سفر به قاره سیاه؛ سرزمینی زیبا و ناشناخته

عصر ایران؛ مهسا صفایی-تصمیم بر آن شد تا برای سفری چند روزه به سه کشور آفریقای جنوبی، اوگاندا و نیجر به عنوان خبرنگار جزء هیئت همراه وزارت امور خارجه باشم این سفر 6 روز طول کشید. قاره سیاه، مستعمره سابق کشورهای اروپایی و مقصد تجارت برای ابرقدرت های اقتصادی جهان در قرن جدید.

در این سفر 6 روزه، ظریف در راس هیات عالی سیاسی - اقتصادی از سه کشور آفریقای جنوبی، اوگاندا و نیجر دیدار کرد.

اولین مقصد، کشور آفریقای جنوبی در جنوبی ترین قسمت قاره سیاه با وسعتی نزدیک به مساحت ایران و جمعیتی حدود 50میلیون کشوری با چند پایتخت، پرتوریای سیاسی، ژوهانسبورگ اقتصادی و کیپ تاون، قطب قانوگذاری.

وارد کشور آفریقای جنوبی که شدیم همه چیز زیبا به نظر می رسید. شهر پرتوریا با درخت هایی موسوم به "جاکاراندا" جذابیت شهر را دو چندان می کرد. آنطور که شنیدم این درخت ها فقط در یک ماه از سال رویش و شادابی دارند.

هوای این فصل از سال در آفریقای جنوبی عالی است و جان می دهد برای گردشگری. اتفاقا زیرساخت های توسعه توریسم نیز در این کشور بسیار خوب است که این موضوع هر ساله تعداد زیادی گردشگر را به طبیعت زیبای این کشور جذب می کند.

در شهر اگر چه جمعیت سیاهان بیشتر به نظر می رسید اما سفید پوست های زیادی هم دیده می شوند. وقتی از تعداد و چند و چون زندگی مردم این دو نژاد در کنار یکدیگر پرسیدم تصور اولیه ام غلط از آب درآمد. ارتباط افراد دو نژاد آن طور که فکر می کردم چندان خوب هم نیست چرا که سیاه پوست های آفریقا، مردم سفید پوست را به راحتی در جمع خودشان نمی پذیرند. شنیده ام که با سفید پوست ها مشکل دارند، به آنها کار نمی دهند و آنها را در هر فضایی نمی پذیرند و با مشکلات پیش آمده سفید پوستان نمی توانند کار و فعالیت اقتصادی مناسبی راه بیندازند. شاید اینجا نژاد پرستی برعکس شده و به همین دلیل آمار مهاجرت سفیدپوستان از آفریقای جنوبی بیشتر و سریعتر شده است. بر اساس گفته ها نسبت سفید به سیاه تا چند سال قبل 4 به 10 بود و در حال حاضر این نسبت یک به 10 شده است. به راهنما گفتم: " یک ماندلای سفید لازم دارید" البته همان ماندلا بعد از پیروزی و برچیدن آپارتاید سفیدپوستان بر سیاهان گفته بود می بخشیم اما فراموش نمی کنیم. شاید تا الان نیز هم فراموش نکرده اند.

شب برای قدم زدن تصمیم گرفتیم از محل اقامت هیات در شهر پرتوریا خارج شویم. اتفاق عجیبی را در شهر مشاهده کردم. وضعیتی که پیش بینی نمی کردم یعنی خالی شدن شهر از رفت و آمد مردم در ساعت های بعد از غروب.

شهر در ساعت های نزدیک به 6 بعد از ظهر خاموش می شد. کسانی که در شب هنگام در شهر تردد داشتند بیشتر ساکنان حلبی آبادها بودند؛ طبقه ای بسیار فقیر که جبر معاش روزمره آنها منجر به رفتاری می شد که در نهایت باعث ترس شهروندان عادی می شد.

