع گردیده و به سلامت سیستم گوارش کمک می‌نماید.
* تخم کتان ایمنی بدن را افزایش می‌دهد. ALA موجود در تخم کتان سبب کاهش التهابات و در نتیجه عملکرد بهتر سیستم ایمنی بدن می‌گردد.تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که تخم کتان می‌تواند سبب کاهش برخی ناهنجاری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس و پسوریازیس گردد.
* تخم کتان جلوگیری کننده از سرطان است. تحقیقات نشان می‌دهند تخم کتان نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به سرطان به ویژه سرطان روده و سینه دارد. این گیاه به علت دارا بودن آنتی‌اکسیدان‌های مهمی همچون لیگنان‌ها که نقش مهمی در مبارزه با سرطان دارند، می‌تواند با پیشگیری از رشد سلول‌های سرطانی، با سرطان مبارزه کند.
احتیاط در مصرف تخم کتان!محققان معتقدند علی‌رغم فواید بسیار زیادی که در تخم کتان مشاهده و اثبات شده، اما در مصرف آن نباید زیاده‌روی کرد.
افرادی که دارای روده التهابی و تحریک‌پذیر می‌باشند، باید از خوردن تخم کتان اجتناب کنند.
همچنین زنان باردار و مادران شیرده نباید تخم کتان مصرف کنند.
تخم کتان از پوکی استخوان و تحلیل رفتن بافت استخوانی جلوگیری می‌کند. تحقیقاتی که بر روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شد، حاکی از به تأخیر افتادن تحلیل استخوانی در موش‌های آزمایشگاهی بود که با تخم کتان تغذیه شده بودند و این امر به سبب وجود اسیدهای چرب امگا-3 موجود در تخم کتان می‌باشد.
از طرفی افرادی که دچار بیماری‌هایی مانند اندومتریوز، تخمدان پلی‌کیستیک و فیبرویید می‌باشند، نیز باید از مصرف تخم کتان اجتناب نمایند.
محققان اظهار می‌دارند مردانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات می‌باشند، باید از مصرف تخم کتان اجتناب نمایند.
اگر تخم کتان را به عنوان یک دارو مصرف می‌کنید، حتماً با پزشک خود مشورت نمایید.
چند پیشنهاد* به هنگام صرف ناهار، دانه‌های تخم کتان را به سالاد خود اضافه نموده و میل کنید.
* تخم کتان را با آب‌میوه مخلوط کرده و میل نمایید.
* تخم کتان را به انواع سالادها و یا سوپ‌ها بیفزایید.
* تخم کتان را به ماست و یا دوغ خود اضافه نموده و میل کنید.
* تخم کتان را به سس گوجه‌فرنگی و یا آب انواع گوشت‌ها اضافه کرده و میل نمایید.
* تخم کتان را به گوشت چرخ‌کرده اضافه نموده و سپس با آن کوفته و یا کباب درست کنید.
ترکیبات تخم کتان* تخم کتان حاوی انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی از جمله اکثر ویتامین‌های گروه B بوده و دارای منیزیم و منگنز نیز می‌باشد.
* تخم کتان دارای دو نوع فیبر محلول و نامحلول می‌باشد.
* تخم کتان دارای چندین نوع آنتی‌اکسیدان قوی از جمله لیگنان است. از آنجایی که تخم کتان یک ماده گیاهی است، یکی از بهترین منابع لیگنان‌ها می‌باشد.
*تخم کتان حاوی اسیدهای چرب امگا- 3 بوده و از این رو ضد التهاب می‌باشد. تخم کتان یکی از منابع غنی گیاهی است که دارای امگا-3 گیاهی به نام آلفالینولنیک اسید (ALA) می‌باشد. بعد از روغن تخم کتان، روغن کانولا بیشترین میزان ALA را دارا است.
منبع: بیتوته