5 سال قبل زمانی که سازمان بهزیستی و راهور ناجا برای تحویل پلاک ویژه معلولان به تفاهم رسیدند، تصور نمی‌کردند پس از چند سال این پلاک، بستر سوءاستفاده برخی افراد از معلولین می‌شود. مدت‌هاست خودروهای گران‌قیمت با پلاک معلولان در خیابان‌های شهر بخصوص محدوده طرح ترافیک جولان می‌دهند، در حالی که وقتی به راننده یا سرنشین آن توجه می‌کنی هیچ خبری از فرد معلول نیست.
به گزارش جام جم، کافی است گشتی در محدوده طرح ترافیک بزنید تا با خودروهای چند صد میلیونی روبه‌رو شوید که رانندگان آنها نه‌تنها جزو معلولان نیستند بلکه خودرو نیز به نام فرد دیگری است. مالکانی که کنج خانه یا اتاقک‌های نگهبانی و آبدارخانه نشسته‌اند و برای گذران زندگی امتیاز پلاک خود را به افرادی دادند که بدون دغدغه طرح ترافیک یا جای پارک در خیابان‌های پایتخت تردد کنند.
پلاک خودروی معلولان مجوز ورود به محدوده طرح ترافیک است و برای راحتی معلولان جای پارک‌های خاصی برایشان در نظر گرفته شده که همین موضوع باعث سوءاستفاده عده‌ای سودجو از آنها شده است. در خیابان‌های شهر بی‌شک با پلاک‌های ویژه جانبازان و معلولان روبه‌رو شده‌اید؛ پلاک‌هایی که از سال 89 به منظور تردد راحت معلولان جسمی حرکتی شدید در محدوده طرح ترافیک صادر شد تا برای درمان و کارهای روزانه خود با مشکل محدودیت روبه‌رو نشوند، اما با گذشت زمان و افزایش کارایی این پلاک‌ها و آسان‌تر شدن واگذاری، عده‌ای سودجو به فکر سوءاستفاده از پلاک معلولان افتادند.
اکنون بسیاری از افراد دارای سرمایه با خرید پلاک معلولان براحتی در سطح شهر تردد می‌کنند و هیچ مشکلی برای جای پارک ندارند. در همین زمینه ماموران پلیس راهنمایی و رانندگی پایتخت هفته گذشته در حالی با اجرای طرحی در ورودی‌های محدوده طرح ترافیک در مرکز شهر با سوءاستفاده‌کنندگان از پلاک معلولان برخورد کردند که رانندگان این خودروها نظرات متفاوتی داشتند.
جمال که آبدارچی یک شرکت خصوصی و معلول از ناحیه پا است، می‌گوید: خیلی دنبال کار گشتم. به‌دلیل مشکل جسمی، هیچ جا به من کار نمی‌دادند. سرانجام به عنوان آبدارچی در شرکتی خصوصی استخدام شدم. مدیر بخش اداری شرکت شرط استخدام مرا گرفتن پلاک معلولان برای صاحب شرکت اعلام کرد صاحب شرکت خودروی خود را به نام من کرد و از من سفته گرفت تا در آینده ادعایی درخصوص خودرو نداشته باشم. البته همه خودروها، پلاک فروشی نشده و تعدادی از آنها در اختیار معلولان و بستگان درجه یک آنهاست. مهرداد، جوان 26 ساله‌ای که خودرویش پلاک معلولان دارد، نیز می‌گوید: مادرم معلولیت شدید جسمی دارد و پلاک خودرو به نام اوست. برای رفت و آمد به بیمارستان و مراکز بازتوانی مجبورم به محدوده طرح ترافیک بیایم که خوشبختانه این پلاک مشکل مرا حل کرده است.
پسر جوان دیگری که راننده خودروی سانتافه با پلاک معلولان است، می‌گوید: پدرم جانباز است و به دلیل این‌که نمی‌تواند سوار خودرو شود من از خودرو او استفاده می‌کنم. ورود به طرح با این پلاک جریمه ندارد.
راننده یک خودروی تیبا، مردی 50 ساله است که در آژانس کار می‌کند، محمود می‌گوید: با مستمری بهزیستی و حقوق بازنشستگی 700 هزار تومانی نمی‌شود خرج زندگی را درآورد. معلول جسمی هستم و با گرفتن پلاک معلولان در یک آژانس در محدوده طرح ترافیک کار می‌کنم تا خرج زندگی را دربیاورم. راننده دیگری که در میدان فاطمی مشغول بردن غذا با خودروی پلاک معلولان است، گفت: خودرو متعلق به برادر معلولم است. خودرو را از او با پلاک اجاره کرده‌ام. رستوران دارم و با استفاده از پلاک معلولان در محدوده طرح تردد و غذای ادارات را پخش می‌کنم. راننده خودروی بنز وقتی از خودرو پیاده شد نشانی از معلولیت نداشت و وقتی در مورد پلاک از او سوال کردم مدعی شد برای این‌که هر سال پول طرح و جریمه ندهم و دنبال کارهای اداری‌اش نروم، پلاک معلولان را 20 میلیون تومان خریدم و برای تردد راحت هزینه میلیونی دادم.
زن راننده‌ای که معلولیت دارد، می‌گوید بارها به او پیشنهاد شده خودرویش را به قیمتی بالا و به صورت قولنامه‌ای واگذار کند. موضوعی که از سوی او رد شده، اما برخی معلولان برای هرینه درمان مجبور می‌شوند این کار را انجام دهند.