به هر ترتیب هیچ پلیسی در شهر دیده نمی شود. وقتی پرسیدم متوجه شدم که پلیس به معنا و مفهومی که ما سراغ داریم حضور گسترده ای ندارد. وظایف امنیتی در شهر به میزان زیادی به عهده شرکت های خصوصی قرار داده شده است. این موسسات خصوصی امنیت خانه ها، فرشگاه ها و دیگر مراکز عمومی مثل مراکز درمانی را برعهده دارند.

از نظر امنیت خانه ها نیز الکتریک فنس هایی بر روی دیوار خانه ها نصب شده است که این فنس ها به متعرضین شوک برقی وارد می کند و باعث می شود یک هشدار به صدا در آید تا ظرف کمتر از 5 دقیقه مامورین مسلح شرکت امنیتی به محل برسند. یک روش دیگر مردم این کشور برای تامین امنیت این است که هر محله ای برای خودش شرکت امنیتی راه می اندازد. این شرکت ها از مردم محله تشکیل شده و در صورت رخداد خطرناکی توسط بیسیم یا موبایل همدیگر را در جریان می گذارند. به هرحال در آفریقای جنوبی حمل اسلحه با مجوز آزاد است و تقریبا این مجوز خیلی آسان صادر می شود.

روز آخر اقامتمان در لابی هتل مجله پزشکی به تاریخ روز دیدم که وقتی ورق زدم اخرین آمار اعلام شده از بیماری ها، من را شوکه و شکرگذار کرد؛ «حدود 53 درصد از نوزادانی که در این کشور متولد می شوند دچار ویروس ایدز هستند و بااینکه دولت داروی جلوگیری از فعالیت ویروس در بدن انسان را بطور مجانی در اختیار شهروندان می گذارد و واکسن های مربوط بصورت مجانی توزیع می شود، اما هنوز موفق به کنترل این بیماری نشده است» برای همین شاهد رشد نرخ ایدز در این کشور هستیم.

یکی از مشکلاتی که می تواند در همین رابطه پیش آید این است که، بخاطر استفاده مردم از داروهای متوقف کننده بیماری ایدز، مبتلایان خیلی سرحال و سرزنده به نظر می رسند و به همین دلیل ارتباطات نامتعارف جنسی و شیوع بیماری رواج زیادی پیدا کرده است.

مردم آفریقا حتما خوبی های زیادی دارند که به خاطر مدت زمان کوتاه سفر، من از دیدنشان دور ماندم اما بصورت موردی قانونمندی این مردم در رفتارهای ترافیکی برای من ایرانی خیلی غریب و نا آشنا بود. فرهنگ ترافیکی شهروندان این کشور مثال زدنی است. با اینکه هیچ پلیسی در خیابان نبود و دوربین های نظارتی خیلی کم هستند قوانین رانندگی حتی در نیمه شب های خلوت هم به شدت رعایت می شود. به قولی بود و نبود راهنمایی و رانندگی زیاد فرقی ندارد و حداقل ما به چشم خود هیچ ماموری ندیدیم.

از کشور آفریقای جنوبی به سمت اوگاندا پرواز کردیم. اوگاندا کشوری در حاشیه دریاچه ویکتوریا واقع در شرق میانه آفریقا با جمعیتی نزدیک به 40 میلیون نفر است. ذهنیتی ساخته پرداخته بودم که به محض ورود به این کشور مورد حمله پشه مالاریا واقع می شوم. از فرودگاه سوار بر اتوبوس پلیس به سمت هتل حرکت کردیم. آنچه در همان بدو ورود توجه من را جلب کرد این بود هر چه که در آفریقای جنوبی پلیس نبود اینجا چند برابر پلیس و نیروهای امنیتی قدم به قدم حضور و وجود دارند. وضعیت رانندگی و جاده ها در کامپالا وضعیتی ناجورتر از تصورم داشت. رانندگی ها به مراتب بدتر از تهران بود و جاده های کم عرض این مشکل را دو چندان می کرد و ترافیک های وحشتناک رقم می زد؛ شاید به همین دلیل شهر پر از موتور سوار بود. در چنین شرایطی وضعیت ترافیک با ورود ما نیز تشدید شد چرا که ماشین های هیئت به دلیل اسکورت سنگین و شدید توسط پلیس امنیتی باعث بسته شدن جاده ها شده بود.

