«اِکولایو»؛ تلاش برای گفتمان سازی عمومی محیط‌زیست

امیر علی برومند در گفت‌وگو  با ایسنا، اظهار کرد: براساس اهدافی که همواره در سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی و در پیکره این مجموعه پیگیری می‌شد، دغدغه محیط‌زیست، به عنوان موضوعی جدی و پررنگ دنبال شده‌است. در این راستا سعی کردیم در سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی و در دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، طرحی را ارائه کنیم تا بتواند به بخشی از فرصت‌ها و چالش‌های  پیش‌روی محیط زیست کشور بپردازد. 
 
وی افزود: این سری برنامه‌های تولیده شده‌ را اکولایو نامگذاری کردیم که به موضوعات پیرامون سبک زندگی، محیط زیست یا دوستدار محیط زیست می‌پردازد. در ابتدا ارائه طرح و گام ایده‌پردازی، این طرح به گستردگی فعلی نبود اما با برگزاری جلسات متعدد، به این نتیجه رسیدیم که باید به‌مثابه یک پژوهش کیفی، به آن بها دهیم. در این برنامه‌ها با مهمانان به صورت مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته عمیق گفت‌وگو شد که پخش خواهد شد.
 
عضو کمیته آموزش و پژوهش محیط زیست دانشگاه سبز دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: موضوعاتی که در این برنامه پخش می‌شود، روشی کاملا علمی است که در آن پیش‌بینی شد پس از اتمام مصاحبه‌ها، پژوهشگران و علاقه‌مندان بتوانند، از محتوای علمی بومی استخراج کرده و به صورت پژوهش منتشر و به غنای محتوای رسمی فارسی بر مبنای اقتضائات و شرایط ایران بیفزایند. هدف اصلی سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی این است که میان سه ضلع اصلی مثلث مشارکت محیط‌زیست یعنی خبرگان و استادان دانشگاه، کنشگران محیط زیست و مسئولان در برنامه پیوندی معنادار برقرار سازد. در نهایت گفتمان‌سازی میان این سه گروه از اندیشمندان و دلسوزان ایرانی، بسیار کلیدی و سرآغاز افق‌های جدید در بحث محیط زیست ایران است. 

وی اضافه کرد: برگزاری اکولایو ایده و دستاورد بزرگی است که با رویکرد کل‌نگر و گشتالتی، تلاش می‌کند نگاه تحلیلی و انتقادی به محیط زیست در ایران داشته باشد.
 در این تحلیل‌ها صرفا به بیان مساله اکتفا نکرده و تلاش شد در مورد پدیده‌های اثرگذار، اثرپذیر، بسیار پیچیده و متاثر از چندین عامل در محیط زیست طرح مساله و ارائه راهکار چندبعدی کنیم.  

برومند عنوان کرد: در بررسی مسائل محیط‌زیستی در جلسات و برنامه‌های گفت و گو محور محیط زیست کشور، یک انقطاع تاریخی وجود داشت بدین معنا که مسائل عمدتا به صورت مقطعی و کوتاه‌مدت یا صرفا با نگاه به افق‌های بسیار بلند و آینده‌نگرانه مطرح می‌شد که ممکن است آن سناریو و هدف به سرانجام نرسد یا بسیار وابسته به گذشته باشد که اکنون دیگر موضوعیت نداشته‌باشد. لذا ما در اکولایو سعی کردیم که بین بازه زمانی گذشته، امروز و آینده ارتباطی برقرار کنیم و در این چارچوب، همه مقاطع زمانی را با هم درنظر بگیریم و تحلیل کنیم. بدین منظور تلاش شد با نگاهی به گذشته اهمیت موضوع را در حال بررسی و طرح مساله کنیم و برای آینده راهکار دهیم و در یک حرکت حلزونی پیش‌رونده، این فرایند خود را بازیابی و اصلاح کند.
 
وی خاطرنشان کرد: مشکلات محیط زیست یک دغدغه جهانی و ملی است و ایران، از قبل از انقلاب با این مسأله‌ دست به گریبان بوده و به عنوان یک معضل اساسی هنوز قابلیت پرداختن به آن در درجه اول اهمیت قرار دارد. امروز آلودگی هوای تهران به بحث بسیار داغ رسانه‌ای تبدیل شده و امنیت ملی و پایداری تمدنی ما را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. همچنین بحران آب، رودها، دریاچه‌ها و تالاب‌هایی که تغییر وضعیت می‌دهند و پایداری توسعه سرزمین کهن و استوار ایران را نشانه می‌گیرند، تمام این مسائل و ده‌ها مساله دیگر همه چالش‌هایی هستند که مردم در زندگی روزمره با آن درگیرند و برای سیاستگذاران و مسئولان بسیار مهم است که پاسخ منطقی به آن داده شود. 
   
