نهاد مذاكرات «استانبول 2» هرچند پس از برگزاري ظاهراً مورد رضايت و خوشنودي دو طرف مذاكره واقع شد، اما از پيچيدگي‌هاي سياسي بالايي برخوردار است.
از سويي اروپا به دلايل مختلف از جمله مشكلات اقتصادي و بحراني كه در حوزه انرژي دامنگيرش شده است، بشدت به نتايج اين مذاكرات دلبسته است و از سوي ديگر برخي كشورها مانند امريكا در تلاشند با اجراي يك عمليات فريب در اين مذاكرات به منافع خود از جمله برگزاري انتخابات رياست جمهوري ايالات متحده به صورت دلخواه دست يابند.
در داخل نيز هرچند مقامات رسمي جمهوري اسلامي نتايج مذاكرات استانبول را موفق ارزيابي كرده‌اند و البته چنين هم هست، اما نبايد تمام منافع و شرايط كشور را به دور بعدي مذاكرات در بغداد گره زد. غرب بارها نشان داده قابل اطمينان و اعتماد نيست، از همين‌رو ايجاد حساسيت‌هاي بي مورد درخصوص مرحله بعدي مذاكرات مي‌تواند به ضرر جمهوري اسلامي تمام شود.
براي بررسي دگرباره ابعاد مختلف مذاكرات استانبول به سراغ «دكتر مراد عنادي» رفتيم تا تهديدها و فرصت‌هاي مذاكرات هسته‌اي را با اين كارشناس مسائل بين‌الملل به بحث بنشينيم.
در نشست «استانبول 2» ايران و 1+5 روي چه اصولي توافق كردند كه سبب ابراز رضايت هر دو طرف از اين مذاكرات شد؟
در نشست «استانبول 2» ايران و 1+5 روي اين اصول توافق كردند كه گام به گام و مطابق با توافق متقابل عمل كنند. در واقع توافق كردند كه حل مسائل با فرمول گام به گام و عمل متقابل طرفين انجام شود.آنچه كه مشهود است، اين‌كه اراده 1+5 براي برون‌رفت از پرونده ايران قرار داشته تا اين مذاكرات يك خروجي داشته باشد. بر همين اساس طرفين توافق كردند دور بعدي مذاكرات در سوم خرداد در بغداد ادامه پيدا كند.
روسيه و چين در اين مذاكرات چه نقشي را ايفا كردند؟
در اين مذاكرات روسيه و چين نقش موازنه‌دهنده داشتند و تلاش مي‌كردند تا نظرات ايران و طرف غربي را به هم نزديك كنند.
در خبرها آمده است كه رژيم صهيونيستي همراه با برخي كشورهاي منطقه از مثبت بودن مذاكرات «استانبول 2» اظهار ناخشنودي كرده‌اند. اين موضوع را چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
در اين مذاكرات بايد به برخي متغيرهاي حاشيه‌اي همچون رژيم صهيونيستي و عربستان سعودي اشاره كرد. رژيم صهيونيستي و عربستان سعودي مايل نيستند كه پرونده هسته‌اي ايران برون‌رفتي داشته باشد و همواره خواهان پيچيده‌تر شدن مسئله بوده و حتي در مسير اصلاح مسئله مانع‌تراشي و سنگ‌اندازي مي‌كنند.
اما با وجود اين حجم از تلاش‌هاي حاشيه‌اي و مخرب مي‌توان گفت نتيجه مذاكرات برد - برد شده است.