تعداد ایرانی ها در این کشور حدود 30تا 40 نفر بود. محل اقامت ما در اوگاندا فضایی متفاوت از سطح شهر که از آن عبور کردیم داشت و همه چیز زیبا و تمیز به نظر می رسید اما من به دلیل همان ترس پیش ساخته در ذهنم همچنان به دنبال پشه مالاریا بودم.

فردا روز به محل دیدار رئیس جمهور با وزیر امور خارجه کشورمان رفتیم. کاخی بزرگ بود، پر از درختان و گیاهان زیبایی که هوای فضای کاخ را خوب می کرد. شنیدم رئیس جمهور اوگاندا جویای احوالات آقای هاشمی رفسنجانی شده است و از روابط و مناسبات خوبش با ایران تمجید کرده است.

قرار بود بیمارستانی که از محل بودجه توسعه ای دولت ایران با همت بخش خصوصی و تجهیزات انجمن پزشکان بدون مرز ساخته شده در اوگاندا افتتاح شود. روز بعد به محل افتتاح و کلینیک رفتیم که مراسم جالبی در محوطه بیمارستان برپا شده بود گروه موزیک نظامی یکسره انواع آهنگ ها را می نواخت و چقدر هم مرتب و دلنشین این موسیقی های خاص را اجرا می کردند. گروهی هم برای رقص و پایکوبی در کنارشان بودند. قرار بود رئییس جمهور اوگاندا برای افتتاح در کنار وزیر امور خارجه کشورمان حاضر شود که این موضوع هم جای تعجب داشت و هم حس خوب.

در راه فرودگاه نظامی باران می بارید و هوای زیبا بر سر شهری نه چندان زیبا چتر شده بود. باران های ناگهانی و شدید کامپالا مشهور بود و مردم در هنگام بارش باران هر جا که بودند سعی می کردند پناهگاهی پیدا و صبر کنند تا باران تمام شود. به فرودگاه رسیدیم متوجه شدم که پشه مالاریا را به کل فراموش کرده بودم.

و در نهایت بعد از اوگاندا نوبت به نیجر رسید کشوری در غرب آفریقا، محصور در خشکی و مستعمره سابق فرانسه که زبان فرانسوی را اما به یادگار نگاه داشته بودند. نیامی پایتخت نیجر را نمی توان حتی یک شهر درست و حسابی دانست جاده های خراب با کوچه و خیابانی که من را یاد شهرستان های محروم کشور خودمان انداخت. کشوری که 90 درصد جمیعیت آن مسلمان بودند و حجاب داشتند. نکته برجسته ای که از اینجا به صورت می خورد فقر و فقر و فقری بود که جانکاه می نمود.

میمیک صورت مردمان آفریقای جنوبی خیلی مشخص نمی کرد حالشان چطور است یا حداقل من متوجه نشدم. اما این نکته در مورد مردمان کشور اوگاندا و نیجر ملموس نبود.

از آفریقای جنوبی به کشور اوگاندا رفتیم وضعیت فقر و خونگرمی مردم تفاوت داشت فقیرتر اما مهربان تر بودند. لبخند‌های خوشامدگویی شان به دل می نشست و آرزوی حال خوب برای این مردم یک لحظه هم از ذهنم دور نشد.

تماشاخانه

جشن آب یا سال نو تایلندی / ببینید فقط از یک مراسم آب پاشی، تایلند چقدر درآمد داشته‌است (فیلم)

ثبت تصویر موتورسواری حرفه‌ای یک سگ در خیابان‌های ایران (فیلم)

فیلم های دیگر