برخی رسانه های داخلی از تغییرات در عربستان سعودی با عنوان زلزله یاد کردند اما با توجه به حجم و کیفیت تغییرات، نمی توان این تغییرات را زلزله توصیف کرد.

عصرایران؛ رضا غبیشاوی - درباره تغییرات جدید در کابینه عربستان سعودی نکات زیر مهم به نظر می رسد.

اول – عربستان سعودی با اسم رسمی "پادشاهی عربی سعودی"، یک پادشاهی مطلقه است و همه اختیارات و مسوولیت ها در کنترل یک نفر یعنی پادشاه است. در منطقه خاورمیانه، همچنان دو کشور سعودی و عمان، پادشاه همزمان ریاست هیات وزیران (نخست وزیری) را نیز برعهده دارد.
در احکام پادشاه سعودی او خود را همزمان به عنوان رئیس هیات وزیران (نخست وزیر) نیز منصوب کرد و ملک سلمان به عنوان نخست وزیر و رئیس کابینه، فعالیت می کند.

یکی از خواسته ها و مطالبات منتقدان در عربستان سعودی، تغییر حکومت پادشاهی مطلقه سعودی به مشروطه و جدایی کابینه از مقام پادشاهی از طریق معرفی یک نخست وزیر جداگانه ترجیحا فردی خارج از خانواده حاکم / خانواده پادشاهی است.
قبل از این در کویت هم، ولیعهد همزمان نخست وزیر بود اما با انتقادات، نخست وزیری به فردی به غیر از ولیعهد سپرده شد.

دوم – برکناری عادل الجبیر وزیر خارجه و جایگزینی او با ابراهیم العساف مهمترین اتفاق در مجموعه عزل و نصب ها و تغییرات جدید در عربستان سعودی است. البته عادل الجبیر به سمت دیگری یعنی "وزیر مشاور در امور خارجه" منصوب شد.

دلیل برکناری عادل الجبیر را می توان مجموعه ای از ناکامی ها در حوزه های مختلف دانست از جمله یمن، قطر، سوریه، سازمان ملل و لبنان اما در راس آنها ماجرای قتل خاشقجی همچنان در حال قربانی گرفتن است و عادل الجبیر جدیدترین قربانی این ماجراست.

ماجرای قتل خاشقجی در کنسولگری سعودی در استانبول روی داد و کنسول هم همکاری داشت. این اقدام، بحران بزرگی را برای دولت سعودی ایجاد کرده است و این بحران همچنان ادامه دارد. ولیعهد سعودی متهم درجه یک این ماجراست و برای عبور از این اتفاق، راهی جز برکناری ولیعهد نیست اما پادشاه و ولیعهد تلاش می کنند با قربانی کردن مقامات در سطوح مختلف، زمینه عبور از ماجرای خاشقجی را فراهم کند اما جز قربانی کردن شخص محمد بن سلمان ولیعهد، راهی برای عبور نیست.

اشاره به این نکته اهمیت دارد که عادل الجبیر در سطح وزیر خارجه نبود. او بیش از آنکه سیاستگذار باشد کارگزار است و نمی تواند بیش از یک مجری فعالیت کند.

درباره "وزیر مشاور" نیز می توان گفت او مشاوری در رتبه وزیر است. او وزارتخانه ندارد و دفترش در هیات دولت است. او در پروتکل وزیران، به سفر می رود استقبال می کند و مورد استقبال قرار می گیرد. در جلسات هیات دولت شرکت می کند و حق رای دارد. وزیر مشاور در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد و در ایران دهه 60 نیز وجود داشت.

سوم - ابراهیم العساف وزیر خارجه جدید قبلا معاون رئیس کل بانک مرکزی و به مدت 20 سال نیز وزیر دارایی بود. او در سال 2016 از سمت وزیر دارایی کنار گذاشته شد و به عنوان وزیر مشاور در کابینه باقی ماند. وی یک سال قبل هم یکی از افرادی بود که به همراه شماری از شاهزادگان و افراد بانفوذ به اتهامات مالی در هتل ریزکارلتون ریاض بازداشت شد اما با اعلام بیگناهی آزاد و به کار خود بازگشت.

علاوه بر این، تغییر وزیر خارجه به نظر می رسد نشانه ای از تغییر در سیاست خارجی عربستان سعودی در منطقه از سیاست تهاجمی فعلی به سیاست تعاملی باشد. این سیاست با هدف ترمیم تصویر دولت سعودی در منطقه از یک سو و کمک به اجرای چشم انداز 2030 سعودی است. ابراهیم العساف فردی خوشنام، قوی و با تجربه است که با مقامات داخلی و خارجی و بین المللی ارتباطات خوبی دارد.

البته سیاست سعودی ها برای استقلال از آمریکا و در پیش گرفتن سیاست مستقل منطقه ای همچنان ادامه خواهد داشت.

اشاره به این نکته مهم است که از زمان آغاز به کار ملک سلمان پادشاه فعلی عربستان سعودی، هیچ فرد باسابقه و باتجربه ای به سمت ارشد منصوب نشده و همه افرادی دارای تجربه بالا حذف شده اند و اکثر افرادی که منصوب شده اند چهره های جدید و بی تجربه هستند.

چهارم - وزیر اطلاع رسانی عربستان سعودی تغییر کرده است. از زمان آغاز به کار ملک سلمان پادشاه سعودی تاکنون، این سومین وزیر اطلاع رسانی است. این به معنی نارضایتی ملک سعودی از عملکرد و نقش آفرینی رسانه های سعودی و رسانه های وابسته و زیرمجموعه است.

احتمالا شکست های پی در پی ریاض در جنگ رسانه ای در برابر ایران، قطر و ترکیه که در ماجرای خاشقجی به اوج رسید مهمترین دلیل تغییر وزیر اطلاع رسانی است.

پنجم - برخی رسانه های داخلی از تغییرات در عربستان سعودی با عنوان زلزله یاد کردند اما با توجه به حجم و کیفیت تغییرات، نمی توان این تغییرات را زلزله توصیف کرد.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه