افغانستان به عنوان کشوری پر حادثه برای دو گروه از افراد سرزمین بهاری محسوب می شود اول نظامیان و دوم خبرنگاران ، هر چند گروه نخست به ظاهر سلاح کار آمد تری را در دست دارد ولی گذشت 9 سال از اشغال نظامی این کشور و تداوم فزاینده نا امنی در افغانستان حاکی از نا کارامدی سلاح نظامی در مواجهه با اعتقاد بر آمده از جریانات فکری است.
به گزارش خبرنگار اعزامی مهر به افغانستان، شواهد حکایت از آن دارد که قلم در افغانستان از برد بیشتری برخوردار است و البته دولتمردان افغانی هم به این قشر توجه ویژه ای دارند به گونه ای که معروف بود در جشن تولد یک خبرنگار کابلی می توان چندین وزیر وکیل مجلس را یافت. حتی بسیاری معتقدند با وجود ناامنی های موجود، افغانستان به لحاظ رسانه ای ازاغلب کشور های همسایه خود پیش تر است زیرا خبرنگاران ومطبوعات درآن آزادی عمل ویژه ای داشته وشبکه های تلویزیونی خصوصی عرصه را برای غیر حرفه ای گری شبکه دولتی افغانستان تنگ کرده است.
گذشته از این سخنان فضای خبرساز جذابیتی برای خبرنگاران دارد که به رغم ناامنی و احتمال هر گونه حادثه ، ماجراجویانه در بطن اتفاقات حاضر شده و افکار عمومی را در جریان قرار می دهند. یکی از خبرنگاران ایرانی که برای کار به این کشور رفته و درآن جا با یک رسانه خارجی همکاری می کرد ازفضای کاری خود در افغانستان می گفت: کابل شهری است که فضای کار برای خبرنگاری مهیا بوده و ما با محدودیت های بسیار کمی مواجه هستیم ولی خبرنگاری در برخی نقاط دیگر افغانستان شرایط خاص خود را دارد . مثلا برای گرفتن چند فریم عکس از قندهار مجبور شدم بیش از سه ماه ریش خود را دست نزنم و با لباس افغانی به قندهار سفر کنم.
به هر حال سفر به افغانستان به همراه وزیر محترم خارجه وهیئت همراه برای شرکت در اجلاس بین المللی کابل حاشیه های بسیاری را داشت که شاید اگر بخواهیم ریز به ریز آنها را نقل کنیم، متنی عریض و طویل می شود لذا فقط به برخی از حاشیه های خاص مربوط به هیات سیاسی و رسانه ای اشاره می شود.
- هیات ایرانی حاضر در کنفرانس کابل مشتمل بر سه گروه بود که عده ای از طریق هواپیمای فالکون حامل وزیر بعد از ظهر روز دو شنبه عازم کابل شده بودند.هیات دیگر محافظین بودند که آنها نیز روز دو شنبه عصر وارد کابل شدند . هیات سوم نیز خبرنگاران بودند که به همراه دو تن از کارکنان وزارت خارجه صبح روز دوشنبه از طریق مشهد خود را به کابل رساندند. البته سفیر و تیم دیپلماتیک ایران مستقر در کابل نیز در این کنفرانس حضور یافته بودند.
- پیش از برگزاری کنفرانس کابل ، منوچهر متکی به ترتیب با زلمای رسول وزیر امور خارجه ، حامد کرزی رئیس جمهور ، و یونس قانونی رئیس مجلس افغانستان دیدار و گفتگو کرد ولی در جریان دو دیدار اول هیات رسانه ای به دلیل تدابیر امنیتی خاص در کابل به دیدارها نرسید و از همین بابت برای دیدار با رئیس مجلس، خبرنگاران همراه با هیات دیپلماتیک با خودروی وزارت امور خارجه افغانستان که یک بنز 350 کلاس C مدل 2010 بود فرستادند تا پلیس مانعی برای ورود آنها ایجاد نکند ولی نکته جالب این بود که درخیابان های ناهموار کابل با این خودرو چنان رانندگی می کردند که چندین بار کف خودرو با زمین برخورد کرد.البته به گفته خود افغانها و علیرغم ارزانی بسیار زیاد خودرو در این کشور کسی حاضر به خرید چنین خودرویی نیست و اغلب مردم خودروهای شاسی بلند و ژاپنی را ترجیح می دهند.گفتنی است در افغانستان خودریی مثل پراید کره ای یک میلیون و هفتصد هزار تومان بوده و ماکسیما که خودرو لوکس ایرانی محسوب می شود درافغانستان حدود 6 میلیون تومان قیمت دارد.
