قیمت سکه و طلا در بازارهای جهانی و داخلی چگونه تعیین می شود؟

عصر ایران ؛ علیرضا باغانی -  همواره برای بسیاری از ما این سوال به وجود آمده که خرید و فروش طلا در بازارهای جهانی و بازارهای داخلی چگونه صورت می گیرد؟

معامله گران این "بازار هزار رنگ" به کاربردن اصطلاحات مختلف در رابطه با دادوستد این کالا را به نوعی جذابیت این بازار می دانند. اما قبل از اینکه در رابطه با سازوکار معامله طلا و آشنایی با اصطلاحات آن در بازارهای داخلی آشنا شویم، بهتر است مختصر آشنایی با خرید و فروش طلا در بازارهای جهانی نیز داشته باشیم زیرا یکی از فاکتورهای اساسی در تعیین قیمت طلا و سکه در ایران، نرخ آن در بازارهای جهانی است.    

اساساً معامله طلا در انواع بورس های کالایی جهان با عیار و اوزان مختلفی انجام می شود: به عنوان مثال در بورس کالایی شانگهای، طلا با واحد پولی یوآن به ازای هر گرم در قالب شمش های یک کیلوگرمی مورد دادوستد قرار می گیرد یا اینکه در بورس کالایی توکیو طلا با واحد پولی ین به ازای هر گرم مبادله می شود.

 

اما در بازار لندن، سیدنی استرالیا، ایالات متحده (بورس کالایی نیویورک به صورت قراردادهای آتی با سررسیدهای مختلف) وضعیت اندکی متفاوت است و مبادلات به صورت دلار به ازای هر اونس مورد معامله قرار می گیرد. (اونس مخفف: oz) )از واحدهای جرم است . Oz سرواژه عبارت ounce است.

یک اونس برابر است با 28.35 گرم و یک شانزدهم پوند. واحد اونس در دستگاه‌های گوناگون همچون یکاهای انگلیسی، یکاهای سلطنتی و دستگاه یکاهای معمول ایالات متحده کاربرد داشته است. اونس واحدی جهت اندازه گیری وزن مواد است که در برخی از نقاط ممکن است متفاوت باشد . همچنین برای اندازه گیری وزن فلزات گرانبها از قبیل طلا، نقره، پلاتین و... از واحد troy ounce استفاده می شود که معادل ۳۱.۱۰۳۴۷۶۸ گرم است.)  

اما برای اینکه از تازه ترین اطلاعات و اخبار مربوط به روند دادوستد طلا در بازارهای جهانی مطلع شویم بهتر است به معتبرترین سایت یعنی www.kitco.com  مراجعه کرد زیرا آغاز و پایان معاملات جهانی طلا و سایر فلزات گرانبها به صورت آنلاین در این درگاه اینترنتی درج می شود.  
     

چگونگي معامله طلا در ایران

برای خرید و فروش طلا بهتر است ابتدا فرمول های تعیین قیمت مربوط به این بخش را کاملاً یاد گرفته، سپس در مرحله بعد مبادرت به خریدوفروش کنیم.
اما قبل از هر چیزی بهتر است اصطلاحات مربوط به این بازار را بدانیم:

1-     یک اونس طلا برابر با 31.103431گرم باعیار(999.9) که عیار (24) هم خوانده می شود.

2-     یک مثقال طلا برابر با 4.608گرم است.

3-     مظنه طلا درایران(که بر سر زبان ها است) یعنی قیمت 4.608گرم طلای17عیار یا(705).

4-     سكه تمام بهارآزادي (قدیمی و امامی ) عيار(21.6) است؛ يا همان عيار(900)كه عيار 22هم خوانده مي شود، وزن هرسكه (8.133) گرم است.

5-     سكه نيم بهار آزادي (وزن 4.0665گرم با عيار900( است.

6-     سكه ربع بهارآزادي (وزن2.03225 گرم با عيار900 (است.

7-     مظنه = به قیمت یک مثقال طلا با عیار 705(17) گفته می شود.

8-     مثقال = 4.6083 گرم است .

9-     گرم = 1000 سوت است .

10-   قیراط = 200 سوت است .

11-     گرم = 5 قیراط گرمی است .

12-     متفرقه : به کار ساخته مستعمل ، متفرقه گفته می شود .

13-     آبشده : طلایی را که آب کرده و در قالب ریخته شده است ، آبشده نام دارد .

14-     انگ : به شماره قبض ری گیری که بر روی آبشده حک شده است ، گفته می شود .

