گلیوما نوعی تومور مغزی است که از سلول های گلیال شکل می گیرد. این سلول ها از نورون های مغزی پشتیبانی و محافظت می کنند. انواع و زیرمجموعه های مختلفی از گلیوما وجود دارند.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "مدیکال نیوز تودی"، گلیوماها رایج‌ترین نوع تومور مغزی در بزرگسالان هستند و به عنوان مثال در آمریکا حدود 78 درصد از موارد تومورهای مغزی سرطانی را تشکیل می دهند.

انواع گلیوماها شامل آستروسیتوماها و اپندیموماها می شوند.

چه چیزی است؟

گلیوما نوعی تومور مغزی است که در سلول های گلیال آغاز می شود.

سلول های گلیال از نورون ها محافظت و پشتیبانی می کنند، آنها را در جای خود نگه می دارند و اجازه می دهند عملکرد درستی داشته باشند. آنها اکسیژن و مواد مغذی را در اختیار نورون ها قرار می دهند و سلول های مرده را از مغز حذف می کنند.

همه گلیوماها سرطانی نیستند. گاهی اوقات، سلول ها تکثیر نشده و پخش نمی شوند.

گلیوماهای درجه پایین به آرامی گسترش می یابند و گلیوماها درجه بالا با سرعت بیشتری پخش می شوند.

چشم انداز

چشم انداز برای فردی مبتلا به گلیوما به عوامل مختلفی بستگی دارد. به عنوان مثال، چشم انداز بیماری می تواند با نوع گلیوما که فرد به آن مبتلا است یا با توجه به سن وی تغییر کند.

انجمن سرطان آمریکا با توجه به سن فرد نرخ بقای پنج ساله زیر را برای انواع مختلف گلیوما ارائه کرده است:

نوع تومور	سن 20 تا 44	سن 45 تا 54	سن 55 تا 64
آستروسیتوما درجه پایین	73 درصد	46 درصد	26 درصد
آستروسیتومای آناپلاستیک	58 درصد	29 درصد	15 درصد
گلیوبلاستوما	22 درصد	9 درصد	6 درصد
الیگودندروگلیوما	90 درصد	82 درصد	69 درصد
الیگودندروگلیومای آناپلاستیک	76 درصد	67 درصد	45 درصد
اپندیموما/ اپندیمومای آناپلاستیک	92 درصد	90 درصد	87 درصد

انواع

سه نوع گلیوما وجود دارند.

آستروسیتوماها

برخی تومورهای مغزی از سلول های گلیال ستاره ای شکل به نام آستروسیت ها شکل می گیرند. این تومورها به نام آستروسیتوما شناخته می شوند.

آستروسیتوماهای درجه 1 به نام آستروسیتوماهای پیلوسیتیک شناخته می شوند. رشد آنها آهسته بوده و مرزهای مشخصی دارند.

آستروسیتوماهای درجه 2 به نام آستروسیتوماهای درجه پایین شناخته می شوند. رشد آنها آهسته است، اما مرزهای مشخصی ندارند. آنها بین افراد در بازه سنی 20 تا 50 سال رایج هستند.

آستروسیتوماهای درجه 3 به نام آستروسیتوماهای آناپلاستیک نیز شناخته می شوند. آنها دو درصد از کل تومورهای مغزی را تشکیل می دهند و سریع‌تر و تهاجمی‌تر از تومورهای درجه پایین‌تر رشد می کنند. همچنین، آنها در بافت اطراف خود نیز رشد می کنند.

آستروسیتوماهای درجه 4 به نام گلیوبلاستوما نیز شناخته می شوند. آنها تهاجمی‌ترین نوع گلیوما هستند. این شایع‌ترین تومور مغزی درجه بالا در بزرگسالان است. گلیوبلاستوماها سهمی 12 تا 15 درصدی از تمام تومورهای مغزی دارند و نرخ بقای پنج ساله برای آنها حدود چهار درصد است.

اپندیموماها

تومورهای مغزی که در سلول های اپیندیمال شکل می گیرند به نام ایپندیموما شناخته می شوند. این موارد در بزرگسالان به ندرت رخ می دهند و حدود دو تا سه درصد از تومورهای مغزی را تشکیل می دهند.

اپندیموماهای درجه یک به طور معمول رشد آهسته ای دارند.

توموهای اپیندیمال درجه 2 شایع‌ترین نوع هستند و به نام اپندیموما شناخته می شوند.

اپندیموماهای درجه 3 تومورهایی با رشد سریع‌تر هستند که به نام اپندیموماهای آناپلاستیک شناخته می شوند.

الیگودندروگلیوماها

تومورهای مغزی که از الیگودندروسیت ها رشد می کنند به نام الیگودندروگلیوماها شناخته می شوند.

الیگودندروگلیوماها درجه 2 موارد درجه پایین هستند و الیگودندروگلیوماهای درجه 3 یا آناپلاستیک موارد درجه بالا هستند.

