رئیس نهمین کنگره اپیدمیولوژی ایران مرگ‌های زودرس یعنی مرگ‌های پیش از ۷۰ سالگی یکی از شاخص‌های مهم دنیاست که متاسفانه در کشور ما نسبت به میانگین جهان کمی بالاتر است و عمده‌ترین دلیل آن نیز چند بیماری اصلی مانند بیماری های قلبی و عروقی، سوانح و حوادث و سرطان‌هاست.

رییس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه پژوهش و توسعه پایدار تم اصلی این دوره از همایش اپیدمیولوژی است، گفت: علم اپیدمیولوژی با ارایه مستندات لازم و ضروری می‌تواند در ارتقای سلامت، توسعه پایدار و کمک به پژوهش جهت تصمیم‌گیری و توسعه نقش موثر و مفیدی ایفا کند.

دکتر حمید سوری، با بیان اینکه پژوهش و توسعه پایدار تم اصلی این دوره از همایش اپیدمیولوژی است، اظهار کرد: علم اپیدمیولوژی با ارایه مستندات لازم و ضروری می‌تواند در ارتقای سلامت، توسعه پایدار و کمک به پژوهش جهت تصمیم‌گیری و توسعه نقش موثر و مفیدی ایفا کند.

وی با تاکید بر ضرورت انطباق و به روز شدن رشته اپیدمیولوژی با توسعه جامعه، عنوان کرد:‌ جایگاه اپیدمیولوژی در نظام سلامت و توسعه پایدار، هدف سوم توسعه پایدار؛ خاتمه دادن به همه گیری و سایر بیماری‌های واگیر،‌ژنتیک اپیدمیولوژی، اپیدمیولوژی مولکولی، روش و مدل در اپیدمیولوژی،‌اپیدمیولوژی بیماری های غیرواگیر و پایان‌نامه‌های منتخب این حوزه، محورهای نهمین کنگره اپیدمیولوژی را به خود اختصاص داده‌اند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه ایجاد بستر و زمینه ارایه ایده‌، تبادل اندیشه‌های تخصصی، تضارب افکار و نقد علمی، تبادل یافته‌های علمی و انتقال دانش حاصل از عملکرد متخصصان و دانشجویان برخی از مهمترین اهداف برگزاری کنگره‌های علمی است، ادامه داد: امیدواریم شنوندگان اصلی کنگره یعنی سیاستگذاران وتصمیم‌گیران حوزه سلامت و پژوهش نگاه ویژه‌ای به نتایج و بروندادهای کنگره داشته و از آنها برای تصمیم‌گیری ها در جهت بهبود شرایط استفاده کنند.

وی با اشاره به برخی از ویژگی‌های خاص این دوره از کنگره اپیدمیولوژی به paperless بودن یعنی برگزاری تمام مراحل همایش با کمترین استفاده از کاغذ و همچنین بکارگیری حداکثری دانشجویان تحصیلات تکمیلی در امور برگزاری کنگره اشاره کرد و گفت:‌ حدود ۵۰۰ مقاله به کنگره ارایه شد که از این تعداد ۳۶ مقاله برای سخنرانی و ارایه انتخاب شد و همچنین ۳۰۰ پوستر نیز در بخش‌های مختلف کنگره ارایه می‌شود.

سوری با اشاره به جایگاه رشته اپیدمیولوژی در کشور،‌ اظهار کرد: اپیدمیولوژی در کشور ما رشته جوانی محسوب می‌شود، با این حال پیشرفت‌های مطلوب و امیدوار کننده‌ای داشته ولی هنوز تا حد مطلوب فاصله زیادی باقی مانده است، البته بخشی از این فاصله به درک متقابل سیاستگذاران و مدیران از قابلیت‌های این رشته برمی‌گردد.