15-     ری گیری : جایی که عیار طلا را تشخیص می دهند ، ری گیری نام دارد .

اما برای اینکه از چگونگی تعیین قیمت طلا و سکه در بازارهای مختلف اطلاع کسب کنیم در اینجا مهمترین فرمول های مربوط به تعیین قیمت را آورده ایم:


  فرمول1 - بدست آوردن مظنه طلای ایران از طریق اونس جهانی

  قیمت یک اونس طلا ضرب در قیمت یک دلار تقسیم بر 9.5742  = مظنه طلای ایران.

  مثال: قیمت یک انس طلا 614.2دلار و  قیمت یک دلار915تومان مظنه چقدرمی شود؟

614.2دلار*915تومان تقسیم بر 9.5742 = 58698 تومان (مظنه ایران).

 فرمول 2- بدست آوردن قیمت سکه تمام از طریق اونس جهانی:

  قیمت یک اونس طلا ضرب در قیمت یک دلار تقسیم بر 4.24927 = قیمت سکه تمام.
  مثال:614.2دلار ضرب 915تومان تقسیم بر 4.24927=132256تومان (قیمت یک عدد سکه تمام بهار آزادی).

فرمول3- بدست آوردن یک مثقال طلا از طریق اونس جهانی:

 قیمت یک اونس طلا ضرب در قیمت یک دلار تقسیم بر  8.999 = قیمت یک مثقال طلا.

 مثال:642دلار ضرب در 915تومان تقسیم بر 8.999 = 65277 تومان قیمت یک مثقال طلا.

فرمول4- قیمت یک مثقال طلا که در فرمول3 بدست آورده ایم را تقسیم بر 4.608 می کنیم، قیمت یک گرم طلای 18(750)عیار بدست می آید.

مثال:65277  تقسیم بر 4.608 = 14166تومان قیمت یک گرم    طلای18(750)عیار.

 فرمول5- شما وقتی به بازار طلا زنگ می زنید تا قیمت بگیرید قیمت مظنه را به شما می گویند یعنی قیمت(4.608گرم)طلای17(705)عیار را، حال اگر شما بخواهید قیمت یک گرم طلا با هر عیاری را بدست آورید از روی مظنه گرفته شده بدین طرق بایدعمل کنید:

 مظنه17(705) تقسیم بر 4.608 تقسیم بر 705 ضرب در (هرعیاری) = قیمت یک گرم طلا با هر عیاری.

 مثال:قیمت یک گرم طلا با عیار925 از روی مظنه 61355 تومان چقدرمی شود؟

 61355تومان تقسیم بر 4.608 تقسیم بر 705 ضرب در 925=17470تومان قیمت یک گرم طلا با عیار925 از روی مظنه ایران.

 فرمول6- هنگام خرید اول از همه خودتان با فرمول شماره یک مظنه را با توجه به اونس جهانی حساب کنید بعد مظنه ایران را از چند مغازه دربازار بپرسید و با قیمت مظنه خود مقایسه کنید و اختلاف را تشخیص دهید و بعد مبادرت به خرید کنید:

مبلغ پولتان/مظنه روز*4.608*705/عیار(شمش یا طلای آبشده)=مقدار(وزن)طلای خریدشده با پول موجود وعیارمشخص(شمش یا طلای آبشده).

 مثال:7000000تومان پول داریم(برای خرید) مظنه روز 61000تومان است، مغازه دار برای فروش طلای آبشده با عیار 935دارد با مبلغ فوق چند گرم طلای آبشده باعیار(935) روی مظنه61000تومان باید به ما بدهد؟

 7000000تومان/61000تومان*4.608*705/935=398.700گرم طلای آبشده با عیار935بایدبگیرید.

 فرمول7- هنگام فروش هم اول ازهمه خودتان با فرمول شماره یک مظنه را از اونس جهانی حساب کنید بعد مظنه ایران را ازچند مغازه در بازار بپرسید و با قیمت مظنه خود مقایسه کنید و اختلاف تشخیص دهید، بعد مبادرت به فروش کنید:

 مقدار(وزن)طلایتان ضرب در مظنه روز تقسیم بر 4.608 تقسیم بر 705 ضرب در عیار(شمش یا طلای آبشده)=مبلغ (پول)طلایتان که موقع فروش باید بگیرید.

 مثال:398.7گرم طلای آبشده با عیار(935) داریم مظنه روز هم 65000تومان، موقع فروش چقدر پول از مغازه دار باید بگیریم؟

398.700گرم  ضرب در 65000تومان تقسیم بر 4.608 تقسیم بر 705 ضرب در 935=7458811تومان باید از مغازه دار بگیرد.