- هیات ایرانی در تمامی دیدارها با استقبال خاصی مواجه بوده و بنا به گفته حاضرین در این دیدارها مترجم چندان نقشی نداشت ولی در دیدار منوچهر متکی با رئیس مجلس که خبرنگاران نیز حضور داشتند باید گفت احترام یونس قانونی به هیات ایرانی به گونه ای بود که همه ما را شرمنده کرد. او حتی از دفتر خود خارج شده و درمقابل راهرو مسئول دفترش به انتظار هیات ایرانی ایستاده بود و به هیات خبرنگاران که شامل سه مرد و یک خانم بود نیز تک تک خیر مقدم گفت.
- در مدتی که خبرنگاران در مقابل درب ورودی مجلس افغانستان متوقف بودند با یک سرباز افغانی هم صحبت شدیم که او از شیعیان و هزاره های افغانستان بود. او گفت چندین سال در ایران بوده و در شهر شیراز مشغول به فعالیت بوده است ولی پس از مهیا شدن شرایط زندگی در دوران مجاهدین افغان به این کشور باز گشته و در رکاب احمد شاه مسعود با مبارزه با نیرو های خارجی پرداخته است.جالب اینکه یک سرباز دیگر نیز در مقابل هتل محل استقرار خبرنگاران با شکل و شمایل مشابه هم صحبت ما شد که او هم شیعه و هزاره بود که می گفت حتی در جنگ تحمیلی ایران و عراق حضور داشته است.
- منوچهر متکی پس از انجام دیدارهای مذکور ابتدا زمان کوتاهی درضیافت وزیر امورخارجه افغانستان شرکت کرده وسپس درضیافتی که درسفارت ایران درکابل برگزار شده بود به ایراد سخنانی پرداخت. درضیافت سفارت ایران تعدادی از وزرا و روسای جمهور سابق افغانستان شرکت کرده بودند ولی از آنجایی که این ضیافت رسمی نبود خبرنگاران در آن حضور نیافتند.
- روز کاری کنفرانس کابل برای خبرنگاران از ساعت 5 صبح آغاز شد و این در حالی بود که خود کنفرانس ساعت 9 شروع به کار کرده بود. حداقل 5 ایستگاه نگهبانی و چندین گیت امنیتی خبرنگاران دارنده کارت ویژه اجلاس را تفتیش کرده وحتی کوچکترین شئ را از آنان می گرفتند.دوربین ها و لوازم ارسال خبر نیز از شب قبل از کنفرانس چک شده بود با این وجود خبرنگاران از سالنی غیر از سالن کنفرانس این نشست را پوشش دادند. قریب هزار نفر از خبرنگاران و تصویر برداران این کنفرانس را برای افکار عمومی تصویر کردند و این حجم استقبال برای افغان ها غیر مترقبه بود لذا نا هماهنگی هایی در جریان برگزاری دیده شد ولی این نا هماهنگی ها با عذر خواهی مسئولین برگزاری سریعا رفع و یا به طریقی جبران می شد.
