عصر ايران ؛ آرش فصیح - بحران جاري در سوريه با تداوم خود نشان داد ، مسيري كه بشار اسد و هيئت حاكمه اين كشور براي حل آن در پيش گرفته اند هرگز قرین موفقیت نبوده است و ناآرامی های داخلی با اعمال فشارهای خارجی همراه شده است تا اسد بیش از پیش در تنگنا قرار بگیرد.
در این میان ، تعاملات محرمانه آنکارا و واشنگتن ، دورنمای مبهمی از "مداخله گری های مبتنی بر اعمال زور نظامی" را پیش روی سوریه قرار داده است که سفر اعلام نشده وزیر دفاع آمریکا به آنکارا در همین راستا قابل ارزیابی است.
اتفاقات دو هفته گذشته در شهر حما و تظاهرات گسترده مردم اين شهر كه شعار اصلي مردم سقوط دولت بشار اسد بود ، نشان داد كه تاكتيك هاي انتخاب شده از سوي دولت بشار اسد در انجام اصلاحات " لاك پشتي " با شرايط كنوني اين كشور كه نيازمند اصلاحات جدي و بنيادين است در تضاد است و ظاهرا هم مردم و هم دولت بشار اسد مي دانند كه قرار نيست تغييري بنيادين به دست بشار اسد صورت گيرد.
در چنين شرايطي دولت بشار اسد كه از هر سو تحت فشار قرار گرفته است گويي هيچ عجله اي براي انجام اصلاحات ندارد و بر اين گمان است كه همچنان با ابزار نظامي و امنيتي و سركوب خواست هاي مردمي و مخالفان مي تواند اوضاع را تحت كنترل بگيرد و اين در حالي است كه به نظر مي رسد با تداوم استراتژي سركوب ديگر كارايي انجام اصلاحات نيز زير سوال رفته است و به نظر نمي رسد مخالفان در سوريه با انجام اصلاحات حتي اصالحات بنيادين به دست بشار اسد خواست هاي خود را تامين شده ببينند.
پرواضح است كه بازيگران بين المللي و كشورهاي همسايه و منطقه اي هم بيكار ننشسته اند و به دليل جايگاه مهم سوريه در معادلات منطقه اي وارد يارگيري و جبهه بندي هاي داخلي اين كشور شده اند تا با مذاكره با طرف حساب هايي كه مي توانند در آينده سوريه روي آنها حساب كنند ، از هم اكنون منافع خود را در آينده اين كشور تضمين كنند.
خبرهايی از سفر چند روزه لئون پانه تا رييس سابق سازمان سيا و وزير دفاع كنوني ايالات متحده آمريكا به تركيه و مذاكره وي با مقامات ترك و احتمالا برخي شخصيت هاي سياسي سوري مخالف به برخي رسانه هاي عربي و ترك درز كرده است و اين خبرها هر چند تاييد نشده اند اما شواهد و قرائن مختلفي وجود دارد كه ايالات متحده ، تركيه و برخي كشورهاي غربي و عربي روي طرحي براي آينده نظام سوريه كار مي كنند و مشغول طرح ريزي روي سوريه بدون بشار اسد و پس از سقوط دولت او هستند.
واقعيت اين است كه كسي نمي داند غرب تا چه حد حاضر به پذيرش بشار اسد خواهد بود ؛ تا كنون كشورهاي غربي و اسراييل و حتي تركيه و بسياري ديگر از كشورهاي عربي منطقه به دليل ترس از آينده مبهم سوريه (با وجودي كه در سياست اعلامي خود خشونت هاي صورت گرفته از سوي نيروهاي امنيتي سوري عليه تظاهرات كنندگان مخالف حكومت در سوريه را محكوم كرده اند) ادبیات و رفتار محافظه کارانه ای با دمشق داشته اند.
اما به گمان بسياري از ناظران به محض آماده شدن طرح " آينده سوريه " و مطمئن شدن از اينكه كدام اشخاص و گروه ها جايگزين رژيم بشار اسد خواهند شد ، لحن مقامات غربي و حتي كشورهاي عربي و تركيه درباره حكومت بشار اسد تغيير خواهد كرد و اي بسا اگر همانند ليبي با سرسختي و مقاومت بشار اسد روبرو شوند ، استفاده از نيروهاي نظامي و اشغال بخش هايي از خاك سوريه با شعار" ايجاد منطقه اي امن براي شهروندان سوريه و جلوگيري از سركوب گسترده مردم از سوي حكومت بشار اسد " در دستور كار قرار خواهد گرفت و ای بسا سفر مخفیانه وزیر دفاع آمریکا به ترکیه هم در همین راستا صورت گرفته باشد.
در واقع دليل اينكه تا كنون كشورهاي غربي ادبياتي ملايم تر از ليبي در قبال حكومت بشار اسد در پيش گرفته اند ، در اين است كه ظاهرا هنوز درباره سناريوي آينده سوريه به توافق نرسيده اند و هنوز نتوانسته اند به يك ارزيابي كلي از نقش و ميزان تاثير گذاري نيروهاي سياسي مخالف در آينده اين كشور برسند.
این درحالی است که وقايع سوريه در 3 ماه گذشته نشان داد كه تاكتيك انتخاب شده از سوي بشار اسد جواب نداده است و اصلاحات لاك پشتي وعده داده شده از سوي اسد براي برون رفت از بحران چندان جدی گرفته نشده است و مهم تر اينكه كشورهاي غربي و برخي كشورهاي منطقه اي از جمله تركيه و عربستان مشغول رايزني براي آماده كردن سناريوهايي براي سوريه پس از بشار اسد هستند .