این استاد دانشگاه با اشاره به نقش موثر اپیدمیولوژیست‌ها در بخش‌های مختلف حوزه سلامت،‌اظهار کرد: به عنوان نمونه اپیدمیولوژیست‌ها در حوزه عفونت‌های بیمارستانی، مدیریت پژوهش در مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها و همچنین در عرصه کنترل و بررسی اپیدمی‌های جمعیتی و تحقق امر پیشگیری می‌توانند نقش موثری ایفا کنند. این ایده‌های کاربردی سالهاست که در دنیا تجربه شده و جواب خود را پس داده، بنابراین امیدواریم تعیین کنندگان سیاست‌های کلی کشور به خصوص در حوزه سلامت حرف ما را شنیده و بستر لازم برای حضور اپیدمیولوژیست‌ها را در بخش‌های مختلف حوزه سلامت فراهم کنند، چراکه این مساله غیر از سود و فایده برای جامعه و حتی سیاستگذارانی که عملکردشان زیر ذره‌بین جامعه است، هیچ ضرری ندارد.

وی ادامه داد:‌ علم اپیدمیولوژی همچنین می‌تواند در مراجع تصمیم گیری مانند مجلس و سایر سطوح سیاستگذاری، در تعیین اولویت‌ها در مسیر توسعه کشور کمک کننده باشد، چراکه محور توسعه سلامت است و بدون تامین سلامت جامعه هیچ طرح و برنامه‌ای محقق نمی‌شود.

رییس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها با اشاره به برخی از آمارهای اپیدمیولوژیک در حیطه سلامت کشور، اظهار کرد: مرگ‌های زودرس یعنی مرگ‌های پیش از ۷۰ سالگی یکی از شاخص‌های مهم دنیاست که متاسفانه در کشور ما نسبت به میانگین جهان کمی بالاتر است و عمده‌ترین دلیل آن نیز چند بیماری اصلی مانند بیماری های قلبی و عروقی، سوانح و حوادث و سرطان‌هاست.

وی با بیان اینکه عمده‌ترین بار مرگ‌های زودرس را سوانح به دوش می‌کشند، گفت: متوسط عمر قربانیان این نوع مرگ‌ها پایین است، به عبارت دیگر اگر میانگین مرگ سکته‌های قلبی ۶۰ سال است، متوسط مرگ در پی سوانح ترافیکی ۳۵ سال بوده و به این دلیل کشور جمعیت مولد، جوان و تاثیرگذار در توسعه را از دست می‌دهد، بنابراین برای کنترل مرگ‌های زودرس، باید بر مرگ‌های ناشی از سوانح و حوادث تمرکز بیشتری داشته باشیم.

وی با اشاره به رشد دانش بشر و توان محققان ایرانی در کنترل و پیشگیری از بروز مرگ‌های زودرس،اظهار کرد: البته تحقق این مساله نیازمند برقراری یک فضای سیستماتیک و منظم و تعریف دقیق و عملی این تعاملات است، به خصوص در برخی حوزه‌ها که ردیف‌های سازمانی تعریف شده‌ای برای رشته اپیدمیولوژی نداریم. در این صورت مطمئنا شاهد تغییر و تحولات و نقش آفرینی رشته اپیدمیولوژی در حوزه سلامت کشور خواهیم بود که این موفقیت نیز در گروی نوع نگاه آنان به مسایل، جامعیت فکری و دانش و حیطه گسترده موضوعی این نوع نگاه است.

سوری بیماری‌های غیرواگیر را از مهمترین علل مرگ و میر در کشور ما عنوان کرد و گفت:‌ راه‌حل‌های عملیاتی و بومی سازی شده‌ای برای این مساله در نظر گرفته شده، ولی بکارگیری آن، نیازمند برقراری تعامل، ارتباط بیشتر و فراهم سازی بستر همکاری بیشتر بین سیاستگذاران و برنامه ریزان با محیط‌های علمی و آکادمیک است، به عبارت دیگر این دیوارهای ذهنی و فیزیکی بین گروه‌های آموزشی و مراکز تحقیقاتی با تصمیم‌گیران باید هرچه سریعتر خراب شود.

رییس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها در بخش دیگر این گفت‌وگو با اشاره به آخرین آمار سوانح و تصادفات جاده‌ای در ایران و جهان، تصریح کرد: متاسفانه روند کلی مرگ‌های ناشی از سوانح رانندگی در دنیار رو به افزایش است، به گونه‌ای که طبق آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۸، یک میلیون و ۳۵۰ هزار مرگ ناشی از سوانح رانندگی داشتیم، در حالیکه این آمار در سال ۲۰۱۵ ، یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر بوده است.