- یکی از ناهماهنگی های بسیار واضح در کنفرانس پرچم کشورها بود که در مقابل هیات ها قرار داشت برای مثال پرچم مقابل وزیر امور خارجه کشورمان متعلق به کشور کانادا بود که در جریان سخنرانی وزیر، مالکی سفیر ایران درافغانستان ابتدا روی این پرچم را برگرداند تا دیده نشود ولی به رغم این کار دوربین از زاویه ای فیلم می گرفت که باز هم پرچم دریده می شد لذا در مرتبه دوم سفیر خود اقدام به برداشتن این پرچم کرد.
- نکته قابل توجهی که برای همه خبرنگاران در این نشست مورد سوال بود اینکه چرا در چند سخنرانی اول اجلاس، تصویری از هیات ایرانی در این کنفرانس پخش نشد و وقتی دوربین به هیات ایرانی می رسید تصویر باز می گشت. پس از گذشت چندین سخنرانی به یک باره چند تصویر ازهیات ایرانی پخش شد که بنا به گفته یک عضوهیات این روند با تذکر هیات ایرانی تصحیح شده بود.
- سخنرانی منوچهر متکی وزیر امور خارجه کشورمان اما جریان کنفرانس را پس از سخنان کرزی ، خانم کلینتون و بان کی مون عوض کرد. وی که نخستین سخنرانی بود که به زبان رسمی خود به ایراد مواضع ایران می پرداخت خواستار ترجمه دقیق کلمات خود شد و در حضور خارجی ها از خارجی ها انتقاد صریحی کرد. در جریان این سخنان رئیس جلسه که وزیر افغانی بود خواست که به دلیل کوتاهی وقت و همچنین غیر مرتبط بودن طرح مباحثی مثل عملیات تروریستی زاهدان سخنان متکی سریع تر پایان یابد ولی وزیر امور خارجه سخنان خود را به تمام و کمال بیان کرد و پس از اتمام سخنانش حرکتی در کنفرانس و خبرنگاران افتاد.
- سخنان منوچهر متکی برای خبرنگاران بسیارجالب بود زیرا مسائلی را بازگو می کرد که واقعیات افغانستان بود ولی هیچ کس توان گفتنش را نداشت. این گفته نه از سوی یک خبرنگار ایرانی بلکه از یک مسئول ریاست جمهوری افغانستان است. حتی خبرنگار افغانی شبکه انگلیسی نیز سخنان متکی را به رغم تندی به حق دانست و گفت افغانستان درد خارجی دارد نه داخلی. به هر تقدیر از بر آوردی که خبرنگار مهر از سخنان منوچهر متکی در میان خبرنگاران داشت، اغلب رسانه های داخلی افغانستان موافق و خرسند از طرح این مباحث بودند و رسانه های خارجی نیز اگر خبرنگار افغانی داشتند موافق و سیاست یک بام و دوهوا را در پیش گرفتند. اما خبرنگاران غیرافغانی رسانه های خارجی درفضایی غیر از واقعی به حاشیه پردازی درباره سخنان وی اقدام کردند.
- متکی قبل از اتمام اجلاس جلسه را ترک کرد ولی به محض ورود به راهرو با دعوت های مکرری برای دیدار مواجه شده بود ازجمله این دعوتها می توان به درخواست دیدار بان کی مون اشاره کرد که از سوی نماینده این سازمان درافغانستان به مسئولین سفارت رسیده بود.لذا طیف جدیدی از دیدارها درحاشیه اجلاس و درمحل وزارت خارجه افغانستان آغاز شد که از آن جمله می توان به گفتگو با وزیر امور خارجه بلغارستان ،ژاپن ،ایتالیا و .... اشاره کرد که برخی از آنها رسمی و رسانه ای شد.
- وزیر خارجه کشورمان در آستانه پرواز به مقصد ایران با کارکنان وزارت خارجه نیز دیدار کوتاهی کرد و سوار هواپیمای کوچکی شد و کابل را ترک کرد ولی پس از رفتن وی خبرنگاران هیات ایرانی حدود 60 ساعت دیگر در افغانستان ماندند تا برخی دیگر از وجوه زندگی در این کشور را دریابند.