ایرنا-کارشناسان صنایع غذایی می گویند: عموم مردم باید توجه داشته باشند که مصرف محصولات لبنی غیرپاستوریزه با بروز بیماری های زیادی همچون بیماری های عفونی و گوارشی و بیماری های مشترک میان انسان و دام مانند تب مالت همراه است و باید از مصرف اینگونه مواد پرهیز کنند.
مصرف محصولات لبنی غیرپاستوریزه و یا به اصطلاح محلی امروزه در بین مردم حتی افراد تحصیل کرده جامعه ما رواج زیادی یافته است به گونه ای که به دلیل همین گرایش زیاد مردم، هر روز شاهد فعالیت هایی مغازه هایی در سطح شهرها هستیم که در آنها اینگونه محصولات عرضه می شود و گاها قیمت آنها چند برابر محصولات پاستوریزه است.
با وجود قیمت بالا و وجود آلودگی های زیاد در لبنیات محلی، مردم گرایش زیادی به مصرف این مواد دارند و بر اساس یک باور غلط تصور می کنند که خواص این مواد از نوع پاستوریزه آنها بیشتر است؛ غافل از اینکه ممکن است در اثر مصرف این نوع مواد غذایی دچار بیماری های سختی همچون تب مالت شوند.
یکی از مواردی که کارشناسان علم تغذیه و دامپزشکان برای کاهش مصرف محصولات لبنی خام یا غیرپاستوریزه بر آن تاکید دارند، فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در مورد مضرات مصرف اینگونه محصولات است.
به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، کارشناسان حاضر در نشست تخصصی شیرخام در فرهنگستان علوم فرهنگ سازی و افزایش سطح اطلاعات عمومی مردم در مورد مضرات مصرف محصولات غیرپاستوریزه را تنها راه موثر در کاهش گرایش مردم به مصرف این دسته از محصولات و به تبع آن کاهش بیماری های ناشی از این مصرف عنوان کردند.
رضا باکری دبیر انجمن صنفی صنایع لبنی ایران در این نشست ضمن تاکید بر لزوم فرهنگ سازی در مورد مصرف محصولات پاستوریزه در کشور اظهار داشت: برای پرداختن به این امر بودجه ای پس از سال ها تلاش و پیگیری مصوب شده است و به زودی در اختیار انجمن صنایع لبنی ایران قرار خواهد گرفت.
وی افزود: تلاش می شود تا بتوان با تمام روش های آموزشی و تبلیغی از طریق رسانه های مختلف و کتب درسی در این زمینه مسایل را فرهنگ سازی و مردم را با خطرات مصرف محصولات غیرپاستوریزه آشنا کرد و به طور کلی تغییر نگرشی در زمینه مصرف محصولات غیرپاستوریزه ایجاد کرد.
باکری ادامه داد: در زمینه کنترل مواد غیرپاستوریزه نیز این انجمن تفاهم نامه ای را با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منعقد کرده است تا بر اساس آن در زمینه کنترل های بهداشتی به ویژه در زمینه میکروبی و باکتریایی بتوان اقدامات لازم را انجام داد.
دکتر حسن تاج بخش عضو پیوسته گروه دامپزشکی فرهنگستان علوم نیز با بیان اینکه مصرف لبنیات غیرپاستوریزه با احتمال بروز بیماری هایی همچون بروسلوز همراه است، گفت: محصولات لبنی به ویژه پنیرهایی که در قوطی های فلزی بسته بندی می شود حداقل باید 2 ماه پس از بسته بندی نگهداری و سپس در بازار عرضه شود تا در این مدت میکروب های موجود در پنیرها از بین برود.
وی افزود: این درحالی است که به دلیل کمبود نظارت گاها دیده می شود که اینگونه پنیرها بلافاصله پس از تولید در بازار عرضه می شود.
تاج بخش تاکید کرد که لازم است در مورد سلامت و فواید شیر و سایر محصولات پاستوریزه به مردم اطلاعات لازم را داد تا گرایش افرادبه مصرف مواد غیرپاستوریزه کاهش یابد.
دکتر محمد شاهدی معاون پژوهشی علوم محض و کاربردی فرهنگستان علوم نیز در این نشست اظهار داشت: حتی اگر تنها به بیماری بروسلوز توجه کنیم پاستوریزه کردن شیرخام یک ضرورت است تا از بروز آن در جامعه پیشگیری کرد.
بروسلوز یکی از مهمترین و شایع ترین بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات است. میزان شیوع تب مالت در انسان به شیوع بروسلوز در دام ها بستگی دارد.
وی با تاکید بر لزوم فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در مورد مضرات مصرف محصولات لبنی غیرپاستوریزه گفت: هنوز در روستاها برای تهیه پنیر گوسفندی از مایه پنیر گوسفندی استفاده می شود و این روش احتمال آلوده بودن این پنیرها را بیشتر می کند.
شاهدی افزود: عموم مردم به مصرف محصولات لبنی غیرپاستوریزه به ویژه پنیرهای محلی علاقه زیادی دارند این درحالی است که مردم باید بدانند که ازآنجایی که با جوشانیدن شیر کیفیت پنیر پایین می آید، در تهیه این پنیرها بدون جوشاندن شیر به آن مایه پنیر اضافه می کنند و این روش آلودگی ها را افزایش می دهد.
