عصر ایران ورزشی؛ اهورا جهانیان - هوشنگ نصیرزاده، کارشناس داوری فوتبال، به تشریح فن آوری خط دروازه و مشکلات استفاده از این فن آوری در فوتبال دنیا می پردازد. وی همچنین استفاده از داوران پشت دروازه را در لیگ برتر فوتبال ایران بلامانع می داند ولی دلیل اصلی عدم استفاده از این امکان را، هزینه سنگین آن برای فدراسیون فوتبال برمی شمرد.
*****
ظاهراً مشکل گل شدن توپ در بازی فوتبال و اشتباه داور در تشخیص آن، در فوتبال دنیا روز به روز جدی تر می شود. بعد از یورو 2012، حالا در لیگ برتر فوتبال ایران شاهد چنین معضلی بودیم. برای حل این مشکل چه کار باید کرد؟46 سال پیش در بازی های جام جهانی 1966، در بازی فینال، توپی پشت دروازه آلمان خورد که برای همه سوال برانگیز شد که آیا آن توپ گل شد یا نه؟ بعدها هم گاهی شاهد چنین اتفاقی در دنیای فوتبال بودیم ولی حوادثی از این دست خیلی جنجال برانگیز نشدند. اما بعد از اینکه فوتبال با پخش تلویزیونی گسترده مواجه شد و برای مردم جهان اهمیتی ویژه یافت، مساله اشتباهات داوری نیز مهمتر از قبل شد. اینکه توپ پشت خط خورده یا نه، تا حدی به تربیت داوران و آموخته های آنها در کلاس های داوری برمی گردد.
در قانون 10 فوتبال آمده است که تمام توپ باید از خط رد شود. داور باید قوس توپ را کاملاً جدا از خط ببیند تا مطمئن شود توپ گل شده است. یکی از دلایل اشتباه داور در تشخیص گل، همین است که در کلاس داوری به آنها گفته می شود حتماً باید تمام توپ از خط دروازه رد شود و شما هم باید مطمئن شوید که تمام توپ از خط دروازه رد شده است. در حالی که عامه تماشاگران، اگر بخشی از توپ هم از خط رد شود، می گویند توپ گل شده است.
به هر حال این معضل در سال های اخیر در جام جهانی و جام ملتهای اروپا هم نمودار شد و الان دیگر به یک مشکل بین المللی بدل شده است. مرکز قانوگذاری فوتبال در دست بریتانیایی هاست. این نهاد، نهادی سنت گراست و با ورود تکنولوژی به فوتبال مخالف است و اصلاً اشتباه داوری را بخشی از جاذبه فوتبال می داند.
اما فیفا اخیراً سعی کرده است با درآمیختن تکنولوژی با داوری فوتبال، از اشتباهات داوری بکاهد. مثلاً گذاشتن ویبره روی پرچم و یا بی سیم های جدیدی که در همین یورو 2012 به کار رفت. داورانی که روی خط عرضی بودند، این بی سیم ها را هر وقت که توپ وارد محوطه شان می شد روشن می کردند و با این بی سیم ها به داور می گفتند توپ اوت شده یا از خط گذشته است.
در یورو 2012، کلیه داوران 302 تصمیم در حین بازی ها گرفتند که در این بین 289 تصمیم درست بود. کمک داوران هم 32 تصمیم گرفتند که 28 تصمیمشان درست بود. کمک داوران از سه تا توپ سوال برانگیز، دو توپ را به درستی تشخیص دادند که گل شده و گل بازی اوکراین و انگلستان را هم درتس تشخیص ندادند. این یعنی اینکه یک سوم از تصمیمات حساس آنها نادرست بوده و این رقم بالایی است. بعد از این، فیفا متقاعد شد تکنولوژی را به کار داوری فوتبال بزند.
