«کمربند اقتصادی جاده ابریشم» و «جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یکم» ارتباطات میان نقاط مختلف جهان را افزایش می‌دهند و در کنار آن توسعه زیرساخت‌های مختلفی را در کشورهایی از قاره‌های آسیا، اروپا و آفریقا دنبال می‌کنند.

روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: درحالی‌که سال ۲۰۱۷ سومین سال متوالی است که «گردشگری جاده ابریشم» در چین مورد توجه قرار می‌گیرد و شعار «اکتشاف چین زیبا در طول جاده ابریشم» مدنظر قرار گرفته، بیش از سه ماه پیش نیز در شورای‌عالی میراث فرهنگی و گردشگری ایران مقرر شد طرح گردشگری جاده ابریشم و تشکیل دبیرخانه دائمی آن در سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به کمیسیون دولت ارجاع و به صورت دقیق‌تر به آن پرداخته و در نهایت برای تصویب در جلسه هیات‌وزیران مطرح شود؛ موضوعی که هنوز مسکوت باقی مانده است. راه ابریشم جاده‌ای بسیار کهن بود که در گذشته برای انتقال کالاهای مناطق خاوری آسیا به غرب آن، شمال آفریقا و حتی قاره اروپا مورد استفاده قرار می‌گرفت. این جاده کهن به مدت چندین سده بزرگ‌ترین شبکه بازرگانی جهان به شمار می‌رفت. اکنون با گذشت چند سده از زمانی که این راه ارتباطی در دنیای جدید به فراموشی سپرده شده، دوباره کشورهایی که در این مسیر باستانی قرار داشته‌اند، تمایل دارند از مزایای آن به‌ویژه در حیطه‌هایی همانند گردشگری استفاده کنند.

سپیده‌دم یک پروژه بزرگ جهانی

پس از استقلال جمهوری‌های آسیای مرکزی، سازمان جهانی گردشگری تصمیم گرفت پروژه‌ای بلندمدت را پیگیری کند که گردشگری در جاده ابریشم را توسعه دهد. بیانیه سمرقند در مورد گردشگری جاده راه ابریشم در روز ۵ اکتبر سال ۱۹۹۴ از سوی کشورهایی که به نخستین نشست بین‌المللی جاده ابریشم ملحق شده بودند، پذیرفته شد. در حال حاضر ۳۳ کشور در پروژه جهانی گردشگری راه ابریشم مشارکت دارند که عبارت است از: جمهوری خلق چین، ارمنستان، آذربایجان، کره‌شمالی، کره‌جنوبی، مصر، گرجستان، یونان، ایران، عراق، رژیم اشغالگر قدس، ایتالیا، ژاپن، قزاقستان، قرقیزستان، مغولستان، پاکستان، روسیه، عربستان سعودی، سوریه، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان، اوکراین، آلبانی، بنگلادش، بلغارستان، کرواسی، اندونزی، رومانی، سن مارینو، اسپانیا و ازبکستان.

در این میان چین سعی کرده پرچمدار این روند باشد. از ۵۰ مکان ثبت‌شده چین در یونسکو، ۳۳ مکان در طول این مسیر قرار گرفته‌اند و همین امر موجب شده پتانسیل‌های پیشرفت این مسیر برای گردشگری چین بسیار مهم باشد. چین در همین راستا به شدت روی چنین مقاصدی تاکید کرده و کریدورهای اقتصادی دریایی و زمینی را در جاده ابریشم گسترش داده است. بر همین اساس، ادارات استانی گردشگری چین در شهرهایی همچون شانگهای، هونان، مغولستان داخلی و شاندونگ با شرکت‌های خطوط هوایی چین مشارکت و همکاری داشته‌اند. درهمین راستا، شاید بتوان گفت موثرترین اقدامات را در توسعه راه ابریشم نوین چین انجام داده است. در این کشور شهرهای جدیدی احداث شده‌اند تا در مدیریت بهتر این مسیر و احیای آن کمک کنند. ازجمله این شهرها لانژو است که تا ۵ سال پیش وجود خارجی نداشت.

این شهر در فاصله ۳۰ کیلومتری مرکز تاریخی لانژو واقع شده است که در واقع مرکز استان گانسوی غربی چین محسوب می‌شود. احداث این شهرهای نوین به مفهوم توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز در راستای توسعه جاده ابریشم به شمار می‌رود. در این شهر زیرساخت‌هایی نظیر فرودگاه، ایستگاه قطار پرسرعت، منطقه تجاری مرکزی و برخی موارد دیگر از جمله اقامتگاه و سکونتگاه‌هایی تدارک دیده شده است. تاسیس منطقه صنعتی، اقتصادی و فرهنگی بزرگی نیز برای صنعت توریسم و کسب‌وکارهای مختلف در جاده راه ابریشم نوین مورد نظر قرار گرفته است. این منطقه که مساحتی معادل ۲۰ کیلومتر مربع دارد، یکی از مراکز اصلی است که برای این مسیر در نظر گرفته شده. این منطقه که در پارک تجارت آزاد لانژو واقع شده، تسهیلات مختلفی را برای صنایع مختلف لحاظ می‌کند. از جمله می‌توان به ایجاد بانک‌ها، رستوران‌ها، صدها ساختمان که برخی به ۳۰ طبقه نیز می‌رسند و همچنین مدارس در این شهرهای نوین اشاره کرد.

