شهروند نوشت: آمار آسیب‌دیدگان زلزله کرمانشاه بالاست. از کودکانی که بی‌سرپرست شده یا تنها مانده‌اند تا زنانی که زلزله همسرشان را بُرد و آدم‌هایی که چشم‌ودست یا پایشان زیر آوارها جا ماند، قطع‌نخاعی‌ها و بی‌خانمان‌ها را هم باید به این آمار اضافه کرد.

از این آمارها در مناطق زلزله‌زده کرمانشاه زیاد است، هر چند روز یک‌بار هم با عدد جدیدی. یک‌بار از بی‌سرپرست‌شدن ٢١ کودک سخن به میان می‌آید و یک‌بار اعلام می‌شود هیچ کودکی، بی‌سرپرست نشده است. تعداد کودکان تنها شده، یک‌بار ١١نفر و یک‌بار ٦نفر عنوان می‌شود. مسئولان بهزیستی کشور تعداد زنان بدون همسر را ١٠٠ نفر برآورد کرده و بهزیستی کرمانشاه می‌گوید؛ تعداد این افراد ١٧٧نفر است. آمار قطع نخاعی‌ها و مصدومیت‌ها و معلولیت‌ها هم همین سرنوشت را داشتند.

در میان تمام آنها که بعد از زلزله آوار شدند و آسیب‌هایشان دوبرابر شد، گروهی هم هستند که قبل از زلزله دچار فقر و معلولیت بودند و بهزیستی آنها را حمایت می‌کرد که به گفته مدیرکل بهزیستی کرمانشاه، آنها بعد از زلزله، دچار محرومیت مضاعف شدند. براساس آخرین آمارهای گزارش‌شده از سوی بهزیستی، زلزله کرمانشاه بیش از ٣٠نفر از مددجویان را قربانی کرد، ١١ کودک را بدون پدر و مادر، ١٤ کودک را بدون مادر و ٣٩ کودک را هم بدون پدر کرد. کودکانی که گفته می‌شود تمامشان شناسایی شده و از سوی خانواده‌هایشان نگهداری می‌شوند. در میان همه آنها، تنها یک نوزاد مانده که از سوی بهزیستی مراقبت می‌شود.

امید قادری، مدیرکل بهزیستی کرمانشاه را در روز ملاقات مردمی می‌شود، در دفترش پیدا کرد. اتاقی بزرگ با صندلی‌های زیاد که هر لحظه درش باز و بسته می‌شود و برگه‌ها و گزارش‌هایی که برای پیگیری باید امضا شوند. روی میز پُر است از لیست‌هایی که مدام به‌روزرسانی می‌شوند؛ لیست‌هایی که در آن آمار مددجویان و نیازشان به کانکس و پتو و هیتر و اقامت و... ثبت شده. قادری، از شرایط مردم زلزله‌زده می‌گوید، از مردمی که حتی قبل از زلزله دچار فقر و محرومیت بودند و زلزله آنها را آسیب‌دیده‌تر کرد. او در گفت‌وگویی تفصیلی، آخرین وضع زلزله‌زده‌ها را تشریح می‌کند.

بیشتر از یک‌ماه از زمین‌لرزه کرمانشاه می‌گذرد، در این مدت آمارهای زیاد و البته متفاوتی از تعداد افرادی که در این زلزله دچار آسیب شدند، یا والدینشان را از دست دادند، بی‌سرپرست یا معلول شده‌اند، اعلام شده است. در این مدت بهزیستی چه اقداماتی برای شناسایی و حمایت از این افراد انجام داد؟

ستاد بحران زلزله، ساعت ٨ صبح روز دوشنبه، بیست و دوم آبان، تشکیل شد. ما بازدیدی از سرپل ذهاب در همان روز اول داشتیم و متوجه شدیم که عمق فاجعه خیلی زیاد است، متاسفانه اداره بهزیستی در سرپل ذهاب، مانند سایر اداره‌ها تخریب شده بود و کارمندان ما هم جزو گروه بزرگ زلزله‌زده‌ها بودند، بنابراین در همان روز اول سعی کردیم با کمک استان‌های معین که ایلام، کرمانشاه، خوزستان و همدان بودند، اداره بهزیستی را با چادر راه‌اندازی کنیم، اداره بهزیستی نخستین اداره‌ای بود که در سرپل ذهاب برپا شد و از روز پنجشنبه یعنی چهار روز بعد از زلزله فعالیتش را در کانکس شروع کرد. ما سعی کردیم فعالیت‌مان را در دو بخش انجام دهیم. ما در دو هفته اول، فارغ از این‌که افراد مددجو هستند یا نه، تلاش کردیم تا خدمات عمومی را در میان همه زلزله‌زده‌ها توزیع کنیم، حتی در بخش‌هایی که دسترسی وجود نداشت، با خودروهای آفرود بسته‌های امدادی را به مردم رساندیم.