علائم

شایع‌ترین علامت یک تومور مغزی سردرد است که در 35 درصد افراد دارای تومورهای مغزی رخ می دهد.

از دیگر علائم شایع تومورهای مغزی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- تشنج

- حالت تهوع و استفراغ

- مشکلات حافظه

- تغییر در سطوح فعالیت

- تغییرات شخصیتی

- بی اشتهایی

- ضعف

- دشواری در حفظ تعادل

- دشواری در راه رفتن

- مشکلات بینایی

- مشکلات گفتاری

عوامل خطر

عوامل خطر مواردی هستند که می توانند احتمال ابتلای فرد به یک بیماری را افزایش دهند.

با این وجود، بیشتر تومورهای مغزی دلایل ناشناخته ای دارند. آنها به طور معمول پیوندی با چیزی قابل پیشگیری برای فرد ندارند.

عوامل ارثی

برخی اختلالات ژنتیکی ممکن است به افزایش خطر تومورهای مغزی بدخیم منجر شوند. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- نوروفیبروماتوز نوع 1

- نوروفیبروماتوز نوع 2

- سندرم فون هیپل-لینداو

- سندرم لی فرامنی

عوامل محیطی

برخی مواد که فرد امکان دارد در محل کار با آنها در تماس باشد ممکن است به سرطان منجر شوند.

به عنوان مثال، قرار گرفتن در معرض وینیل کلراید ممکن است خطر ابتلا به گلیوما را افزایش دهد. با این وجود، پژوهشگران پیوندی مستقیم را نیافته اند.

تشخیص

اگر فردی نشانه ها یا علائمی مرتبط با گلیوما را نشان دهد، پزشک ممکن است سابقه پزشکی وی را دریافت کرده و یک معاینه عصبی را انجام دهد.

پزشک ممکن است از آزمایش های تصویربرداری یا نمونه برداری برای تشخیص گلیوما استفاده کنید.

آزمایش های تصویربرداری که ممکن است به پزشک در تشخیص تومور کمک کنند شامل موارد زیر می شوند:

- اسکن ام‌آر‌آی

- سی‌تی اسکن

- پت اسکن

این اسکن ها نمی توانند نوع سلول هایی که تومور را شکل داده اند، تایید کنند. در این مورد، پزشک ممکن است نمونه برداری (بیوپسی) را توصیه کند.

درمان

پزشک در راستای درمان فرد تلاش می کند تا حد ممکن تومور را خارج کرده و از عود آن جلوگیری کند. همچنین، پزشک باید بسیار مراقب باشد تا آسیبی به بخش های سالم مغز وارد نکند.

به گفته موسسه ملی سرطان آمریکا، پنج نوع درمان استاندارد در این زمینه وجود دارند:

- نظارت فعال

- عمل جراحی

- پرتو درمانی

- شیمی درمانی

- درمان هدفمند

نظارت فعال

در این روش معایناتی به طور منظم انجام می شوند تا از این که شرایط تومور وخیم‌تر نشده است، اطمینان حاصل شود.

نظارت فعال می تواند برای افرادی دارای تومورهایی با رشد بسیار آهسته و مواردی که موجب هیچ علائمی نمی شوند، مفید باشد.

خطرات و عوارض جانبی درمان ممکن است در این مرحله بیشتر از فواید آن باشد، از این رو، پزشک ممکن است پیش از آغاز درمان برای مدتی بر شرایط بیمار نظارت داشته باشد.

عمل جراحی

عمل جراحی ممکن است نخستین قدم در درمان گلیوما باشد. با توجه به درجه تومور، جراح ممکن است کل تومور را با موفقیت خارج کند یا مقدار زیادی از بافت سرطانی را از بین ببرد.

با توجه به محل تومور در مغز و عملکردهایی که تحت تاثیر قرار می دهد، ممکن است خارج کردن کل تومور ممکن نباشد.

برداشتن بخشی از تومور می تواند تورم در مغز را کاهش داده و برخی علائم را تسکین دهد.

پرتو درمانی

دستگاهی بزرگ پرتوهای پر انرژی مانند پرتوهای اکس، فوتون ها، یا پروتون ها را در بدن فرد به سمت تومور ارسال می کند.

شیمی درمانی

شیمی درمانی از داروها برای توقف رشد سلول های سرطانی استفاده می کند.

شیمی درمانی سیستمیک شامل ورود داروها به جریان خون و گردش آن در بدن می شود. داروهای شیمی درمانی می توانند از مانع خونی-مغزی عبور کرده تا گلیوما را هدف قرار دهند.

برای تومورهای مغزی پزشک ممکن است استفاده از یک ویفر قابل حل که پس از خارج کردن تومور به طور مستقیم در محل آن قرار می گیرد را توصیه کند.

این روش به نام شیمی درمانی موضعی شناخته می شود. این کار به هدف قرار دادن هر تومور احتمالی باقیمانده کمک می کند و ممکن است از عوارض جانبی ناخواسته در دیگر بخش های بدن پیشگیری کند.