وی تصریح کرد: در حال حاضر 3000 هکتار زمین بلااستفاده در جوار خانه‌هاي روستایی شناسایی شده است که علی‌رغم حاصلخیزي، هیچ استفاده‌ای از آنها نمی‌شود و برخی از روستاییان ترجیح می‌دهند به جای کشت و کار در این زمین‌ها به قهوه‌خانه‌ها بروند و وقت‌گذرانی کنند.

پس از پایان فصل کشت و کار طبق رسمی قدیمی مردان روستاهاي گيلان اوقات بیکاری‌ خود را در قهوه‌خانه‌ها می‌گذرانند؛ این در حالیست که در حال حاضر برخي از اين کشاورزان از درآمد کافی برای گذران زندگی خود برخوردار نیستند و لازم است با کشت دوم در فکر ارتقای رفاه اقتصادی خانواده‌هایشان باشند، از سويي رواج این فرهنگ موجب می‌شود خسارت‌های هنگفت کشاورزی استان گيلان در قهوه‌خانه‌ها رقم بخورد.

از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد تک محصولی بودن کشاورزی در گیلان از دیگر دلایل گسترش فرهنگ قهوه‌خانه‌نشینی در روستاهای این استان است، کشاورزان گیلانی عمدتا برنجکار و یا چایکارند و در عمل بیش از نیمی از سال را پس از فراغت از کشت و کار در قهوه‌خانه‌ها سپري مي‌كنند.

بهرام .ت یک کشاورز گیلانی در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه مردان روستایی عادت کرده‌اند پس از برداشت برنج، اوقات بیکاری‌شان را در قهوه‌خانه‌ها بگذرانند، گفت: من نیز پس از برداشت برنج از مزرعه‌ام طبق عادت و به دلیل بیکاری و کسب اخبار به قهوه‌خانه می‌روم.

گلنار. م یکی دیگر از کشاورزان شهرستان رشت با اشاره به اینکه بیکاری مهمترین علت حضور مردان روستایی در قهوه‌خانه‌هاست، افزود: کشاورزان معمولا از سواد کافی برخوردار نیستند و قهوه‌خانه بهترین مکان برای اطلاع از آخرین اخبار روستاست.

حسن .ب یکی دیگر از کشاورزان استان در گفت وگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به اینکه کشاورزان گیلانی عموما در شش ماه دوم سال بیکارند و جز حضور در قهوه‌خانه‌ها برای وقت گذرانی، چاره‌ای ندارند، در پاسخ به اینکه چرا به جای قهوه خانه رفتن، به کشت راتون و یا دیگر محصولات نمی‌پردازد، اظهارکرد: تولید و برداشت برنج در مرحله اول به قدری برایمان رنج و نگرانی دارد و فروش آن نیز برایمان مشکل است که دیگر انگیزه‌ای برای کشت دوم برایمان باقی نمی‌ماند.

محمود.ح یک گیلانی 73 ساله ساکن رشت درخصوص این فرهنگ خاطرنشان کرد: فرهنگ غلط بد بودن در خانه ماندن مردان روستایی موجب شده است تا مردان در خانه ماندن را مخصوص زنان بدانند و ترجیح می‌دهند به جای ماندن در خانه و ارتقای رفاه خانواده خود با کشت دوم و یا دیگر محصولات، به اقتضای این فرهنگ از یک سو و کمبود و یا نبود مراکز فرهنگی و تفریحی دیگر و نیز تک محصولی بودن کشاورزی تقریبا نیمی از سال را در قهوه‌خانه‌ها سپری کنند.

همچنين مهندس اردشیر روحی، رییس سازمان جهادکشاورزی گیلان گفت: این استان 238 هزار هکتار شالیزار دارد که معمولا در بسیاری از شالیزارها پس از برداشت برنج، دیگر محصولات کشاورزی کاشته نمی‌شود.

وی با اشاره به اینکه مردان روستایی گیلان برخلاف برخی از استان‌های همجوار به جای پرداختن به محصولات دیگر به قهوه‌خانه‌ها می‌روند و در واقع به وقت‌کشی می‌پردازند، افزود: دیده می‌شود که برخی از روستاییان مایحتاج روزانه خود مانند سیر را از بازار خریداری می‌کنند و این نشانه تنبلی روستاییان و مایه خجالت است.