این بسته‌ها شامل چه چیزهایی بود؟

ببینید به‌طورکلی بخشی از این بسته‌ها را بهزیستی کشور فرستاد و بخشی را خیران به ما دادند، در داخل این بسته‌ها، اقلام مختلفی مانند چادر و وسایل گرمایشی و پتو و هیتر بود. آن‌طور که ما برآورد کردیم، ارزش ریالی کالاهایی که در کامیون‌ها برای ما فرستاده شد، نزدیک به ٢٥‌میلیارد تومان است که در میان مردم توزیع شد. اینها کمک‌های غیرنقدی مردم بود. تا الان نزدیک به ٥٢٠ کامیون از اقلام امدادی به مناطق زلزله‌زده کرمانشاه اعزام شده‌اند که اینها را بهزیستی هدایت کرده است. بخش دیگری از کاری که بهزیستی به عهده داشت، ارایه خدمات تخصصی به زلزله‌زده‌ها بود. یکی از آنها برپایی مهدکودک‌ها بود، چراکه خیلی از مهدکودک‌ها در زلزله تخریب شده و نیاز به بازسازی دارند.

الان این مهدکودک‌ها چه شرایطی دارند؟

ما اقدام به راه‌اندازی مهدکودک‌ها کردیم، الان تمام مهدکودک‌های آسیب‌دیده در مناطق زلزله‌زده در ٣٦ کانکس احیا شده‌اند و حتی خدماتی گسترده‌تر از شرایط عادی هم ارایه می‌کنند؛ ازجمله این‌که شهریه از کسی گرفته نمی‌شود، یک وعده غذای گرم به کودکان داده می‌شود و برای آنها برنامه‌های متنوع و شادی در نظر گرفته شده و هدایایی به آنها داده می‌شود.

درست است، به مهدکودک‌ها اشاره کردید، در زلزله کرمانشاه، تعدادی از کودکان بی‌سرپرست شده‌اند، بهزیستی کشور تعداد کودکانی که پدرشان را از دست داده‌اند، بیش از ٦٠نفر و کودکانی که هر دو والدینشان را از دست داده‌اند ١١نفر اعلام کرد. از این کودکان به چه صورت حمایت می‌شود؟

ما یک گروهی از کودکان بی‌سرپرست بعد از زلزله را شناسایی کردیم. شناسایی این کودکان برای ما خیلی مهم بود. بعد از زلزله از برخی از این کودکان تصاویری در فضای مجازی منتشر شد که ما برخی از آنها را از همین طریق شناسایی کردیم و حتی از دستگاه‌های اطلاعاتی برای شناسایی آنها درخواست کمک کردیم. البته از میان اسامی و تصاویر زیادی که در فضاهای مجازی منتشر شد، خیلی‌ها حقیقت نداشت، اما درنهایت ما به یک عدد ٦٧ رسیدیم که یکی از والدینشان را از دست داده بودند و از این تعداد ١١ کودک هر دونفر را از دست داده بودند.

برای اینها چه برنامه‌ای دارید؟

ما تمام این افراد را شناسایی کردیم، از خیران هم برای حمایت از آنها کمک گرفتیم، اما هیچ‌کدام از این کودکان شرایط فرزندخواندگی را نداشتند، چراکه اقوامشان می‌خواستند از آنها نگهداری کنند و سرپرستی‌شان را به عهده بگیرند.

همه آن ١١ کودک این شرایط را دارند؟

بله.

