بوتاکس یکی از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین مواد تزریقی است که پزشکان از آن برای کاهش موفقیت‌آمیز خطوط و چین و چروک در افراد یا استفاده‌های دیگر همچون کاهش تعریق زیر بغل استفاده می‌کنند. بسیاری از مراجعه‌کنندگان از حالت یخ‌زدگی بیش از حد بوتاکس می‌ترسند، چراکه مقادیر زیاد آن ظاهری پلاستیکی و مصنوعی به فرد می‌دهد.
به گزارش ایمنا، بوتاکس نام تجاری سمی به نام سم بوتولینوم نوع A و یک داروی تجویزی است که برای بهبود موقت ظاهر خطوط نیمه‌عمیق تا عمیق پیشانی اخم بین ابروها و پنجه‌کلاغی در بزرگسالان استفاده و به ماهیچه‌های صورت تزریق می‌شود و در اصل پروتئین نوروتوکسیک است توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم و گونه‌های وابسته به آن تولید می‌شود.
سم بوتولینوم هنگام استفاده در روش‌های زیبایی موجب فلج خفیف (آرامش عضلانی) اعصاب در نواحی خاص می‌شود و در نتیجه تزریق آن با محو شدن چین و چروک همراه است.
تزریق بوتاکس برترین روش زیبایی غیرجراحی در ایالات متحده آمریکا است و به دلیل نبودن نیاز به برش و بیهوشی عمومی محبوبیت بالایی دارد. مراجعه‌کنندگانی که نگران درد یا ناراحتی ناشی از تزریق هستند نیز با بهره‌گیری از بی‌حسی موضعی یا یخ برای سِر کردن ناحیه درمان این نگرانی را برطرف می‌کنند.
استفاده از این روش در کل حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد و نیازی به استراحت ندارد. این امر به جذابیت روبه‌رشد درمان‌های بوتاکس می‌افزاید.
اثر کامل این تزریق به‌طور معمول تا چهار ماه باقی می‌ماند، اما قابلیت جلوگیری از بازگشت خطوط ریز صورت را با شل کردن ماهیچه‌ها دارد. در تزریق بوتاکس زیر بغل برای جلوگیری از تعریق بیش‌ازحد نیز بوتاکس به‌طور معمول تا شش ماه ماندگاری دارد و البته به‌مرور زمان تا حدی از دامنه تعریق برای تزریق‌های بعدی می‌کاهد.
با این حال باید توجه داشت افرادی با واکنش آلرژیک به هر یک از مواد تشکیل‌دهنده بوتاکس یا سایر محصولات سم بوتولینوم، همچنین وجود هرگونه عفونت پوستی در محل برنامه‌ریزی‌شده برای تزریق نباید از این شیوه درمانی بهره برد. شرایطی سلامتی همچون اسکلرویز جانبی آمیوتروفیک (بیماری لو گریگ)، میاستنی گراویس یا سندرم لامبرت ایتون نیز خطر عوارض جانبی جدی در تزریق بوتاکس را افزایش می‌دهد.
سم بوتولینوم سابقه‌ای طولانی دارد که به دهه ۱۸۲۰ می‌رسد. در این زمان یک دانشمند آلمانی نخستین گونه‌های آن را در سوسیس‌های فاسد کشف کرد. سپس در اوایل قرن بیستم، پزشک دیگری هفت سویه از این سم را کشف کرد که چهار مورد از آن‌ها برای انسان مضر بودند.
حدود یک قرن طول کشید تا محققان کشف کردند تزریق مقادیر کمی از یکی از سویه (سم بوتولینوم نوع A ) به عضلات بیش فعال موجب آرامش آن‌ها می شو. نخستین تائیدیه برای تزریق این سم در سال ۱۹۸۹ برای درمان بلفارواسپاسم (پلک زدن غیرارادی) و استرابیسم (چپ‌چشمی) صادر شد.
تزریق بوتاکس به‌عنوان راهکار زیبایی پوست برای نخستین‌بار توسط ژان کاروترز، چشم‌پزشک کانادایی و همسرش آلستر کاروترز، متخصص پوست، اواخر دهه ۱۹۸۰ مورد استفاده قرار گرفت که به‌طور تصادفی متوجه شده بودند خطوط اخم بیمارانی که برای اسپاسم صورت بوتاکس تزریق می‌کردند، از بین می‌رود. تقاضا برای تزریق با هدف از بین بردن چین و چروک‌ها در دهه ۹۰ افزایش پیدا کرد و نخستین تائیدیه برای آن سال ۲۰۰۲ صادر شد. از زمان تأیید اولیه سازمان غذا و دارو، بوتاکس برای استفاده در ۹۵ کشور تأیید و تبدیل به بهترین درمان زیبایی غیرجراحی موجود برای چین و چروک و خطوط ریز صورت و گردن شده است.
این درمان در طول سال‌های متمادی محبوبیت بیشتری پیدا کرد و در سال ۲۰۱۹ بیش از ۶.۲ میلیون بوتاکس در سراسر جهان انجام شد. این آمار جهان را به سوی انتخاب یک روز مخصوص برای بوتاکس سوق داد.
