بانکها از پول ته کارت‌های مشتریان چقدر پول گیرشان می آید؟

روزنامه وقایع اتفاقیه نوشت:براساس آخرین آمار بانک مرکزی در مجموع ۴۱۲ میلیون و ۶۵۱ هزار و ۱۶۱ کارت توسط بانک‌ها صادر شده که در نتیجه سهم هر ایرانی بیش از پنج کارت است.

  از اين تعداد تا پايان فروردين ماه سال جاري 271 ميليون و 333 هزار و 921 کارت برداشت، يک ميليون و 470 هزار و 96 کارت اعتباري و 139 ميليون و 847 هزار و 144 کارت خريد يا هديه توسط بانک‌ها صادر شده است. اگر تعداد کارت‌هاي صادر شده را بر 79 ميليون جمعيت کشور تقسيم کنيم سهم هر ايراني حدود 5,22 کارت مي‌شود، يعني به‌طور ميانگين بيش از پنج کارت بانکي به نام هر ايراني ثبت شده است.

جالب است بدانيد که حدود 333 ميليون کارت در خرداد ماه سال 96 هيچ‌گونه تراکنشي نداشته‌اند و سرانه کارت‌هاي بانکي تراکنش‌دار به ازاي هر فرد حدود يک کارت است. سؤال اينجاست که چرا اين مقدار کارت‌هاي بانکي بيهوده و بلااستفاده صادر شده است؟ در سال 2015، جمعيت اروپا 743 ميليون نفر بود و براي اين تعداد 780 ميليون کارت بانکي صادر شده بود. در سيستم بانکداري غربي تعدد کارت‌هاي بانکي معنايي ندارد و تقريبا همه از يک کارت براي تمام کارهاي خود استفاده مي‌کنند و تقريبا تمام اين کارت‌ها فعال است. 

 در حدود 271 ميليون کارت بانکي برداشت در اختيار ايراني‌هاست. نکته اينجاست اگر نوع حساب شما قرض‌الحسنه باشد بسته به بانک‌هاي مختلف بين دو تا 10 هزار تومان بايد در حساب بانکي شما بماند.

اين عدد را به ‌طور متوسط پنج هزار در نظر مي‌گيريم. اگر حساب شما کوتاه مدت است حتما باقيمانده حساب شما بايد 10 هزار تومان باشد. اگر حساب شما جاري باشد مي‌توانيد تا ريال آخر موجودی حساب خودتان را برداشت کنيد اما نکته اينجاست که براي بستن اين حساب بايد چيزي در حدود پنج هزار تومان به بانک بدهيد. کاظم دوست‌حسيني، کارشناس بانکي تأييد مي‌کند که به‌طور متوسط در هر حساب بانکي بايد چيزي در حدود پنج هزار تومان باقي بماند. ضرب اين پنج هزار تومان در 271 ميليون کارت بانکي نشان مي‌دهد که چيزي در حدود 1355 ميليارد تومان از پول ما نزد بانک‌هاست که امکان برداشت آن را نداريم. دوست حسيني اين عدد را در مقياس نظام بانکي ناچيز مي‌داند و آن را «رسوب پول» مي‌خواند و معتقد است اين هزينه‌اي است که بايد براي نظام بانکي پرداخت کنيم زيرا به هرحال نمي‌توانيم پولمان را در خانه نگه‌داريم. اما مقايسه دوباره با نظام بانکي غربي نشان مي‌دهد که اين بدهکاري 1355 ميليارد توماني بانک‌ها به مردم در آن نظام وجود ندارد. حساب‌هاي بانکي ما درحالي بايد هميشه مقداري پول در آنها وجود داشته باشد که کارت‌هاي اعتباري خارجي چيزي به نام محدوده قرمز دارند. در واقع بسته به ميزان خوش‌حسابي و وفاداري شما، بانک اين اجازه را به شما مي‌دهد که حتي حساب شما منفي شده و درواقع مقداري پول به شما قرض مي‌دهد. اين درحالي است که خيلي از ما در هنگام خريد نگران اتمام اعتبار حسابمان هستيم و مدام گوشي‌هايمان را چک مي‌کنيم تا ببينيم چه مقدار پول در حساب ما باقيمانده است. 

حالا سري به سفرهاي شهري مي‌زنيم. قضيه پول خرد در تاکسي‌هاي شهري معضلي است که همواره با کمي مدارا از سوي راننده يا مسافر حل شده است. اين سؤال را سال‌هاست که در تاکسي مي‌شنویم: «پول خرد نداري» و اين جواب را بارها داده‌ايم: «از کجا بيارم. » اما در مورد وسايل نقليه عمومي شهري قضيه متفاوت است. شما با يک کارت وارد مترو و اتوبوس مي‌شويد و پول خودبه‌خود از حساب شما کسر مي‌شود. براي ورود به مترو کارت شما بايد حداقل 800 تومان موجودي داشته باشد اما تمام اين مبلغ با سفر در حوزه شهري مصرف نمي‌شود. درواقع بيشترين هزينه مربوط به جابه‌جايي در حوزه شهري 465 تومان است و با نشان‌دادن کارت به دستگاه کنترل خروجي نسبت به مسافت طي شده از موجودي کارت شما کسر مي‌شود و اين يعني در اين حساب مقداري پول باقي مي‌ماند.

طبق آماري که از شرکت‌هاي صادرکننده اين کارت‌ها گرفتيم، حدود 20 ميليون کارت بليت تاکنون صادر شده است و همچنين حدود سه ميليون مسافر روزانه از مترو و اتوبوس براي جابه‌جايي استفاده مي‌کنند. در صورتي که اگر هر کدام از آنها هفته‌اي يک‌بار کارت خود را شارژ کنند و حدود مبلغ 500 تومان را براي باقيمانده هر کدام از اين کارت‌ها در نظر بگيريم، حدودا هفته‌اي 1,5 ميليارد تومان در حساب اين کارت‌ها جمع مي‌شود که اين مبلغ در ماه به 6 ميليارد تومان و در سال اين مبلغ به رقم هنگفت 78 ميليارد تومان مي‌رسد. اين اعداد شايد در مقياس بانکي چندان بزرگ به نظر نرسند و چشم مسئولين را نگيرند اما براي ما مردم عادي اعداد بزرگي هستند که در مجموع از جيب‌هايشان مي‌رود و سرنوشت نامشخصي دارند.

آيا نمي‌شود دراين‌باره سؤال پرسيد؟ اين کارت‌هاي رنگارنگ آرام آرام بدون اينکه بدانيم از جيب ما سرقت مي‌کنند؟