تکنولوزی مد نظر فیفا، مثل عبور افراد برای ورود به آسانسور است. شما وقتی وارد آسانسور می شوید، آسانسور دستور می گیرد که کسی وارد شده و در را می بندد. فیفا هم در توپ فوتبال فلزهایی گذاشته است و سوراخ هایی هم روی تیرهای عمودی دروازه ایجاد کرده است تا هر گاه تمام توپ از خط دروازه رد شد، نور منعکس شده از این سوراخ ها، به داور اعلام کند که توپ گل شده است. اما نقطه ضعف این طرح این است که اگر سرعت توپ بالای 70 کیلومتر باشد، درصد خطای این فن آوری هم افزایش می باید و این نگران کننده است. به هر حال وقتی توپ از خط دروازه رد شود، مغر متفکری که بالای دروازه قرار دارد، کلمه گل را بر روی به اصطلاح ساعت داور بلوتوث می کند.
وقتی توپی با سرعت کمتر از 70 کیلومتر وارد دروازه می شود و این فن آوری گل شدن آن توپ را به داور اعلام می کند، نتیجه کار صد در صد عاری از خطاست؟
بله. لااقل در آزمایش ها این طور بوده است. البته بعضی ها هم گفته اند آزمایش های فیفا در حین بازی نبوده است. یعنی اگر بازیکنان در زمین باشند ممکن است نتیجه چندان مطلوب نباشد. ولی این نکته مسلم است که هیچ یک از بازیکنان فوتبال نباید در حین بازی، فلزی را با خود حمل کنند زیرا وجود فلز در دست یا گردن آنها، ممکن است موجب بروز اشتباه در این سیستم تکنولوژیک شود.
الان برای کاهش اشتباهات داوری در لیگ برتر فوتبال ایران، اگر قرار باشد داور چهارم و پنجم به پشت دروازه ها اضافه شوند، این امر منوط به مصوب شدن چنین امکانی در کنفدراسیون فوتبال آسیا است؟ نه، فیفا این قانون را تصویب کرده و ما هم می توانیم از آن استفاده کنیم؛ کمااینکه یوفا هم در یورو 2012 از آن استفاده کرد.
پس چرا الان در آسیا داور پشت دروازه نداریم؟
فدراسیون ها عضو فیفا هستند و باید قوانین مصوب فیفا را رعایت کنند. اگر شما در آیین نامه برگزاری مسابقات، استفاده از پنج داور را درج کنید، می توانید از پنج داور استفاده کنید؛ چنانکه در یورو 2012 این گونه شد.
اگر پیش از آغاز لیگ برتر فوتبال ایران در سال جاری، در آیین نامه برگزاری این مسابقات استفاده از پنج داور درج می شد، بازی های لیگ ما هم می توانست با داوران پشت دروازه انجام شود؟
بله، ولی مشکل این است که که صرف نیروی انسانی برای انجام این کار کافی نیست بلکه تکنولوژی هم لازم است. داور چهارم و پنجم فقط با بی سیم با داور وسط در ارتباطند. سیستم رادیویی لازم است و این هزینه دارد.
پس مشکل ما مشکل تکنولوژیک است.
بله. البته 60 میلیون تومان پول هم برای آن سیستم رادیویی نیاز داریم. برد این سیستم 300 متر است؛ یعنی طول موجش آماتوری است و نباید با طول موج سیستم رادیویی پلیس و حراست ورزشگاه تداخل پیدا کند. هر هفته لیگ برتر با 9 بازی دنبال می شود و در همه بازی ها نیز باید از این سیستم استفاده شود و همین امر موجب پرهزینه بودن استفاده از چنین امکانی می شود.
مثلاً امسال در لیگ برتر، تا به حال اشتباهات داوری خیره کننده بوده است. این چه تبعاتی برای داوری فوتبال در ایران خواهد داشت و کمیته داوران برای کاهش این اشتباهات چه کار می تواند بکند؟ الان کلاس های آموزش داوری در فوتبال ما، در دست افراد ناوارد است. مدرسان بین المللی ما، یعنی آقایان عنایت، مرادی، خسروی، مظفری و ...، که مدرسان فیفا و AFC هستند، در کلاس های هماهنگی کمیته داوران تدریس نمی کنند ولی آقای عسگری خودش در این کلاس ها تدریس می کند، در حالی که آقای عسگری مدرس فیفا که نه مدرس فیفا است نه مدرس AFC، در این کلاس ها تدریس می کند.
برای خواندن سایر خبرهای ورزشی کلیک کنید