به رغم اين‌كه خانم اشتون و آقاي جليلي از مذاكرات ابراز رضايت كرده و آن را سودمند توصيف كردند از برخي طرف‌هاي غربي همچنان مباحثي در خصوص تداوم تحريم شنيده مي‌شود. از سوي ديگر برخي در داخل كشور دائماً در تلاشند اين پيام را به غرب بدهند كه تحريم‌ها بايد لغو شود. نظرتان در اين خصوص چيست؟
برخي گزاره‌هاي متناقض از برخي طرف‌ها شنيده مي‌شود. براي نمونه خانم كلينتون بحث تحريم را دوباره مطرح كرده است كه مي‌توان آن را در قالب سياست چماق و هويج نيز تحليل كرد. البته يك ديدگاه هم اين است كه برخي طرف‌ها حل مسالمت‌آميز مسئله هسته‌اي ايران را در تضاد با منافعشان ارزيابي مي‌كنند و منافع خود را در تنش و حل نشدن مسئله مي‌بينند. از اين رو مباحثي درخصوص تحريم را مطرح مي‌كنند. با اين وجود خبرگزاري رويترز اعلام كرده است در نشست آتي اتحاديه اروپا بحث تعليق تحريم نقتي ايران در دستور كار است.
دولت تركيه روابط خوبي با غرب دارد. مقامات تركيه بويژه عبدالله گل رئيس‌جمهور اين كشور نيز بارها اعلام كرده‌اند تحريم ايران منافع تركيه را به خطر مي‌اندازد با اين اوصاف نقش تركيه در اين مذاكرات را چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
تركيه از طرف‌هاي 1+5 نيست اما از ناحيه كشور ميزبان علاقه‌مند است مذاكرات انجام شده در كشورش خروجي داشته باشد لذا سعي مي‌كند ديدگاه‌هاي طرفين را بويژه با ارتباطي كه با غربي‌ها دارد به هم نزديك كند.
از سويي ديگر تركيه تلاش دارد استانبول همانند ژنو به مركز رايزني‌هاي بين‌المللي و ديپلماتيك تبديل شود و در همين راستا نشست‌هاي متعددي را درخصوص ليبي، سوريه، عراق و ... در استانبول برگزار كرده و از اين طريق براي خود كسب وجهه كرده است. در كل مي‌توان نقش تركيه را در مذاكرات مثبت قلمداد كرد و از اين حيث تركيه برخلاف نقش منفي عربستان و رژيم صهيونيستي در راستاي حل مسئله تلاش مي‌كند.
آلمان يكي از اعضاي 1+5 است. اين كشور از گذشته‌هاي دور خواستار نزديكي به ايران بوده و همواره با مخالفت انگليس، فرانسه، روسيه و ديگر قدرت‌هاي وقت مواجه شده است. از طرفي آلمان اكنون علي‌رغم تحريم‌ها همچنان بزرگترين شريك تجاري ايران است. با توجه به اين موارد، مواضع و نگاه آلمان در اين مذاكرات را چگونه تحليل مي‌كنيد؟
آلمان سابقه تاريخي مثبتي در روابط با ايران دارد. براي مثال گشنر وزير امور خارجه آلمان در تنظيم قطعنامه 598 تلاش زيادي كرد تا خواسته‌ها و منويات ايران در قطعنامه لحاظ شود. در تروئيكاي اروپا نيز مواضع آلمان نسبت به فرانسه و انگليس متعادل‌تر است. انگليس در تحريم نظام بانكي ايران و فرانسه در تحريم نفتي پيشگام بوده‌اند در حالي‌كه آلمان‌ها نقش متعادل‌كننده‌اي دارند. روابط تجاري گسترده آلمان با ايران نيز يكي ديگر از دلايل مواضع متعادل آلمان‌ها است. در اين ميان بايد گفت آلمان‌ها از عنوان 1+5 و اين‌كه آلمان را خارج از 5 قدرت برتر دنيا معرفي مي‌كنند به هيچ‌وجه خشنود نيستند و جايگاه خود را بالاتر از اين مي‌دانند.
گفته شده ايران در مذاكرات« استانبول2» تعطيلي فردو و غني‌سازي 20 درصد را پذيرفته است. آيا چنين مطلبي صحت دارد؟
اين موضوع را رسانه‌هاي غربي مطرح كرده‌اند ولي تاكنون رسماً از طرف ايراني چنين موضوعي اعلام نشده است و از صحبت‌هاي آقاي جليلي نيز نمي‌توان چنين چيزي برداشت كرد. البته در نشست بغداد طرفين وارد جزئيات خواهند شد. انتظار مي‌رود مسائل فني در آنجا مورد بررسي
قرار گيرد.