وی اضافه کرد: دغدغه دیگری که ما در اکولایو داشتیم این بود که در مواجهه با مسائل محیط زیست، از نگاه سیاه و سفید دوری کنیم. بنابراین در اکولایو تلاش شد نگاهی واقع‌بینانه و خاکستری به شرایط را پررنگ کنیم.
 
برومند اضافه کرد: تلاش کردیم توسط افراد صاحب‌نظر به سمت نقد سازنده پیش برویم و امیدواریم این رویکرد، ما را به اهداف‌مان نزدیک کند. بنابراین با این رویکرد، عملکرد مدیران و سازمان‌ها مانند شهرداری، سازمان حفاظت از محیط زیست و... را مورد نقد دلسوزانه قرار دادیم و به بررسی آن‌ها پرداختیم. اکولایو به کمک گفتمان‌سازی، اجازه داد بین مدیران، جامعه خبرگانی و سازمان‌های مردم نهاد که سخنگوی مردم هستند، حلقه وصلی به‌وجود آوریم و از پتانسیل‌های بسیار زیاد برای اصلاح شرایط، تقویت داده برای مدیریت بحران و ایده‌پردازی کنیم.

عضو کمیته آموزش و پژوهش محیط زیست دانشگاه سبز دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: در محیط زیست نگاه لوکس و عوام‌گرایانه موج می‌زند و در بدنه بعضی از سازمان‌های مردم نهاد بنیان‌های نظری لازم و  معرفت برای پرداختن به محیط زیست ایجاد نشده و این خلاء به طرز محسوسی وجود دارد، ما سعی کردیم این تصویرهای مغشوش و انگاره‌های مبهم را مطرح، در گام بعد اصلاح و نهایتا الگوی صحیح آن را ارائه دهیم.

وی بیان کرد: در اکولایو به موضوعاتی از جنس تصورات، نوع نگرش و تحلیل عامیانه مردم نسبت به گیاه‌خواری و طرفداری از حقوق حیوانات می‌پردازیم و افکار عمومی را با این پرسش مواجه می‌کنیم که این مسائل همه واقعیتند یا بخشی از آن. بخش دوم نوآوری مهم این برنامه پرداخت گسترده به گفتمان احیاء اکولوژیک و اکوسیستمی و تبیین چرایی و چگونگی آن در جهان و ایران امروز است. این موضوع را شاید بتوان آخرین دستاورد روز علمی برای برون‌رفت از چالش‌های محیط‌زیست دانست.

برومند گفت: در برنامه اکولایو حدود ۲۵ نفر از کنشگران محیط زیست و اساتید دانشگاه که به صورت تخصصی در موضوعات مختلف بحث می‌کنند، ازجمله دکتر کهرم، درویش، کلاهی، کافی و بسیاری از بزرگان این حوزه حضور دارند. تجربه زیسته این کنشگران بسیار ارزشمند و فرصت مغتنمی است، همچنین از دانشکده‌های ادبیات و علوم انسانی گروه جغرافیا، دانشکده کشاورزی و دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست اعضاء هیأت علمی حضور دارند که نتایج آخرین یافته‌های خود را در حوزه محیط‌زیست ارائه می‌دهند.

عضو کمیته آموزش و پژوهش محیط زیست دانشگاه سبز دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: ما تلاش کردیم در بررسی بحران محیط زیست، به‌صورت ریشه‌ای و عمیق به این موضوعات بپردازیم و اهمیت این‌که، چرا بحران محیط زیست امنیت ملی و حاکمیت ما را تحت الشعاع قرار می‌دهد و چرا بایستی باید و نبایدهای این حوزه جدی گرفته شوند، را روشن نماییم. بنابراین رسالت خود می‌دانیم اطلاعات و آرشیو قوی این برنامه، که منجر به آفرینش نزدیک به ۵۰ ساعت تولید  محتواست، جهت آگاهی بخشی به سیاست‌گذاران، مدیران و مسئولان به عنوان محتوای آموزشی بومی تقدیم دلسوزان، علافه‌مندان و دوستداران محیط زیست کنیم. به امید روزی که ۸۰ میلیون محیط‌بان در کشور عزیزمان ایران دغدغه مند حوزه محیط زیست باشند.

وی خاطر نشان کرد: این برنامه از فردا و با حضور مؤسس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه فردوسی، ساعت ۲۰:۰۰ از صفحه رسمی اینستاگرام سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی خراسان رضوی به آدرس sdjdm.ir بارگذاری خواهد شد.