مطالعات نشان داد که این درمان برای رفع هایپرهیدروزیس (تعریق بیش‌ازحد زیر بغل) نیز بسیار مؤثر است و در سال ۲۰۰۰ مشخص شد سردردهای مزمن در افرادی که تزریقات زیبایی بوتاکس در اطراف صورت خود انجام می‌دهند نیز به میزان چشمگیری تسکین پیدا می‌کند.
علاوه‌بر این درمان میگرن مزمن، دندان‌قروچه، اسپاستیسیتی اندام فوقانی (یک اختلال رایج حرکتی ناشی از سکته مغزی و آسیب مغزی تروماتیک)، اسپاسم‌های عضلانی شرایط سیستم عصبی و مثال بیش‌فعال یا بی‌اختیاری ادرار نیز از درمان‌های تائیدشده بوتاکس به‌شمار می‌رود.
در سال ۲۰۲۲، بیش از ۹ میلیون درمان بوتاکس در سراسر جهان انجام شد که نشان‌دهنده افزایش قابل‌توجه ۲۶.۱ درصدی نسبت به ۷.۳ میلیون بوتاکس تزریق‌شده در سراسر جهان در سال ۲۰۲۱ بود، زیرا گروه‌های سنی بیشتری به روش‌های غیرجراحی همچون بوتاکس به‌عنوان راهکارهای زیبایی پوست خود متمایل می‌شوند.
در واقع تزریق بوتاکس به‌سرعت به یکی از محبوب‌ترین روش‌های زیبایی غیر جراحی در دهه گذشته تبدیل شده است. بر اساس داده‌های جهانی این سال، میانگین سنی برای بوتاکس ۴۳ سال است و از ۹ میلیون تزریق انجام‌گرفته، حدود چهار میلیون بین ۳۵ تا ۵۰ سال داشتند. به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که بیماران به‌طور متوسط در اوایل تا اواسط ۴۰ سالگی بوتاکس تزریق می‌کنند.
طبق آخرین آمار سازمان‌های معتبر تحقیقاتی زیبایی‌شناسی پزشکی همچون انجمن بین‌المللی جراحی پلاستیک زیبایی (ISAPS)، بیشتر استفاده‌کنندگان بوتاکس زنان هستند، اما در طول سال‌ها، تعداد مردان علاقه‌مند به این تزریق‌ها نیز افزایش داشته است.
آخرین مطالعات نشان می‌دهد که از ۹ میلیون و ۲۲۱ هزار و ۴۱۹ عمل بوتاکس در سال ۲۰۲۲ که ۸۵.۱ درصد (حدود ۷.۹ میلیون) روی زنان انجام شده و تنها یک میلیون و ۳۷۰ هزار مرد تزریق بوتاکس داشته‌اند. نسبت زن به مرد برای تزریق بوتاکس به‌طور تقریبی شش به یک است. دومین درمان محبوب (فیلرهای اسید هیالورونیک)، توزیع مشابهی را نشان می‌دهد و با نسبت هفت به یک، ۸۶.۸ درصد از آن برای زنان و ۱۳.۲ درصد برای مردان بوده است.
رده سنی جمعیت دریافت‌کننده بوتاکس نیز در این سال ۳۵ تا ۵۰ سال است. این نسل از بوتاکس پیشگیرانه برای رفع خطوط ریز جدید استفاده می‌کنند.
بررسی تقاضای جغرافیایی نشان می‌دهد تزریق بوتاکس در سال ۲۰۲۲ در سراسر قاره آمریکا، اروپا، آسیا و اقیانوسیه، خاورمیانه و فراتر از آن طرفداران بسیاری داشته، اما بیشترین تزریق سه میلیون و ۹۴۵ هزار مورد در ایالات متحده آمریکا انجام شده است که ۴۲.۸ درصد از آمار کل را به خود اختصاص می‌دهد.
ژاپن در آمار استفاده از بوتاکس با ۸۴۱ هزار و۶۲۰ مورد (۹.۱ درصد) در رتبه دوم قرار دارد و پس از آن برزیل با ۴۳۳ هزار و ۲۶۳ تزریق (۴.۷ درصد) سومین جایگاه را در سطح بین‌المللی به خود اختصاص داده است.
آمار بوتاکس در بسیاری از کشورهای اروپایی نیز روند صعودی ثابتی را نشان می‌دهد که از بین تمام روش‌های غیرجراحی جهان در سال ۲۰۲۲، کشورهای پیشرو اروپایی ارائه‌کننده بوتاکس بریتانیا، آلمان، ایتالیا، اسپانیا و یونان بودند. هیچ نشانه‌ای دال بر کاهش محبوبیت بوتاکس وجود ندارد و این روند همواره در حال رشد است.
یک تحلیل جهانی پیش‌بینی کرد که ارزش کل بازار محصولات بوتاکس به‌تنهایی می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ به ۱۵.۲ میلیارد دلار برسد. این امر نشان می‌دهد که فرصت‌های گسترده‌ای برای توسعه مالی برای این برند وجود دارد، زیرا کاربردهای آرایشی و پزشکی آن در بین ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی در سطح بین‌المللی گسترش در حال گسترش است.