 خرید انواع طلا

1-     شمش مارک دار (سوییسی-امارتی): وزن یک گیلوگرم عیار(995)البته عیار(999.9)هم هست اما خیلی کم می توان گفت بهترین نوع خرید، چون: 1- روندبازار 2- عیارش مشخص روی آن حک شده در موقع فروش مشکلی پیدا نمیکند در مجموع مورد توجه نوسان گیران و به خاطر همین محاسن مثقالی500الی800تومان ازمظنه روز گرانتر می توان خرید. البته موقع فروش هم می توان مثقالی 300الی600تومان ازمظنه روز بالاتر فروخت.

2-     آبشده (شمش) تیزآبی: به طلای آبشده باعیاربالای (900) تیزآبی گفته می شود، رتبه دوم خرید را می توان به این نوع از طلا داد؛ قیمت هر مثقال300الی500تومان گرانتراز مظنه روز است. موقع فروش هم 200الی300تومان می توان بالاترفروخت.

3-     آبشده معمولی: به طلای آبشده زیرعیار (900)آبشده معمولی گفته میشود که از آب کردن طلاهای متفرقه(مصنوعات مستعمل یاشکسته که به دلایل مختلف عیارمشخص ندارند) به دست می آید، قیمت این نوع با مظنه روز یکی است یا به عبارت دیگر مظنه یعنی قیمت همین نوع طلا.

تذکر- موقع خرید طلا از نوع (2و3) حتما فاکتور خرید با ذکرعیار طلا و شماره برگه ری گیری و شماره تلفن ری گیری با مهر و امضای فروشنده گرفته شود تا در موقع فروش به مشکل برنخورید.

4-     سکه عيار900(تمام بهارقدیم-امامی-نیم بهار-ربع بهار): درمورد این نوع خرید چون قیمت سکه با قیمت ذاتی طلای خود سکه در ایران اختلافش بیش از حد معمول است باید خیلی دقت شود منظور نوسان گیری(ورود و خروج) به موقع چون روند قیمت هم به بازار جهانی و هم مناسبت های ما ایرانیان ربط دارد، در ضمن همیشه از جای معتبر خرید کنید.

نکته - البته سکه های دیگری هم مثل: 1- سکه مریمی عیار(995) با وزن 14گرم و اوزان دیگر 2- سکه توله هندی عیار(995) با وزن 11.600گرم و سکه اونس با عیار24می توان نام برد که در بازار خیلی کم و برای خریدش هم اجرت باید داد.

5-     خرید طلای متفرقه (مستعمل- شکسته): درمورد این نوع خرید اصلا فکرش را هم نکنید در هر صورتی ضرر می کنید، مگر اینکه خیلی وارد باشید که با یک نگاه عیار را بفهمید.

حال که از چند و چون کار طلا در ایران فهمیدیم بهتر است فرمول نحوه محاسبه قيمت سكه بهار آزادي را از دو طریق بفهمیم: بر اساس اين فرمول كه به تائيد كارشناسان و اقتصاددانان مربوطه نيز رسيده است، براي محاسبه قيمت سكه بهار آزادي قيمت اونس جهاني طلا در نرخ آزاد دلار ضرب و حاصل آن تقسيم بر وزن هر اونس كه معادل 31،1 گرم مي‌شود. سپس اين رقم ضرب در كسر عيار اونس جهاني طلا و سكه بهار آزادي مي‌شود كه عدد 0،916 است.

بر اساس اين گزارش عيار طلاي معامله شده در بازارهاي جهاني يا اونس 24 و عيار سكه بهار آزادي 22 است و با تقسيم عدد 22 بر 24 عدد 0،916 به دست مي‌آيد و پس از ضرب عدد حاصل در وزن انواع سكه يعني تمام بهار آزادي، نيم و يا ربع بهار آزادي قيمت واقعي آنها به دست مي‌آيد.

به عبارت روشن تر فرمول قيمت سكه عبارتست از:
{](قيمت اونس جهاني طلا × نرخ دلار آزاد) ÷ 31،1 ]× 0،916×وزن سكه}+ حق ضرب

معمولاً بانك مركزي در محاسبه قيمت سكه عددي را نيز تحت عنوان حق ضرب لحاظ مي‌كند كه برخي معتقدند حدود 5  الی 7 هزار تومان است و اين رقم را نيز بايد به قيمت بدست آمده اضافه كرد.