این کودکان بیشتر در چه مناطقی هستند؟

بیشتر در سرپل ذهاب و روستاهای آن مثل کوییک‌ها و همچنین دشت ذهاب هستند. البته علاوه بر این ١١کودک، دو کودک دیگر هم به لیست اضافه شده‌اند. یکی‌شان پسر ١٧ساله‌ای است که اول به بهزیستی منتقل شد، اما پس از آن اقوام نزدیکش مراجعه کرده و او را تحویل گرفتند. یک مورد دیگر هم نوزاد ٦، ٧ماهه‌ای است که یک نوع معلولیت ذهنی دارد، این نوزاد به بیمارستان کودکان کرمانشاه ارجاع داده شده، الان هم در آسایشگاه معلولان و تحت مراقبت ماست. البته در ارتباط با این کودک هنوز مطمئن نیستیم که پدر ومادرش فوت کرده باشند.

در کنار افراد آسیب‌دیده از زلزله، زنانی هم هستند که پس از حادثه، همسرشان را از دست داده‌اند. آماری که از این افراد دارید، چقدر است؟

١٧٧ زن، همسرشان را در زلزله از دست دادند. از این تعداد ٥٥نفر واجد شرایط حمایت از سوی بهزیستی هستند. مابقی افرادی هستند که خودشان کارمند هستند یا بیمه تأمین اجتماعی دارند. اینها احتیاجی به مستمری ندارند. آنهایی که شرایط داشتند را تحت پوشش بهزیستی قرار دادیم. روند حمایت از این افراد انجام شده و قرار است مستمری آنها از ماه آینده پرداخت شود. البته کمک‌های مردمی هم خیلی زیاد است، مثلا روز گذشته، یک خیّر به ١٥٠مددجو، کارت هدیه ٦٠٠‌هزار تومانی پرداخت کرد. ما تمام این کمک‌ها را لیست کرده‌ایم تا کمک‌ها به صورت عادلانه و با برنامه انجام شود. الان هم می‌دانیم هر زنی در کجا زندگی می‌کند و چه خدمات و کمک‌هایی گرفته است.

قبل از زلزله تعداد زنانی که همسرشان را از دست داده و تحت پوشش قرار داشتند، چند نفر بود؟

ما قبل از زلزله ٩٦٠ زن بی‌سرپرست را تحت پوشش قرار داده بودیم، یعنی اینها مددجوی ما بودند. بعد از زلزله هم روی این افراد تمرکز کردیم و برایشان اسکان موقت ایجاد کردیم. به‌طورکلی حتی قبل از زلزله، ٣‌هزار و ٣١٧ خانوار تحت پوشش بهزیستی کرمانشاه بودند که در این هفت، هشت شهرستان زلزله‌زده پراکنده بودند. در بررسی‌های انجام‌شده بعد از زلزله، مشخص شد که ٩٦٠ مورد، نیاز به مداخله فوری دارند، اینها افرادی بودند که تمام سرمایه‌شان را از دست داده بودند. ما به این گروه، کانکس دادیم تا فعلا در آن اسکان داده شوند.

تاکنون چه تعداد کانکس به این افراد داده شده است؟

تا روز یکشنبه هفته گذشته، ١٢٦کانکس در اختیار زنان سرپرست خانواده قرار گرفت. این کانکس‌ها را خیّران تهیه کرده بودند. برای این افراد در ورودی شهرستان ثلاث باباجانی، اردوگاهی ایجاد کردیم و بخشی از کانکس‌ها را آن‌جا برپا کردیم.