وی ادامه داد: البته اگر این پنیرها به مدت 2 ماه در بسته بندی های مخصوص نگهداری و سپس مصرف شود، میکروب های آن تاحد زیادی از بین می رود.
شاهدی گفت: برای پاستوریزه کردن شیر نیز ابتدا شیر بلافاصله پس از دوشیده شدن از دام باید سرد شود تا کیفیت آن افت نکند.
وی در مورد شیرهای پاستوریزه نیز گفت: شیر پاستوریزه به معنای بدون میکروب بودن نیست و باید حتما در یخچال نگهداری شود تا میکروب ها در آن رشد نکنند. تنها شیرهای استریلیزه را می توان خارج از یخچال نگهداری کرد.
شاهدی افزود: اینکه باید شیر پاستوریزه 15 دقیقه جوشانده شود تا میکروب های آن از بین برود، یک باور غلط است که در بین عموم رواج یافته است؛ شیر پاستوریزه را می توان سرد و یا در صورت تمایل به مصرف شیر گرم، با حرارت ملایم مصرف کرد.
وی گفت: چون تولید شیر برای کارخانجات به صرفه نیست، دیده شده است که گاها به آن آب اضافه می کنند؛ دولت باید برای پیشگیری از بروز این مورد با برنامه ریزی های لازم ترتیبی اتخاذ کند که تولید شیر هم برای دامدار و هم برای کارخانه دارها به صرفه باشد.
در ادامه این نشست دکتر حسن بزرگمهری فرد عضو پیوسته فرهنگستان علوم نیز اظهار داشت: در جامعه ایرانی اگر چه نشانه هایی از تظاهر به تمدن و تجدد دیده می شود اما مردم در بسیاری موارد همچون مصرف محصولات لبنی، سنتی عمل کرده و ترجیح می دهند از نوع محلی این محصولات استفاه کنند.
وی افزود: مردم می دانند که استفاده از تکنولوژی های جدید در بهبود وضعیت و شرایط زندگی موثر است اما با این حال به دلیل طعم و مزه محصولات سنتی به مصرف این مواد گرایش زیادی دارند؛ بنابراین لازم است که در این زمینه فرهنگ سازی شود تا بتوان در کاهش میزان بیماری های ناشی از مصرف این مواد غذایی کمک کرد.
دکتر محسن مشکات معاون بهداشت و پیشگیری سازمان دامپزشکی ایران نیز در این نشست اظهار داشت: ما بحث پاستوریزه کردن شیر را به عنوان سالم سازی شیر همواره توصیه می کنیم اما نمی توانیم با این توصیه ها صورت مساله را پاک کنیم چراکه شیرخام در مناطق روستایی مصرف و به شهرها نیز ارسال می شود.
وی افزود: در مورد فرهنگ سازی برای مصرف محصولات پاستوریزه نیز نمی توان با قهر، زور و دستورالعمل مساله را حل کرد بلکه باید مطالعه کرد که چرا مردم به مصرف این مواد غذایی گرایش دارند؛ مصرف این گونه مواد غذایی حتی در بین اقشار تحصیل کرده جامعه نیز به وفور دیده می شود.
مشکات با بیان اینکه تب مالت در کشور ما نیز مانند کشورهای مدیترانه ای همواره از گذشته وجود داشته است، ادامه داد: با بررسی های صورت گرفته مشخص شده است که میزان آلودگی در جمعیت گوسفندی دام های ایرانی بین 1.9 دهم تا 2.1 دهم درصد و در جمعیت گاوی 9 دهم تا 1.1 دهم درصد است.
وی اظهار داشت: در سال 1369 تعداد موارد انسانی مبتلا به تب مالت در کشور 90 هزار نفر بود که با واکسیناسیون تمام دام ها از جمله دام های جوان این میزان به تدریج کاهش یافت و در سال 1389 به 12 هزار نفر رسید.
مشکات گفت: اما در ادامه به دلیل اینکه دام های جوان با این واکسیناسیون دچار سقط جنین می شدند، دوباره واکسیناسیون این دسته از دام ها متوقف شد و به این ترتیب دوباره میزان ابتلا به تب مالت در کشور افزایش یافت به گونه ای که در سال 1391 تعداد موارد ابتلا به 16 هزار نفر رسید.
در ادامه دکتر ثریا نواب پور دامپزشک به کاهش مصرف شیر و لبنیات در کشور اشاره کرد و گفت: از سال 1381 تاکنون میانگین مصرف لبنیات در کشور کاهش یافته است.
وی افزود: گرایش مردم به مصرف فرآورده های خام دامی در کشور زیاد است و ما با شرایط کنونی نمی توانیم با آن مقابله کنیم بنابراین بهتر است تلاش شود تا محصولات پاستوریزه ای تولید شود که همان طعم محصولات غیرپاستوریزه را داشته باشد تا بتوان تاحدودی گرایش مردم به این سمت را کاهش داد.