عصر ایران - بر اساس پژوهش های جدید صورت گرفته توسط یک تیم بین المللی از محققان، نوشیدنی هایی که بسیاری از ما در زندگی روزمره خود می نوشیم، می توانند خطر ابتلا به اولین سکته مغزی ایسکمیک یا خونریزی داخل مغزی (ICH) را افزایش دهند.
این تجزیه و تحلیل ها شامل نوشیدنی های گازدار، آب میوه ها، نوشیدنی های میوه ای صنعتی و بیش از چهار فنجان قهوه در روز می شوند که همگی خطر سکته مغزی یا ICH را افزایش می دهند.
داده هایی که تحلیل ها بر اساس آنها انجام شد، یک مطالعه بزرگ بین المللی تحت عنوان INTERSTROKE بود که نتایج آن برای اولین بار در سال 2016 منتشر شد. این مطالعه شامل 26950 نفر از 32 کشور بوده است. گفتنی است که تحلیل داده های INTERSTROKE به طور مشترک توسط محققان دانشگاه مک مستر در انتاریو، کانادا و دانشگاه گالوی در ایرلند انجام شده است.
در تجزیه و تحلیل های جدید، خطرات مرتبط با نوشیدنی ها تا حدی بسته به موقعیت جغرافیایی و فاکتورهای جمعیت شناختی متفاوت هستند.
بر اساس تحلیل های انجام شده:
- نوشیدنی های گازدار شیرین شده با شکر و یا شیرین کننده های مصنوعی، مانند نوشابه های گازدار، با افزایش احتمال سکته اولیه یا ICH تا 22 درصد همراه هستند. لازم به ذکر است که این ارتباط در آفریقا، اروپای شرقی و مرکزی، خاورمیانه و آمریکای جنوبی قوی تر بوده است.
- آب میوه و نوشیدنی های میوه ای صنعتی خطر ابتلا به ICH را تا 37 درصد افزایش می دهند و زنان نیز در معرض خطر بیشتری نسبت به مردان قرار دارند. دو عدد از این نوشیدنی ها در روز، خطر مذکور را تا سه برابر بالا می برد. محققان توضیح می دهند که این مسئله ممکن است به دلیل شکر و سایر مواد افزوده شده به نوشیدنی های میوه ای باشد که بر خواص مفید آنها غلبه می کند.
- نوشیدن بیش از چهار فنجان قهوه در روز خطر اولین سکته مغزی را تا 37 درصد افزایش می دهد.
شایان ذکر است که مصرف متوسط روزانه قهوه؛ کمتر از چهار فنجان، با افزایش خطر سکته مغزی مرتبط نبود. در تجزیه و تحلیل های جدید مشخص شد که چای در آمریکای جنوبی و چین اثر محافظتی در برابر سکته مغزی دارد. محققان همچنین دریافتند که نوشیدن بیش از هفت فنجان آب در روز خطر سکته مغزی را تا 18 درصد کاهش می دهد.
مطالعه نوشیدنی های گازدار و آب میوه ها و سایر نوشیدنی ها در مجله سکته مغزی مغزی منتشر شده است. پژوهش مرتبط با قهوه و چای نیز توسط مجله بین المللی سکته مغزی در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است. مطالعات مشابه دیگر نیز از طریق مجله انجمن قلب آمریکا قابل دسترسی هستند.
این نتیجه گیری که نوشیدنی های گازدار و به خصوص انواع نوشابه ها سالم نیستند، به هیچ وجه تعجب آور نیست.
کریستوفر یی، جراح عروق در مرکز پزشکی مموریال کر که در این مطالعه شرکت نداشت، مشکل را در مورد نوشابه های گازدار شیرین بدین صورت شرح داد: «محتوای قند زیاد در نوشیدنی های گازدار معمولی می تواند به چاقی، دیابت و فشار خون بالا منجر شود که همگی از عوامل خطر اصلی برای سکته مغزی ایسکمیک و ICH هستند.»
او اضافه کرد: «به طور مشابه، افزودنی های قندی به نوشیدنی های میوه ای می توانند باعث افزایش سریع سطح قند خون و انسولین شوند که در ادامه ریسک التهاب و اختلال عملکرد اندوتلیال را بالا برده و خطر ICH را افزایش خواهند داد.»
یی درباره نوشیدن قهوه می گوید: «مانند بسیاری از مواد غذایی که هر روزه مصرف می کنیم، اعتدال از افراط بی خطرتر است.»
در حالی که کافئین موجود در قهوه می تواند باعث افزایش فشار خون و خطر سکته شود، قهوه همچنین حاوی پلی فنل های مفید است.
یی اشاره کرد که پلی فنل ها "خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارند که می توانند تصلب شرایین را کاهش دهند و عملکرد عروق را بهبود ببخشند."
یی با توجه به نتایج متفاوتی که توسط مطالعات گوناگون در زمینه قهوه به دست آمده اند، این فرضیه را مطرح کرد: «تنوع بین نتایج مطالعات مختلف می تواند تحت تاثیر عواملی مانند ویژگی های جمعیت شناختی، روش های تهیه قهوه و عوامل مخدوش کننده سبک زندگی باشد.»
بدین ترتیب داده های قهوه در مطالعات مختلف یکنواختی قطعی ندارد. در مقابل داده های چای همواره تکرارپذیرتر و سازگارتر بوده اند. به طور خاص، نشان داده شده است که چای سبز و سیاه خطر سکته را کاهش می دهند.
در مناطقی که چای با کاهش خطر سکته مغزی همراه بوده است، انواع چای اثرات متفاوتی داشته اند. سه تا چهار فنجان چای سیاه در روز، خطر سکته مغزی را تا 29 درصد کاهش می دهد. همین تعداد فنجان چای سبز این خطر را تا 27 درصد کاهش خواهد داد.
تصور می شود که این اثر به دلیل مقادیر زیاد آنتی اکسیدان موجود در چای باشد. کاتچین ها و اپی کاتچین ها می توانند التهاب رگ های خونی و آسیب اکسیداتیو را کاهش دهند که هر دو از عوامل خطرساز سکته مغزی هستند. چای همچنین با کاهش فشار خون و بهبود عملکرد اندوتلیال عروق خونی مرتبط است و در نتیجه خطر سکته مغزی را کاهش می دهد.
داده‌ها همچنین نشان می دهند که افزودن شیر به چای اثر مفید آن را در برابر سکته کاهش می دهد، شاید به دلیل مهار اثرات آنتی اکسیدانی آن.
و اما نقش آب در کاهش کم آبی بدن که یک عامل خطر جدی برای سکته مغزی است: کم آبی بدن باعث افزایش احتمال لخته شدن خون می شود. خون رقیق تر راحت تر به تمام قسمت های بدن از جمله مغز جریان می یابد و فرد را از خطر ایجاد لخته و سکته محافظت می کند. کم آبی بدن همچنین می تواند منجر به فشار خون بالا شود، زیرا بدن در تلاش برای تنظیم مجدد فشار خون است. فشار خون بالا یک عامل خطر مهم برای سکته مغزی است. این در حالی است که جریان بدون مشکل و راحت خون برای تنظیم فشار خون ضروری است.