بي ترديد، با ادامه چنين وضعيتي، مذاكرات ايران و آمريكا در بغداد، در همان آغاز، بسان جنين متولد نشده اي، سقط خواهد شد و البته، تقصير و عواقب آن نيز متوجه آمريكايي هاست مگر آنکه رفتار آمریکایی ها بهبود یابد یا دستکم نشانه های بهبود در آن دیده شود.

عصر ایران - گروه تحلیل اخبار

1 - ما، طرفدار مذاكره با آمريكا هستيم و حتي فراتر از آن، خواهان بازگشايي سفارتخانه هاي ايران و آمريكا در واشنگتن و تهرانيم. با اين حال، تاكيد داريم كه "مذاكره براي مذاكره" يا "ارتباط براي ارتباط"، چيزي نيست كه به دنبالش باشيم. اگر مذاكره را تشويق مي كنيم، تنها و تنها به اين دليل است كه "منافع ملي" را همراستاي آن مي دانيم و لاغير.

از اين رو، هرگاه عامل "منافع ملي" در ایبن میان مفقود باشد، قطعا مذاكره نيز جايگاهي در ادبيات سياسي ما نخواهد داشت.

2 - سال گذشته، آمريكايي ها از ايران خواستند كه مذاكرات دوجانبه اي درباره عراق شكل بگيرد. تهران، اين تقاضاي غيررسمي و غیرمكتوب را پذيرفت. بلافاصله بعد از پذيرش اين تقاضا، آمريكا يك جنجال رسانه اي بزرگ به راه انداخت كه "ايران از سر نياز و ضعف خواستار مذاكره شده است". در چنان شرايطي، طبيعي بود كه تهران، "باب گشوده نشده مذاكره" را همچنان "بسته" نگاه دارد.

پس از آن، قريب به يك سال، آمريكايي ها، تقاضاي جديدي براي مذاكره با ايران ارائه نكردند تا آنكه گزارش "بيكر - هميلتون" منتشر شد كه طي آن، به كاخ سفيد توصيه شده بود براي حل مشكل خود در عراق با ايران و سوريه مذاكره كند.

بوش، ابتدا اين توصيه را صراحتا رد كرد ولي سرانجام جنبه هاي كارشناسانه گزارش بر لجاجت نومحافظه کاران غلبه کرد و بار ديگر تقاضاي مذاكره با ايران، از طريق رسانه ها و كشورهاي ثالث به تهران واصل شد.

در چنان شرايطي دستگاه ديپلماسي ايران كه ماجراي سال قبل را از ياد نبرده بود، هوشمندي و ظرافت به خرج داد: از يك سو، اصل مذاكره را رد نكرد و از سوي ديگر، اعلام كرد كه اگر آمريكا تقاضاي رسمي - از طريق سفارت سوييس، حافظ منافع آمريكا در ايران - ندهد، گفت و گويي شكل نخواهد گرفت.

هدف وزارت خارجه ايران از اين شرط، جلوگيري از اين احتمال بود كه آمريكا بار ديگر تقاضاي خود را منسوب به ايران كند.

هر چند كه واشنگتن، ابتدا زير بار چنين شرطي نمي رفت ولي سرانجام، نيازي كه به مذاكره با ايران درباره عراق دارد، باعث شده، "رسما و كتبا و از طريق سفارت سوييس در تهران" تقاضا دهد و اين، يك پيروزي ديپلماتيك براي ايران بود كه "آمريكاي ابرقدرت" براي مذاكره با تهران، درخواست كتبي ارائه دهد.

3 - وقایع روزهای اخیر نشان داد آمريكايي ها نه تنها حسن نيت ندارند بلكه برغم نيازي كه براي مذاكره دارند (اگر نياز نداشتند تقاضاي كتبي نمي دادند) همچنان مي خواهند از سر قلدري و زور مآبي با ايران گفت و گو كنند.

آنها، در جريان تقاضاي سال گذشته، جاروجنجال راه انداختند كه ايران خواستار مذاكره است و امسال كه سند مكتوب در دست ايران دارند و نمي توانند چنين ادعايي بكنند، شروع كرده اند به تهديد ايران.

اين در حالي است كه اگر كشوري واقعا قصد داشته باشد مشكلات خود با طرف مقابل را از طريق گفت و گو حل كند، نه تنها پرخاش نمي كند بلكه رويكردي را در پيش مي گيرد كه اگر طرف مقابل ، ترديدي هم در حسن نيت اش داشته باشد، مرتفع شود.

اما مقامات آمريكايي، در شرايطي كه تقاضاي كتبي براي مذاكره داده اند، بر دامنه تهديدات خود عليه ايران مي افزايند و از آن جمله، رايس، از احتمال حمله به ايران سخن مي گويد، سخنگويش تصريح مي دارد كه هر چند گفت و گو با ايران صورت خواهد گرفت ولي اقدامات ضد ايراني به ويژه در عراق ادامه خواهد يافت، كنگره، بحث تصويب بودجه براي مداخله در ايران را پيش مي كشد، بولتون، تاكيد مي كند كه تا دير نشده بايد به ايران حمله كرد و چني به خاورميانه سفر مي كند و با مقامات عرب درباره حمله به ايران رايزني مي كند و سپس بر عرشه يك ناو جنگي حاضر مي شود و ايران را تهديد به حمله مي كند... .

بي گمان از هيچ يك از اين رويكردها، بويي از حسن نيت استشمام نمي شود چه آنكه اين سخنان و حركات، كوچكترين تناسبي با گفت و گو ندارد و قطعا مقدمات مناسبي براي مذاكره محسوب نمي شود. به بيان ديگر، آمريكايي ها در حال به هم زدن "ديپلماسي" هستند و در چنين شرايطي، البته نبايد از ايران انتظار داشته باشند كه گردن كج كند و از آنها بپرسد كه چه كاري مي تواند برايشان در عراق انجام دهد.

مذاكره با آمريكا، آن هم در شرايطي كه دولتمردان اين كشور، ادبيات گفت و گو را با ناو هواپيمابر و بمب افكن و موشك هاي كروز و ... همراه مي كنند، هرگز نمي تواند منافع ملي ايران را تامين كند، چه اين مذاكره درباره عراق باشد و چه در باره موضوعات ديگر.

تندروهاي كاخ سفيد، شرايط را به سمتي مي برند كه طرفداران مذاكره با آمريكا در داخل ايران يا منزوي شوند يا آنكه با تحليل شرايط، چنين گفتماني را ولو به طور موقت از ادبيات خود خارج كنند.

به نظر مي رسد، سياست خارجي آمريكا در قبال ايران، دچار يك سردرگمي پيچيده شده است. آنها، از يك طرف، تقاضاي مذاكره مي دهند ( آن هم به طور كتبي) و از طرف ديگر و در حالي كه جوهر امضايشان بر پاي اين تقاضا خشك نشده، كاري مي كنند كه درخواست شان بي اثر شود.

اين بازي، نه ايراني ها را دچار واهمه خواهد كرد تا از سر ترس به سمت گفت و گو بروند و نه تهران را به حسن نيت و جديت آمريكا براي مذاكره و حل مشكلات متقاعد خواهد ساخت و بي ترديد، با ادامه چنين وضعيتي، مذاكرات ايران و آمريكا در بغداد، در همان آغاز، بسان جنين متولد نشده اي، سقط خواهد شد و البته، تقصير و عواقب آن نيز متوجه آمريكايي هاست مگر آنکه رفتار آمریکایی ها بهبود یابد یا دستکم نشانه های بهبود در آن دیده شود .