افسر پلیس مسئول اجرای طرح، درباره برخورد با سوءاستفاده‌کنندگان از پلاک ویژه معلولان، می‌گوید: تنها امتیاز ویژه پلاک معلولان ورود به محدوده طرح ترافیک و پارک در نقاط مخصوص از جمله مقابل برخی ادارات است. پلیس براساس وظیفه با تخلفات صاحبان این خودروها از جمله توقف دوبل و توقف در محل مطلقا ممنوع برخورد می‌کند.
صدور تنها یک پلاک برای هرمعلول واجد شرایطپلیس برای اختصاص پلاک ویژه معلولان شرایط قانونی و خاص خودش را دارد. سرهنگ سعید روحی، رئیس مرکز شماره‌گذاری پلیس راهور ناجا در این باره به جام‌جم گفت: براساس قانون پلاک ویژه معلولان فقط برای افرادی صادر می‌شود که معرفی‌نامه معتبر از سازمان بهزیستی داشته باشند و اسامی آنها در فهرست ارسالی سازمان بهزیستی باشد. افراد دارای شرایط تنها برای یک خودرو می‌توانند پلاک ویژه دریافت کنند و پس از آن پلاک دیگری صادر نمی‌شود.
وی تاکید کرد: قانونی مبنی بر این‌که به رانندگانی که گواهینامه دارند این پلاک‌ها تعلق گیرد نداریم و اکنون این پلاک‌ها تنها به معرفی‌شدگان از سوی بهزیستی واگذار می‌شود.
دریافت گزارش سوءاستفاده از پلاک معلولانیحیی سخنگویی، معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی نیز با اعلام این‌که معلولان حق سوءاستفاده از پلاک‌ها و واگذاری آن به افراد دیگر را ندارند، به جام‌جم می‌گوید: این پلاک ویژه برای معلولان جسمی شدید، متوسط نابینایان و معلولان ذهنی که نیاز به دریافت خدمات در بیمارستان‌ها و مراکز بازتوانی دارند، صادر می‌شود. پلاک معلولان جسمی به نام خودشان صادر می‌شود و به هیچ وجه پلاک به نام قیم یا اعضای درجه یک خانواده صادر نمی‌شود. البته این موضوع درباره معلولان ذهنی متفاوت است و پلاک خودرو به نام قیم آنها صادر می‌شود که این قیم پدر یا مادر است.به گفته وی، دریافت‌کنندگان پلاک ویژه معلولان باید دارای شرایط باشند تا پلاک به آنها واگذار شود. این شرایط در بهزیستی بررسی و در صورت صلاحیت، فرد معلول به پلیس راهور معرفی می‌شود.
سخنگویی ادامه داد: ممکن است راننده خودروی معلولان جسمی فرد دیگری باشد، اما باید معلول در خودرو حضور داشته باشد. شخص معلول جزء لاینفک خودرو محسوب می‌شود و باید هنگام تردد خودرو در خیابان‌ها جزو سرنشینان باشد.
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی از دریافت گزارش‌هایی مبنی بر سوءاستفاده از خودروی معلولان خبر داد و افزود: منکر ارتکاب تخلف در این باره نیستیم و گزارش‌هایی از سوءاستفاده از پلاک معلولان به دستمان رسیده که با متخلفان برخورد می‌کنیم. نباید اعتماد مردم به این قشر خدشه‌دار شود.
وی تاکید کرد: سال گذشته 3000 پلاک ویژه معلولان در کشور صادر شد، اکنون 12 هزار معلول دارای پلاک ویژه خودرو شده‌اند.
مجازات متخلفان
پلیس برای سوءاستفاده‌کنندگان از پلاک معلولان مجازات سنگینی در نظر گرفته و در طرح‌های موردی در محدوده طرح ترافیک با این رانندگان برخورد می‌کند.به‌طوری‌که هفته گذشته در محدوده ورود به طرح ترافیک 30 خودروی متخلف اعمال قانون شدند.
سردار تیمور حسینی، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران در گفت‌وگو با جام‌جم، از اجرای طرح برخورد با سوءاستفاده‌کنندگان از پلاک معلولان خبر داد و افزود: استفاده بدون اجازه از پلاک این خودروها تخلفی محرز است که به دلیل استفاده از پلاک غیر، خودرو توقیف می‌شود.
وی ادامه داد: در هیچ جای قانون استفاده معلولان و جانبازان از خودروهای لوکس وگران‌قیمت ایرادی ندارد، اما وقتی این خودروها از سوی افراد سالم مورد استفاده قرار گیرد، تخلف محسوب می‌شود. البته به علت معلولیت شدید ممکن است فرد قادر به رانندگی نباشد که در این صورت بستگان درجه یک می‌توانند تنها با حضور فرد معلول در خودرو از آن استفاده کنند. به گفته حسینی، صدور این پلاک‌ها برای ارائه خدمات ویژه به اقشار خاص جامعه است و پلیس در صورت مشاهده مظاهر سوءاستفاده از تردد خودرو جلوگیری می‌کند.
رئیس پلیس راهور تهران با رد خرید و فروش پلاک گفت: با توجه به شخص‌محور بودن پلاک‌ها امکان خرید و فروش پلاک نیست و هرگونه اقدام از جمله خرید پلاک در قبال سفته و چک و ضمانت، غیرقانونی است. ماموران پلیس در سطح شهر با سوءاستفاده‌کنندگان از این پلاک برخورد می‌کنند و علاوه بر فک پلاک، فرد معلول و جانباز از حق قانونی‌اش محروم می‌شود.