برای زنان سرپل ذهاب اقدامی انجام نشد؟

در سرپل ذهاب، امکان راه‌اندازی اردوگاه وجود نداشت، در شهرستان ثلاث کار ما نظم بیشتری دارد، چراکه شهر کوچک است. در
سرپل ذهاب، مردم می‌خواهند در کنار خانه‌هایشان باشند. ما از خیّران خواستیم تا برای این افراد کانکس تهیه کنند و خودمان خدمات پشتیبانی را انجام دادیم.
یعنی برای دراختیار قراردادن کانکس‌ها، اولویت‌بندی کرده‌اید؟
بله، ما لیستی داریم و براساس آن لیست، به افراد کانکس می‌دهیم. اولویت با معلولان، زنان بی‌سرپرست و سرپرست خانوار و سالمندان است.
خیلی از زلزله‌زده‌ها می‌گویند کانکس، تنها با پارتی‌بازی در اختیار افراد قرار می‌گیرد.
نه این‌طور نیست. براساس اولویت‌هاست. مثلا معلولی که ضایعه نخاعی است، نمی‌تواند زیر چادر بماند یا یک زن تنها با بچه، شرایط متفاوتی از
بقیه دارد.
در میان آمارها، تعداد زنانی که به‌طور کامل تنها مانده‌اند را هم دارید؟
اینها آمارهای جزیی هستند، اما می‌توان آمارش را درآورد. به‌طورکلی ما افراد بی‌سرپرست را تحت‌ پوشش قرار می‌دهیم. مسأله‌ای که وجود دارد این است که ما در مناطق زلزله‌زده، حتی قبل از زلزله، یکسری از خدمات را اصلا نداشتیم که بعد از زلزله آنها را فعال کردیم، مثل اورژانس اجتماعی. ما در شهرهای زلزله‌زده در دالاهو و روانسر و... اصلا اورژانس اجتماعی نداشتیم. بعد از زلزله، این خدمات را به مناطق بردیم. در برخی مناطق مثل ثلاث باباجانی و دالاهو هم خدمات فیزیوتراپی نداشتیم که قرار است تا آخر هفته این مراکز در این مناطق، فعال شوند. همچنین قرار است در همین راستا هم در هر شهرستان ٨ روانشناس از همان منطقه استخدام شوند.
به منطقه زلزله‌زده دالاهو اشاره کردید، در روستاهای زرده دالاهو، تعداد زیادی جانباز شیمیایی زندگی می‌کنند که بعد از زلزله بشدت آسیب دیده‌اند و حتی درمانشان مختل
شده است.
اینها جانباز هستند و تحت پوشش بنیاد شهید. در این میان اما ١٨روز بعد از زلزله، ٦نفر از جانبازان ضایعه نخاعی را شناسایی کردیم و با این‌که تحت پوشش ما نبودند، بهشان کانکس دادیم. بنیاد شهید اخیرا برای حمایت از این افراد فعال شده است.
اطلاعی از تعداد این افراد دارید؟
به‌طور کلی در استان کرمانشاه تعداد جانبازان خیلی زیاد است. ما یک آمار ١٧‌هزار نفری از جانبازان داریم که در مناطق زلزله‌زده به سر می‌برند. در این میان همسران شهید، زنان بی‌سرپرستی هستند که تحت پوشش بهزیستی قرار گرفته‌اند.
افرادی که در زلزله مصدوم شده‌اند و به بیمارستان شهرهای دیگر منتقل شده‌اند، حالا بزرگترین معضل‌شان این است که وقتی برگردند، هیچ چیز ندارند، نه چادر نه پتو نه هیتر. تکلیف این افراد چیست؟
ما کمیسیونی داریم که برای مصدومان تعیین معلولیت می‌کند، ما این کمیسیون را در سرپل ذهاب، ثلاث باباجانی و دالاهو برگزار کردیم، آن ١١٨نفر معلول بعد از زلزله هم از دل همین کمیسیون بیرون آمده است. کسی که دچار معلولیت شده باشد را به‌طور کامل مورد حمایت قرار می‌دهیم اما کسانی که مصدوم شده‌اند و دوره نقاهت‌شان را می‌گذرانند، دیگر در تعهد ما نیستند. دوستان در هلال‌احمر و فرمانداری و دانشگاه علوم پزشکی باید از آنها حمایت کنند.
الان خود بهزیستی چقدر برای حمایت از این معلولان، بودجه در نظر گرفته است؟
ما برای خرید کانکس، بودجه‌ای از بهزیستی درنظر نگرفته‌ایم، نزدیک ٢٠٠کانکسی که تاکنون به مددجوها داده شده را خیّران تهیه کرده‌اند. ما ترجیح می‌دهیم که از بودجه‌هایمان برای دوا و درمان این افراد و پرداخت مستمری هزینه کنیم.
در این زمینه هم ورود پیدا کرده‌اید؟
بله، قرار است تا آخر همین هفته، مستمری مددجویان به صورت دوبرابر واریز شود، این هم تصمیم رئیس سازمان بهزیستی کشور بود.
مستمری این افراد چقدر است؟
برای نمونه ما یک خانواده یک‌نفره داریم که ماهانه ١٥٠‌هزار تومان برایش پرداخت می‌کنیم و برخی خانواده‌های ٥نفره، ٥٦٠‌هزار تومان مستمری دارند.
شما از اختصاص کانکس به خانواده‌های آسیب‌دیده صحبت کردید، برای برگرداندن آنها به خانه‌هایشان هم قرار است اقدامی
انجام شود؟
در آن محدوده ما ٤‌هزار و ١٧٠ خانه تخریبی و تعمیری برای مددجویان داریم. براساس آماری که گرفتیم، یک‌هزار و ١٧٥ خانه به‌طور کامل تخریب شده و مابقی نیاز به تعمیر دارند، این آمار منهای افرادی است که قبل از زلزله خانه نداشتند. یک گروهی از مددجویان مستأجر بودند که برای این افراد قرار است با همکاری سپاه و بسیج سازندگی، خانه‌هایی ساخته شود. برهمین اساس هم، تفاهمنامه‌ای با این دو ارگان امضا کرده‌ایم. به هرکدام از یک‌هزار و ١٧٥ خانواده‌ای که قرار است برایشان خانه ساخته شود، ١٠‌میلیون تومان هم وام بلاعوض تعلق می‌گیرد. این منهای آن ٣٠‌میلیون تومان وامی است که دولت به زلزله‌زده‌ها می‌دهد. یعنی یا ما آن ١٠‌میلیون تومان را به‌طور مستقیم به مددجو می‌دهیم یا این‌که خودمان برایشان خانه‌ای می‌سازیم. بری افرادی هم که قبلا مستأجر بودند، قرار است با همکاری پزشکان خیّر سازمان نظام‌پزشکی، خانه‌سازی شود. البته این اقدام هنوز در مراحل اولیه‌اش قرار دارد.