«چین زیبا» و جاده ابریشم

از سوی دیگر، اداره گردشگری ملی چین برای ارتقای گردشگری جهانی در ماه فوریه سال جاری میلادی دست به راه‌اندازی یک کمپین با عنوان «چین زیبا؛ سال ۲۰۱۷ سال گردشگری جاده ابریشم» زده است. این کمپین با اهداف تبلیغاتی خود قصد دارد گردشگران بیشتری را از قسمت‌های مختلف جهان به چین جذب کند. این کارزار گردشگری همزمان در پکن و ۲۰ کشور از جمله ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه، ژاپن و کره‌جنوبی از اوایل سال جاری میلادی آغاز شده است.

اداره گردشگری ملی چین همچنین مجموعه‌ای از فعالیت‌های بازاریابی و ترویجی را در دستور کار خود قرار داده تا گردشگری چین را در سال ۲۰۱۷ ارتقا دهد. کارزارهایی همچون «چین؛ آن‌سوی تخیل شما» و «چین؛ بی‌شباهت به قبل» از دیگر مواردی هستند که از سوی اداره گردشگری ملی چین اعلام شده‌اند. در همین حال، با توجه به طرح گردشگری ۵ ساله شورای دولتی که سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ را دربرمی‌گیرد، چین درصدد است گردشگری خود را توسعه دهد و آن را به‌ یکی از عوامل و پیشران‌های اصلی بهبود و گذار اقتصادی خود تبدیل کند.

چین همچنین قصد دارد در راستای تلاش‌های خود برای گسترش گردشگری و اعتبار بخشیدن مجدد به مسیر جاده ابریشم، در سال جاری میلادی یک نشست جهانی در شهر پکن برگزار کند که هدف از آن ایجاد یک راه ابریشم نوین است. پیش از این، مفهوم «کمربند اقتصادی جاده ابریشم» توسط شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین در طول دیدار وی از قزاقستان در سپتامبر سال ۲۰۱۳ عنوان شده بود.

ایجاد دفاتر در سایر کشورها

اما «کمربند اقتصادی جاده ابریشم» و «جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یکم» ارتباطات میان نقاط مختلف جهان را افزایش می‌دهند و در کنار آن توسعه زیرساخت‌های مختلفی را در کشورهایی از قاره‌های آسیا، اروپا و آفریقا دنبال می‌کنند. از این رو، نپال نیز به تازگی در برنامه «یک کمربند، یک جاده» وارد شده است. این کشور که توسط شی جین پینگ معرفی شده، امیدوار است که این طرح بتواند نقشی مهم در توسعه زیرساخت‌ها در منطقه آسیای جنوبی ایفا کند. دفتر ملی گردشگری چین در حال همکاری با مرکز کاتماندو، پایتخت نپال، در راستای اجرای هر چه بهتر کمپین «چین زیبا- سال ۲۰۱۷ سال گردشگری جاده ابریشم» است. دفتر ملی گردشگری چین در کاتماندو در سال ۲۰۰۱ به عنوان یکی از دفاتر برون‌‌مرزی اداره گردشگری ملی چین آغاز به‌کار کرد.

این اداره ۲۰ دفتر خارجی در سراسر جهان دارد که یکی از آنها در کشور نپال قرار دارد. دفتر ملی گردشگری چین در کاتماندوی نپال، در ارتقای گردشگری چین از طریق فعالیت‌های ترویجی و تبلیغی مختلف نقش مثبتی ایفا کرده است. این جاده شبکه‌ای از ریل‌های قطار، بزرگراه‌ها، خطوط انتقال گاز و نفت و بنادری خواهد بود که در آسیا و مکان‌های دیگر قرار می‌گیرند. تخمین زده می‌شود که این پروژه در مجموع سرمایه‌گذاری بسیار عظیمی در حدود یک تریلیون دلار در امر زیرساخت و در بیش از ۶۰ کشور دنیا داشته باشد که بنا بر برخی گزارش‌ها، چین با سهم ۱۲۴ میلیارد دلاری بیشترین سرمایه‌گذاری را در این حوزه خواهد داشت. این مسیر قرار است در دو بخش آبی و زمینی ساخته شود که اولی از سواحل شرقی چین و جنوب شرقی آسیا گرفته تا آفریقا و اروپا ادامه می‌یابد و دومی از غرب چین، آسیای مرکزی و اروپا عبور می‌کند. ۶۵ کشور در سال ۲۰۱۶ این طرح را امضا کردند که ۲۸ عضو از سران این کشورها، در نشست ماه مه چین در مورد جاده ابریشم شرکت کرده بودند.

راه‌اندازی تور

در همین حال، راه‌اندازی تورهای مسافرتی به جاده ابریشم یکی دیگر از فعالیت‌هایی است که دولت چین برای آن تلاش زیادی به خرج داده تا به این وسیله گردشگران بین‌المللی را به بازدید از این مسیر تجاری جهانی دعوت کند. این مسیر، گردشگران را از شهرهای شانژی ژیان، نینگ‌ژیا، گانسو دون هوآنگ، لانژو، تورپان، کاشکار سین کیانگ چین عبور داده و با گذر از کشورهای آسیای مرکزی مانند قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و سمرقند در ازبکستان، به ترکیه، رم در دریای مدیترانه و اروپا می‌رسد. این درست همانند مسیری است که مارکوپولو در سراسر اوراسیا به سفر پرداخت.حالا به نظر می‌رسد ایران به‌عنوان یکی از کشورهای مسیر ابریشم، برای بهره‌گیری از این جاده به نفع گردشگری خود، راه نسبتا طولانی‌ای در پیش داشته باشد؛ راهی که البته بخش اعظمی از آن را پیش از این چینی‌ها پیموده‌اند و تجارب آنها در این زمینه می‌تواند برای کشور ما نیز مفید باشد.