رییس سازمان جهاد کشاورزی گیلان گفت: امروز غذا و تأمین امنیت غذایی از مهمترین مسایل روز دنیاست و نباید اجازه دهیم فرهنگ‌های غلطی چون قهوه‌خانه‌نشینی، خسارت‌های میلیاردی به اقتصاد کشاورزی گیلان وارد کند.

وی بيان کرد: دولت برای توسعه و اشتغالزایی در بخش کشاورزی گیلان 164 میلیارد تومان اختصاص داده است و این فرصتی است که در تاریخ گیلان بی‌سابقه بوده است و انتظار می‌رود کشاورزان و کشاورزادگان از توجه و حمایت جدی دولت به بخش کشاورزی گیلان نهایت استفاده را در افزایش تولیدات خود داشته باشند.

روحی ادامه داد: 50 هزار هکتار از شالیزارهای گیلان بدون نیاز به هیچگونه عملیات آماده‌سازی، پس از برداشت برنج برای کشت دوم مناسب است و در 80 هزار هکتار از شالیزارهای گیلان هم در صورت زهکشی و مدیریت آبیاری می‌توان پس از پایان برداشت برنج، انواع محصولات زراعی کاشت.

وی با بیان اینکه پس از برداشت برنج می‌توان در شالیزارها شبدر، هویج، کلم، انواع سبزیجات و دانه‌های روغنی به ویژه کلزا کشت کرد گفت: در هر هکتار از شالیزارهای گیلان از طریق کشت دوم می‌توان تا 600 کیلوگرم محصول زراعی به دست آورد.

وی افزود: کشاورزان گیلانی اگر به جای قهوه‌خانه‌نشینی به کشت دوم محصولات کشاورزی بپردازند می‌توانند از هر هکتار زمین بین یک تا یک و نیم میلیون تومان درآمد کسب کنند و سرجمع درآمدهای آنها از طریق کشت دوم در 130 هزار هکتار از شالیزارهای گیلان بین 1300 تا1900 میلیارد ریال خواهد بود.

گیلان بیش از 2800 روستای بیش از20 خانوار جمعیت دارد، اگر در هر یک از این روستاها به طور میانگین دو قهوه‌خانه وجود داشته باشد سرجمع تعداد قهوه‌خانه‌های روستایی گیلان حدودا 5600 باب خواهد بود، در یک حساب سرانگشتی دیگر اگر در هر یک از این قهوه‌خانه‌ها روزانه 50 نفر رفت و آمد کنند، 280 هزار نفر، معادل یک نهم جمعیت 2 میلیون و 400 هزار نفری گیلان هر روز ساعاتی از وقت‌شان را در قهوه‌خانه‌ها و نوشیدن چای و دیگر سرگرمی‌ها می‌گذرانند.

فرهنگ قهوه‌خانه‌نشینی در روستاهای گیلان که به دلایل مختلف تاریخی، فرهنگی و اجتماعی گسترش یافته است، با مشغول کردن بخشی از نیروی فعال روستا، به صورتی پنهان و نامشخص میلیاردها ریال خسارت به اقتصاد گیلان وارد می‌کند. بی‌شک گسترش امکانات رفاهی و تفریحی مناسب در روستاها و گسترش فرهنگ کشت دوم محصولات زراعی در روستاها می‌تواند در کاهش پدیده قهوه‌خانه‌نشینی موثر باشد.

البته نباید قهوه‌خانه‌نشینی را پدیده‌ای شوم و سراسر سیاه دانست، این فرهنگ که براساس بررسی‌های تاریخی ریشه‌ای 500 ساله در گیلان دارد می‌تواند با مدیریت فرهنگی درست، به فرصتی مناسب برای رفع مشکلات اجتماعی روستاها تبدیل شود. از قهوه‌خانه‌ها می‌توان به عنوان مکانی مناسب برای ترویج کشاورزی، اطلاع‌رسانی‌های بهداشتی، اجتماعی و فرهنگی، حفظ و انتقال فرهنگ بومی - محلی روستا و نظایر آن بهره جست.

تماشاخانه