بعد از زلزله ازخیلی از فعالیت تیم‌های حمایت روان در مناطق صحبت شد. الان وضع فعالیت این تیم‌ها به چه صورت است و در یک‌ماه گذشته، این تیم‌ها چه ارزیابی‌هایی از آسیب‌دیدگان داشتند؟

ما دو تیم اورژانس اجتماعی و مددکاران محب را برای ارایه حمایت‌های روان، درنظر گرفتیم. این دو تیم برای شناسایی به مناطق زلزله‌زده می‌روند، تیم‌های اورژانس اجتماعی به‌ صورت ویژه، موظف هستند تا افراد آسیب‌دیده را پیدا کنند، مثل معلولان جدید، زنانی که همسرشان را از دست داده‌اند و سالمندان. البته فعالیت این تیم‌ها اکنون کم شده است، اما به‌طورکلی در قالب ٤١ خودرو و ٨٢ تیم فعال بودند. گروه محب هم ١٠٠نفر در قالب ٥٠ تیم بودند. در این میان سازمان‌های مردم‌نهاد و رسانه‌ها هم کمک‌های زیادی برای شناسایی این افراد به ما کردند و انتشار خبرها در فضای مجازی منجر شد تا ما خیلی از موارد را شناسایی کنیم.

ارزیابی این تیم‌ها چه بود؟

ببینید از در و دیوار شهر، غم می‌بارد. در میان خیلی از زلزله‌زده‌ها افکار منفی وجود دارد. ما ٥٩٥ روانشناس داوطلب در منطقه داشتیم که با بهزیستی در ارتباط بودند، به جز این افراد، ٩٣نفر هم به صورت تخصصی و شبانه‌روز، در منطقه مستقر هستند. برای اینها در ازگله و ریجاب، کانکس و خودرو درنظر گرفتیم. این گروه‌ها، ٦‌هزار و ٨٠٢ نفر را در مناطق زلزله‌زده در ٧ شهرستان شناسایی کردند. در سرپل هم ٣‌هزار و ٩٩نفر غربالگری شدند که از این تعداد ٦٥٠نفر نیاز به مداخله گروه درمانی دارند. ٣٠٨نفر هم نیاز به مداخله انفرادی دارند. در این میان ٧نفر هم نیاز به دارودرمانی دارند. براساس اعلام تیم‌های ما، ١٢نفر افکار منفی داشتند که به صورت اورژانسی مورد حمایت قرار گرفتند. به‌ هرحال هر چقدر از زمان حادثه می‌گذرد، فرد بیشتر متوجه عمق فاجعه می‌شود.

خودکشی هم داشته‌اید؟

خودکشی موفق نداشته‌ایم، اما افرادی که افکار منفی دارند، از سوی تیم اورژانس اجتماعی پیگیری می‌شوند.

فعالیت این تیم‌ها تا چه زمانی ادامه دارد؟

قرار است تا آخر امسال در منطقه فعال باشند، بهزیستی هم وعده داده تا ٥٠٠‌میلیون تومان برای آنها اختصاص دهد.