عصر ایران؛ شیرو ستمدیده- برکناری روبرتو مانچینی از مقام مربیگری تیم ملی عربستان، واقعه‌ای قابل انتظار بود. عربستانی‌ها عادت ندارند مدت زیادی یک مربی ناموفق را تحمل کنند. آن‌ها حتی یکبار وسط جام جهانی، سرمربی تیمشان را برکنار کردند (1994).
قبلا در یادداشت "چرا مانچینی ایتالیا را به عربستان فروخت؟" دربارۀ دلایل جدایی مانچینی از تیم ملی ایتالیا توضیح داده‌ایم. مختصرا باید گفت مانچینی چشم‌انداز روشنی پیش روی خودش در تیم ملی ایتالیا نمی‌دید و ترجیح داد رقم پیشنهادی کلان عرب‌ها را رد نکند و در این دهۀ پایانی مربیگری‌اش، پول هنگفتی به جیب بزند.
دستمزد او برای هدایت تیم ملی عربستان، سالی 30 میلیون یورو بود؛ رقمی که او را گران‌ترین سرمربی تاریخ فوتبال کرد. ولی عملکرد ضعیفش در مدت تقریبا 14 ماه هدایت تیم ملی عربستان، آن همه پول را تحت‌الشعاع قرار داد و عربستان در تاریخچۀ زندگی مانچینی، نمادی از ناکامی شد.
دربارۀ علل ناکامی مانچینی در عربستان البته باید تحقیق مفصلی صورت گیرد ولی اجمالا به نظر می‌رسد روبرتو مانچینی شناخت عمیقی از فوتبال آسیا نداشت. او قبلا فقط 9 ماه در گالاتاسرای ترکیه مربیگری کرده بود که آن هم یک تیم اروپایی است نه آسیایی.
اگر مانچینی یک مربی کلاسیک ایتالیایی بود، مثلا مردی مثل کونته، می‌شد گفت که سبک دفاعی فوتبال مد نظر مانچینی ربطی به فوتبال عربستان ندارد. عربستان همیشه تیمی هجومی بوده با بازیکنانی تکنیکی.
ولی مانچینی جزو معدود مربیان فوتبال ایتالیا بود که به بازی تهاجمی علاقه داشت و حتی بازی با سه مهاجم را هم می‌پسندید. بنابراین معلوم نیست چرا این مربی هجومی نتوانست در فوتبال تهاجمی عربستان توفیقی بدست آورد.
مانچینی در جام ملت‌های آسیا با یک تعویض بد، شانس پیروزی عربستان مقابل کرۀ جنوبی را کاهش داد و کره‌ای‌ها موفق شدند گل تساوی را در لحظات پایانی وقت‌های تلف‌شده بزنند و نهایتا در ضربات پنالتی پیروز شوند.
پیش از این در یادداشت "مانچینی ناصر محمدخانی عربستان را تعویض کرد" دربارۀ خطای فاحش مانچینی در آن بازی مهم نوشته بودیم:
«کارشناسان فوتبال عربستان از تعویض‌های مانچینی مقابل کرۀ جنوبی انتقاد کرده‌اند. بدترین تعویض مانچینی بیرون کشیدن سالم الدوساری در دقیقۀ 84 بود. سالم الدوساری بازیکن هجومی عربستان بود و چون مرتبا خط دفاعی کره را به هم می‌ریخت، حضورش در زمین مانع هجوم تمام‌عیار کره‌ای‌ها روی دروازۀ عربستان بود. ولی مانچینی در دقیقۀ 84 سالم الدوساری را از زمین بیرون کشید و عبدالرحمن غریب را به جای او به میدان فرستاد. این تعویض تاثیر شایانی در تشدید حملات کرۀ جنوبی در دقایق طولانی باقی‌مانده تا پایان بازی داشت؛ حملاتی که نهایتا به گل تساوی کره منتهی شد.»
تعویض‌های مانچینی در تیم ملی ایتالیا نیز چنگی به دل نمی‌زد. موفقیت او در منچسترسیتی و یکی دو باشگاه دیگر و البته تیم ملی ایتالیا در یورو 2020، مبتنی بر "بازی هجومی" بود نه "تعویض‌های هوشمندانه". در واقع مانچینی مثل کی‌روش ناتوانی آشکاری در "تعویض‌های سرنوشت‌ساز" داشت. البته اگر تعویض منجر به باخت را تعویض سرنوشت‌ساز ندانیم!
ولی قصۀ ناکامی مانچینی در عربستان ظاهرا فراتر از این حرف‌ها بود. او در تابستان امسال با تیم ملی عربستان در زمین خودی به مصاف اندونزی رفت و تیمش با تساوی 1 بر 1 متوقف شد. نتایجی از این دست به خوبی نشان می‌دهد که مانچینی علاوه بر اینکه نتوانسته بود از عربستان تیم خوبی بسازد، حریفان آسیایی عربستان را هم چنانکه باید نمی‌شناخت.
اما نکته مهم‌تر این است که یک مربی معمولی هم با تیم ملی عربستان قاعدتا باید بتواند از پس اندونزی برآید. یعنی کافی بود مانچینی به بازیکنانش بگوید بروید داخل زمین، بازی خودتان را بکنید. در این صورت بعید بود عربستانی‌ها نتوانند در زمین خودشان اندونزی را شکست دهند. پس به نظر می‌رسد که سیستم و بویژه تاکتیک‌های مد نظر مانچینی چنان بوده که تیم ملی عربستان حتی نمی‌توانست بازی عادی خودش را انجام دهد.
چنین وضعیتی تا حدی یادآور قصۀ کارلوس ویرا و تومیسلاو ایویچ است که در پاییز 1376 و بهار 1377 مربی تیم ملی ایران بودند. ویرا فرصت چندانی نداشت و بازیکنان آن تیم را آزاد گذاشت تا "بازی خودشان" را در زمین ارائه کنند. اما ایویچ که فرصتی چندماهه تا جام جهانی 1998 داشت، تلاش کرد تیم ملی ایران را مطابق سبک بازی مد نظر خودش تغییر دهد؛ تلاشی که البته به جایی نرسید و بازیکنان علیه او دست‌به‌یکی کردند تا از مقامش عزل شود.
البته ایویچ هم به قدر کفایت فرصت نداشت. شاید اگر او پس از جام ملت‌های 1996 سرمربی تیم ملی ایران شده بود، می‌توانست آن تیم را "تیم خودش" کند. تغییر ساختار و سیستم و تاکتیک بازی آن تیم پرستاره، طی چند ماه ممکن نبود.
ولی مانچینی فرصت کافی هم در اختیار داشت. او بیش از یکسال سرمربی عربستان بود اما در طول این مدت هیچ وقت نتوانست چشم‌اندازی از آیندۀ موفق را پیش روی فدراسیون فوتبال عربستان ترسیم کند. کیفیت عملکرد او در تیم ملی عربستان اصلا در حد پول کلانی که گرفته بود، نبود.
چهارده ماه زمان نسبتا قابل قبولی است برای اینکه یک مربی بتواند یک تیم حرفه‌ای را در مسیر موفقیت و تکامل قرار دهد. اما عربستان مانچینی هیچ امیدوارکننده نبود. در 4 بازی‌ای که تیم ملی عربستان در مسابقات راهیابی به جام جهانی 2026 انجام داده، این تیم سه بار میزبان حریفانش بوده که در این سه بازی، به ژاپن باخته، با اندونزی و بحرین هم مساوی کرده.
ژاپن با 10 امتیاز از 4 بازی، به احتمال زیاد تیم اول گروه سوم آسیا می‌شود و عربستان و استرالیا با 5 امتیاز از 4 بازی، رقابت تنگانگی دارند. نتایج عربستان مانچینی آن قدر ناامیدکننده بود که فدراسیون فوتبال عربستان به درستی به این نتیجه رسید که در بازی حساس هفتۀ پنجم، که پنج‌شنبه 24 آبان در استرالیا برگزار می‌شود، نمی‌توان امید چندانی به مانچینی داشت.
شکست در برابر استرالیا در این مسابقۀ حساس، کار صعود مستقیم عربستان به جام جهانی را بیش از پیش دشوار می‌کند. وانگهی عربستان با مانچینی باید دو بار دیگر هم به مصاف اندونزی و بحرین می‌رفت، ولی در این دو بازی میزبان هم نبود. بخصوص شانس عربستان برای پیروزی مقابل بحرین در بازی برگشت، اندک به نظر می‌رسید.
اما سوای این نقد و نظرها، پربیراه نیست اگر بگوییم یکی دیگر از مشکلات مانچینی در تیم ملی عربستان، فقدان رابطۀ عاطفی او با این تیم بود. کافی است ویدئوهای هروه رنار مربی عربستان در جام جهانی 2022 را در رختکن این تیم مقایسه کنیم با رفتار سرد و عاری از درد مانچینی در بازی حساس عربستان و کرۀ جنوبی در یک‌هشتم نهایی جام ملت‌های 2023.
در آن بازی، بعد از اینکه پنالتی چهارم عربستان هدر رفت، مانچینی حتی نایستاد تا پنالتی چهارم کرۀ جنوبی را تماشا کند. شکست را پذیرفت و راهی رختکن شد. در حالی که اگر پنالتی چهارم کره هدر می‌رفت، ممکن بود ورق برگردد.
هروه رنار با شور و عشق عربستان را در جام جهانی 2022 رهبری کرد؛ چنانکه بازیکنانش در ستایش او می‌گفتند رنار دیوانه است! ولی رفتار سرد مانچینی و نسبت دورش با بازیکنان عربستان، به درد فوتبال آسیا و خاورمیانه نمی‌خورد.
خاورمیانه خطه‌ای است که مردم بیشتر با قلب‌شان زندگی می‌کنند نه با عقل‌شان. مانچینی شاید در سوئد می‌توانست چنین رابطۀ سرد و خشکی با فوتبال این کشور و بازیکنان تیم ملی سوئد داشته باشد، ولی عربستان سرزمین گرمی است با مردان آتشین‌مزاج!
فی‌الجمله به نظر می‌رسد که علاوه بر همۀ نقائص فنی، رابطۀ عاطفی مانچینی با بازیکنان و کل تیم ملی عربستان نیز تعریف چندانی نداشت و همین نقص غیرفنی یکی از علل ناکامی روبرتو مانچینی در تیم ملی عربستان بود. باید دید این تیم با بازگشت هروه رنار در شش بازی آینده‌اش می‌تواند با پشت سر گذاشتن استرالیا، بلیت صعود مستقیم به آمریکا را بدست آورد؟