سفری که دیگر باید واقعا مستطیع باشی تا مشرف شوی. زیارت خانه خدا و حرم دوست داشتنی ترین بندگان خدا. آرزویی که هر مسلمانی دارد و برای رسیدنش لحظه شماری می کند. «حباب» دلار اما این جا هم راه پیداکرده و این سفر معنوی را تحت تاثیر قرار داده است. حالا آن هایی که با هزار امید و آرزو ، از هشت سال قبل در صف زائران حج تمتع نام نویسی کرده بودند، باید ظرف 5 روز رقمی بین 8 تا 10 میلیون تومان به حساب کاروان های مجاز واریز کنند تا مهر تایید روی برگه سفرشان بخورد و راهی زیارت خانه خدا شوند. این را اگر با فیش یک میلیون تومانی سال 84 که چیزی حدود یک میلیون تومان دیگر هم به عنوان سودسپرده بانکی به آن اختصاص یافته جمع کنیم، می شود چیزی حدود 10 تا 12 میلیون تومان نقد برای یک سفر حج. رقمی که همین سال گذشته سقف قیمت آن 5 میلیون و 700 هزار تومان شده بود. یعنی بیش از 45 درصد افزایش قیمت در یک سال. اما آیا این افزایش فوق العاده قیمت مشرف شدن به سفر حج، تاثیری روی ثبت نام ها می گذارد؟
استطاع 12 میلیونی
»این دیگر تشخیص خود شماست. اگر توان پرداخت این مابه التفاوت 10 میلیونی را داشته باشی بسم الله. وگرنه خودت می دانی که مستطیع نیستی و حج رفتن به شما واجب نیست.انشاالله سال های بعد.» این پاسخ یکی از مسئولان یک دفتر زیارتی در تهران است. دفتری که یکی از مراکز مجاز اعلام شده برای ثبت نام متقاضیان حج سال 92 است. آن طور که او می گوید، اختلاف فاحش قیمت حج امسال با حج 91، ناشی از نوسانات نرخ ارز است:«قیمت های عربستان چندان تفییری نکرده. اما چون دلار 1300 تومانی الان شده حدود 3500 تومان، به همان نسبت هم رقم هزینه های سفر حج بالا رفته.«
با این حال اما در تماس ما با چند دفتر زیارتی دیگر ، مسئولان این دفاتر اظهار می کنند که تنها کمتر از 24 ساعت پس از اعلام شروع عملیات ثبت نام، تمام ظرفیت های کاروان آنان پرشده و دیگر جای خالی برای ثبت نام زائر جدید ندارند. مسئولان یک دفتر زیارتی در مرکز شهر اما نظر متفاوتی دارند:«تا حالا فقط 10 نفر برای ثبت نام مراجعه کرده اند و هنوز حدود 90 نفر جای خالی داریم. در صورتی که هرسال فقط چند ساعت طول می کشید تا ظرفیت کاروان ما کامل شود. فکر می کنم امسال به خاطر رقم بالای سفر حج، متقاضی ها کمتر شده باشند و پرداخت این مبلغف خارج از توان شان باشد.»
فیش هایی که تا 40 میلیون هم می رسند
این اما، یک روی سکه حج 92 است. روی دیگر آن را باید در بازار آزاد جست و جو کرد. جایی که به گفته یکی از مسئولان یک دفتر زیارتی در تهران، فیش یک میلیون تومانی سال 84 را تا رقم 18 میلیون تومان هم خرید و فروش می کنند: « بسته به این که فیش ات دولتی باشد یا نه، رقم فرق می کند. اگر با فیش های دولتی بخواهی بروی حدود 30 میلیون تومان برایت آب می خورد. یعنی حدود 18-17 تومان خود فیش و 12 تومان ثبت نام نهایی. ثبت نام آزاد در بعضی دفاتر هم هست که رقمش چیزی حدود 40 میلیون تومان می شود.»
به گفته این مسئول دفتر زیارتی، بازار غیرقانونی خرید و فروش فیش های حج،
همچنان رونق دارد و حج را نصیب آنهایی می کند که به جای آرزو، تمکن مالی
دارند:«اصل واجب شدن سفر حج به این است که بتوانی هزینه هایش را بدهی. حالا
اگر یک ثبت نام کرده و با هزار امید و آرزو چند سالی توی نوبت مانده و
حالا از عهده هزینه سنگین سفر حج برنمی آید، چاره ای ندارد جز این که
آرزویش را بفروشد به کسانی که وسع مالی شان خوب است و از پس این هزینه ها
برمی آیند.»
آیا این سفر رویا می شود؟
افزایش یکباره قیمت حج تمتع البته غیر قابل پیش بینی نبود. نوسان های نرخ ارز آن قدر همه چیز را تحت تاثیر خودش قرار داده که شاید این تغییرات در هزینه های حج تمتع امسال، آن قدرها هم به چشم نیاید. اما برای کسانی که در سال 84 استطاعت مالی داشتند و ثبت نام کردند و در نوبت ماندند و حالا شاید نتوانند از پس این هزینه ها بربیایند، تبدیل به داستان تلخی شده که آزارش می دهد. داسانی که آرزوی این سفر معنوی را دارد کم کم تبدیل به یک رویای دست نیافتنی می کند. سفری که شاید از این به بعد فقط سهم اغنیا شود.