منبع: نیویورک‌تایمز
تاریخ انتشار: 8 دسامبر2024
نویسنده: نیکلاس کریستوف
➖➖➖➖➖➖➖➖➖
عصر ایران؛ لیلا احمدی- رسانه‌های جهان مملو از اخبار سوریه است. تحلیل‌گران دست به قلم شده‌اند و از سقوط خودکامه سخن می‌گویند. همه در حیرت‌اند که دولتی پابرجا و نقش‌آفرین در تحولات منطقه، چگونه در چشم‌به‌هم‌زدنی از هم گسست؟ «نیکلاس کریستوف»، تحلیل‌گر سیاسی و ستون‌نویس نیویورک‌تایمز است و با تحلیلی موجز و خواندنی، پیامدهای این واقعه را برشمرده است.
شایان ذکر است که مقالات ترجمه‌شده در این بخش، صرفاً بازتاب دیدگاه نویسنده و در راستای بررسی مطبوعات جهان است.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖
فروپاشی حیرت‌آور رژیم اسد در سوریه، انهدام خاندانی است که از دهۀ 1970 بر تخت نشست و به ناگاه، با لرزه‌ای ژئوپلیتیک رخت بربست. برچیده‌شدنِ رژیم اسد، برندگان و بازندگانی در سراسر جهان بر جای گذشت که ضرورت دارد آنها را از نظر بگذرانیم.
روسیه هم‌پیمانِ سیاسی‌اش را از دست داده و احتمالاً پایگاه‌های نظامیِِ گرانقدرش را هم از دست خواهد داد. مسکو در سال 2015، به پشتیبانی از رژیم اسد در خلال جنگ داخلی، مداخلۀ نظامی کرد، بمب‌هایی بر اهدافِ غیرنظامی انداخت و بر رنج و انزجار شهروندان افزود. روسیه به‌ویژه ارزش زیادی برای پایگاه دریایی خود در طرطوس قائل است که به این کشور اجازه می‌دهد از ناوگان جنگیِ دریای مدیترانه حفاظت کند.
[م. ترس اصلیِ روسیه، از دست دادنِ پایگاه هواییِ حُمَيْمِيمِ لاذقیه و پایگاه دریاییِ ساحل طرطوس بود. تأسیسات طرطوس تنها مرکز تعمیر و تدارکاتِ روسیه در دریای مدیترانه است و مسکو از سوریه به‌عنوان ایستگاهی برای رفت‌و‌آمدِ پیمانکاران نظامی به آفریقا استفاده می‌کرد. نیروهای تحریرالشام با خروج از پایگاه حمیمیم، به حضور ۹ سالۀ ارتش روسیه در سوریه پایان دادند.]
حزب‌الله هم از هم‌پیمانانِ مهم اسد بود. رژیم اسد چندین دهه با تمام قوا در سیاست لبنان مداخله کرد. حزب‌الله همچنان نیروی مهمی در لبنان است و حتی اگر ضعیف شده باشد، می‌تواند نقش‌آفرینی کند. سقوط اسد به ضرر جهادگرایان تمام خواهد شد.
این رخداد تبعات بی‌چون‌وزرایی برای ایران دارد. سوریه متحد نزدیکِ ایران و شریان ارتباط حیاتی به لبنان و حزب‌الله بود. ایران در خلال جنگ داخلی از سوریه حمایت کرد و به قدرت‌نمایی در منطقه پرداخت. این کشور در پی وقایع اخیر هزینه‌هایی را متحمل شده است. پرسش مهم این است که آیا در این شرایط به توسعۀ سلاح‌های هسته‌ای به‌عنوان عامل بازدارنده می‌اندیشد یا نه؟ (مترجم: مقامات ایران همواره ادعاهای غرب درباره تلاش برای دست یابی به سلاح هسته ای را تکذیب و بر صلح آمیز بودن این فعالیت تأکید ورزیده اند).