وی ادامه داد:‌ البته روند حوادث طی دو دهه گذشته در کشور ما کاهشی بوده که یکی از مهمترین دلایل آن، برقراری تعاملات مثبت بین مراکز تحقیقاتی با سیاستگذاران و برنامه ریزان بوده است.

سوری با بیان اینکه کنترل و پیشگیری از بروز سوانح ترافیکی مانند هر علم دگیری نیازمند کار علمی و تخصصی است، اظهار کرد: با خطا و آزمون و تنها تکیه به تجارب خام نمی‌توان مسایل را حل کرد و طبیعتا اگر بتونیم سوالات و چالش‌های مهم این حوزه را در قالب‌های علمی، سیستماتیک و برنامه ریزی شده پیاده کنیم، جواب و راهکار مناسب آن را پیدا می‌کنیم.

به گفته وی، البته در رابطه با سوانح ترافیکی نیز مانند بیماری‌های غیرواگیرهر کشوری باید به صورت بومی برای خود ساختار و برنامه‌ریزی مستقلی داشته باشد، چراکه بیشتر این موضوعات تحت‌تاثیر رفتار، عوامل محیطی و شیوه زندگی بوده و پیچیده تر از آن است که بتوان با تجارب خام و آزمون و خطا آن را کنترل و یا آمار مربوط به آن را کاهش داد.

این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به برخی اختلافات و تناقضات موجود در کشور در رابطه با انتشار آمار مربوط به سوانح ترافیکی، تصریح کرد:‌ میانگین جهانی آمار مرگ و میر ناشی از سوانح ۱۸ به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است، در حالیکه این آمار در ایران حدود ۲۰ در هر ۱۰۰ هزار نفر برآورد شده است، با این حال بر اساس اعلام مراجع و پزشکی قانونی میانگین ما در سطح میانگین جهانی است.

وی با بیان اینکه مرکز آمار ایران قانونا مرجع انتشار آمار کشور است، گفت: با این حال کشور ما نیازمند برقراری ساختار و نظام ثبت اطلاعات دقیق و درست و تعیین یک متولی مشخص برای انتشار آمار است. این در حالیست که در مورد سوانح ترافیکی، موازی کاری‌های زیادی در ثبت اطلاعات وجود دارد و مراکز مختلفی از جمله پلیس، بیمه‌ها، وزارت راه، پزشکی قانونی، وزارت بهداشت و غیره آمار خود را در زمینه سوانح منتشر می‌کنند که اغلب ضد و نقیض و متفاوت است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه بیشتر این آمار نشان دهنده کم‌شماری و نبود دقت لازم در اندازه‌گیری‌هاست، ادامه داد: نبود تعریف مناسب از شاخص‌ها و واژه های مرتبط با سوانح ترافیکی، سوء طبقه‌بندی، عدم ثبت گزارش‌های دقیق برخی از دلایل این مساله است، درحالیکه داده‌های درست و مناسب در اتخاذ تصمیمات بهینه موثر بوده و در مقابل آمار اشتباه نه‌تنها کمکی نمی کند، بلکه بسیار گمراه کننده خواهد بود.

وی با تاکید بر اینکه داده‌های درست و موثق برای تصمیم گیری و برنامه‌ریزی در هر جامعه‌ای یک ضرورت است،‌گفت: به عنوان نمونه ما معتقدیم که در مرگ های ناشی از سوانح ترافیکی تا ۲۰ درصد کم شماری داریم.

سوری پاسخگویی به چالش ها و نیازهای اساسی جامعه را از رسالت های اصلی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی بیان کرد و گفت:‌ در همین راستا یکی از محورهای قابل بررسی در علم اپیدمیولوژی، پژوهش در جهت توسعه پایدار و ایجاد لینک ارتباطی منسجم با مراکز و مراجع تصمیم‌گیر و سیاستگذاری است.