توضیح رئیس کل بانک مرکزی: هر 4 سکه تقریباً یک اونس است فرضاً‌ اگر هر اونس 1487 دلار است این رقم تقسیم بر 4 می‌شود قیمت دلار یک سکه به دست می‌آید و ضرب می‌شود و قیمت سکه مشخص می‌شود. فرمول رئیس کل بانک مرکزی بدین شرح است؛
{[(قیمت اونس جهانی طلا ÷ 4]× قیمت دلار}= قیمت واقعی سکه
{[(1487 ÷ 4)× 1190 }= 442000

اما بر اساس فرمولی که از سوی صرافی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، قیمت سکه این گونه محاسبه می‌شود:
{[(قیمت اونس جهانی طلا × نرخ دلار آزاد) ÷ 31،1 ]× 0،916×وزن سکه}+ حق ضرب
{[(1487 × 1190) ÷ 31،1 ]× 0،916× 8،133 }+ 3000= 426000

مشتریان بازار آتی بورس کالا بخوانند

اما علاوه بر بازارهای نقدی مدت سه سال است که در بورس کالای ایران بخشی به عنوان بازار آتی فعالیت خود را آغاز کرده که بهتر است برای آشنایی با این بازار هم نکاتی را درباره آن نیز بگوییم:     

روند رو به رشد مشتریان معاملات آتی، از جذابیت «اهرم مالی» در این بازار حکایت دارد. کسانی که «اقرارنامه و بیانیه ریسک معاملات آتی» را امضا کرده اند مدعی «ریسک پذیری» بالا هستند. «اهرم یک به یازده»، این بازار را به بازاری «بی رحم» تبدیل کرده است. از این رو مشتریان تازه وارد، باید با آگاهی بالا، اقدام به سرمایه گذاری کنند تا زیان به حداقل برسد. لذا نکات زیر قابل توجه است:

1- با شرکت های کارگزاری خلوت کار کنید. کارگزاری هایی که حجم معاملات بالا دارند، به علت کندی در سرعت «سامانه معاملات آتی»، قادر نیستند درخواست مشتریان را به موقع انجام دهند. جدیدترین فهرست «رتبه بندی کارگزاران قراردادهای آتی» را در وبگاه «شرکت بورس کالای ایران» به نشانی ime.co.ir  بیابید.

2- جهت اطلاع از قیمتهای روز و لحظه ای طلا، سکه، نقره ، مس  و ارز در بازار ايران و جهان به سایت bourse24.ir بخش نبض بازار طلا مراجعه کنید. همچنین قیمتهای جهانی کالا را در وبگاه دست اول  www.kitcometals.com  ببینید.

3- در مواقعی که وبگاه  www.ime.co.ir بیش از حد شلوغ است، می توانید از مسیر جایگزین www.ime-co.ir استفاده کنید.

4- برای شروع حداقل به مدت 2 ماه، بیش از 5 موقعیت باز نکنید. این زمان برای «دوره کارآموزی» لازم است.

5- قیمت های جهانی را به کمک یک نرم افزار توانمند دنبال کنید. برای مثال نرم افزار Meta Trader 5 با حساب کاربری demo، به صورت
رایگان امکان بررسی قیمتهای حال و گذشته اونس جهانی طلا و نسبت ارزهای جهانی به یکدیگر را فراهم کرده است. همچنین با ابزارهای قوی این نرم افزار، قادر به تحلیل تکنیکال روی نمودارها هستید. اخیراً یکی از شرکتهای تولید کننده نرم افزار بازار سرمایه، اقدام به ارائه خدمات معاملات بر خط «بورس اوراق بهادار تهران» روی این نرم افزار کرده است. این نرم افزار را از مسیر metatrader5.com دریافت کنید.

6- در آخر، اگر موقعیت باز دارید و اصطلاحاً Margin Call شده اید، عجله نکنید و درصورت امکان موقعیت خود را نبندید. در این صورت اگر موقعیت معکوس بگیرید و موقعیت را ببندید، زیان شناسایی می کنید. ولی میتوانید با رساندن موجودی به حداقل وجه ضمانت، بازی را ادامه دهید. توجه داشته باشید بازار همیشه صعودی و یا نزولی نیست. با کمی حوصله با نوسانات بازار، زیان جبران خواهد شد. همچنین اگر پیش بینی می کنید که روز بعد، Margin Call خواهید شد، امروز مقداری حساب خود را شارژ کنید تا فردا از هشدار Margin Call رهایی یابید.