فرقۀ علوی در سوریه که شاخه‌ای از اسلام شیعی است و نزدیک به 10 درصد یا بیشتر از جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهد نیز در معرض خطر قرار خواهد گرفت. اسدها علوی بودند و برخورداری از تبعیض‌های گسترده و مواهب بی‌شمار مردم را خشمگین می‌کرد. اگر یکی از علویانِ سوری بودم، در شرایط جدید از زندگی در سوریه بیمناک می‌شدم. (عصر ایران: هر چند حکومت اسد برخاسته از اقلیت علوی بود اما به لحاظ ایدیولوژیک شیعه به مفهومی که ما در ایران می شناسیم نبود و حکومتی سکولار به حساب می آمد. سفر ایرانیان برای زیارت حرمین زینب و رقیه سلام علیها و آزادی عمل آنها در این زمینه را نباید به منزله علایق شیعی اسدها تصور و فراموش کرد برخاسته از حزب بعث بودند).
مسیحیان سوری هم در معرض خطر قرار دارند و نگرانی من از این است که با روی‌کارآمدنِ اسلام‌گرایان تندرو آزار ببینند. آنها در دولت اسد تاحدودی مصونیت داشتند و حالا ممکن است در آزار و اذیت قرار گیرند. به‌ویژه زنان مسیحی ممکن است حقوق‌شان را از دست بدهند. نیروهای پیروز، طالبان نیستند، اما گامی در این مسیر برداشته‌اند. فعالان حقوق بشر نگران‌اند با وقوع جنگ داخلی در سوریه و روی‌کارآمدن شبه‌نظامیان اسلام‌گرا، همۀ غیرنظامیان ازجمله زنان و مسیحیان آسیب ببینند.
اسلام‌گرایانِ مسلمانِ سنی که دهه‌ها به طرز وحشیانه‌ای در سوریه سرکوب شدند، برندۀ ماجرا هستند. آنها در تغییرات سیاسی و آزادی سوریه دست داشتند رهبری جدید شامل نیروهایی است که در دولت اسلامی (موسوم به داعش) و القاعده فعالیت داشت و البته انتساب به افراط‌گرایان را رد می‌کند. باید ببینیم چه می‌شود. حالا برای قضاوت خیلی زود است و باید حزم‌اندیشانه به داستان نگریست.
اسرائیل، دست‌کم تا مدتی، با تضعیف دشمنانی مثل ایران و حزب‌الله، ذی‌نفع خواهد بود، اما به احتمال زیاد، مجاورت با رژیم اسلام‌گرای تندرو، به مذاقش خوش نمی‌آید. اگر سوریه به همین منوال پیش برود و از حمایت و آمریتِ ترکیه برخوردار باشد، اسرائیل در درازمدت ناراضی خواهد شد.
ترکیه یکی از ذینفعان است که نفوذ بر کشور همسایه را به دست می‌آورد و شاید از این نفوذ برای مهار کردها در منطقه استفاده کند.
ایالات متحده نیز می‌تواند ذی نفع باشد. در شرایطی که روسیه و ایران [نقش سابق را از دست داده اند] همه‌چیز به نفع ایالات متحده خواهد بود. البته برای قضاوت زود است. همه‌چیز به رخدادهای آینده بستگی دارد. امیدوارم که «آستین تایس»، روزنامه‌نگار آمریکایی که از سال 2012 در زندان سوریه محبوس است، آزاد شود و به خانه برگردد. آزادی او نشانی از حسن‌نیتِ رهبران جدید سوریه خواهد بود.
امیدواریم مردم نازنین و رنج‌کشیدۀ سوریه، آوارگان سوری، زندانیان سیاسی، محرومان، مستحقان و همۀ آن‌هایی که به آزادی و کرامت انسانی باور دارند، برنده باشند و کاش با خروج رژیم اسد به آرامش برسند. امیدواریم خلاصیِ سوریه از خاندان اسد بر آنها مبارک باشد. می‌گوییم کاش! چون دیده‌ایم که چگونه اسلام‌گرایان تندرو در افغانستان به حکومت رسیدند و دمار از روزگار مردم درآوردند. راستش از حملات انتقام‌جویانه نیز بیم‌ناک‌ام. باید بسیار مراقب بود. ستیزه‌جویان و زدوده‌شدگان همیشه در کمین‌اند. تا به قدرت بازگردند. به‌عنوان تحلیل‌گر سیاسی و وقایع‌نگار ،این درس را از تاریخ گرفته‌ام که گاهی آنچه در پی نابودیِ رژیم ستمگر می‌آید، به‌مراتب هولناک‌تر از تحملِ رژیمِ سابق است.