فایده کتاب‌های صوتی از نگاه یک مترجم

این مترجم در گفت‌وگو با ایسنا، درباره مزایا و معایب کتاب‌های صوتی اظهار کرد: مزیتی که این کتاب‌ها دارد این است که اشخاصی که فرصت کتاب خواندن ندارند می‌توانند از زمان‌های به‌اصطلاح مرده‌شان، مثلاً وقتی پشت فرمان هستند، استفاده کنند و دست‌کم با مضمون کتاب‌ها از طریقی دیگر آشنا شوند. کسانی هم که ضعف بینایی دارند یا اشخاص بی‌سواد هم می‌توانند از کتاب صوتی استفاده کنند و کتاب را گوش بدهند.

او افزود: عیبی که کتاب صوتی ممکن است داشته باشد این است که گوینده کتاب‌ صوتی نتواند با متن ارتباط برقرار کند و زمان ادای جمله‌ها دچار اشتباه شود، یا  نتواند آهنگ جمله را تشخیص دهد و معنای جمله را منتقل کند و در نتیجه مخاطب را دچار کج‌فهمی کند. البته این موضوع با انتخاب گوینده با توجه به جنسیت، سن و سطح تحصیلات راوی، منظورم راوی کتاب است، حل می‌شود.

فصیحی با بیان این‌که با تبدیل کتاب‌هایش به کتاب صوتی به شرط تضمین کیفیت آن موافق است، گفت:  کتاب‌های صوتی بخشی از بازار نشر هستند و نمی‌توان جلو آن‌ها را گرفت.

او در ادامه خاطرنشان کرد: کتاب‌ صوتی و یا دیجیتال جای کتاب کاغذی را تنگ نمی‌کنند و هرکدام از آن‌ها جای خود را در بازار نشر دارند. کسی که کتاب صوتی گوش می‌کند، اگر این نوع کتاب تولید نشود به احتمال زیاد هیچ‌گاه کتاب نمی‌خواند. حداقل با این روش کتاب را گوش می‌کند و یا کسی که به هر دلیلی کتاب دیجیتال می‌خرد به احتمال زیاد کتاب کاغذی نمی‌خرد.

این مترجم اظهار کرد: پیش‌بینی درباره آینده کار پیشگوهاست اما با تجربه‌ای که دارم می‌توانم بگویم کتاب‌های صوتی، دیجیتال و کاغذی رقیب یکدیگر هستند ولی جای یکدیگر را نمی‌گیرند. همان‌طور که گفتم کسی که کتاب صوتی گوش می‌کند به احتمال ۹۹ درصد کتاب چاپی نمی‌خواند و با کتاب‌های صوتی حداقل با مضمون کتاب آشنا می‌شود.

او یادآور شد: تجربه نشان داده کسانی که کتاب صوتی دانلود می‌کنند و گوش می‌دهند اگر از کتاب خوش‌شان بیاید، کتاب کاغذی آن را نیز می‌خرند تا در کتابخانه خود داشته باشند، حدود ۸۰ درصد موارد به این شکل است که این کار می‌تواند به صنعت نشر کمک کند.

فصیحی درباره این‌که آیا کتاب‌های صوتی می‌تواند در صنعت نشر تغییر ایجاد کند، گفت: تغییر زمانی ایجاد می‌شود که مردم به کتاب‌خواندن نیاز پیدا کنند. نیاز به کتاب‌خواندن نیز زمانی احساس می‌شود که جامعه بین فرد کتاب‌خوان و کتاب‌نخوان فرق قائل شود. آن زمان کسی که کتاب‌نخوان است به کتاب‌خواندن نیاز پیدا می‌کند.

او در ادامه یادآور شد: البته مردم باید وقت آزاد برای مطالعه داشته باشند. زمانی که فردی ۱۵-۱۶ ساعت کار می‌کند وقتی برای کتاب‌خواندن برای او باقی نمی‌ماند، و زمانی که با کار کردن فقط خرج یومیه خود را تأمین می‌کند شاید پولی‌ هم برای خرید کتاب برایش نماند. زمانی که جامعه فقیر باشد نیاز به خرید کتاب را حس نمی‌کند. نان و گوشت هیچ‌گاه از سبد خرید خانواده حذف نمی‌شود زیرا نیاز به آن ملموس است. جامعه باید به سمتی برود که نیاز به کتاب حس شود. البته در دوره‌هایی این نیاز حس می‌شد به همین دلیل تیراژ کتاب‌ها خیلی زیاد بود اما اکنون بنا به دلایلی این نیاز کم حس می‌شود یا اصلا حس نمی‌شود.

این مترجم درباره این‌که با توجه به زمان طولانی کتاب‌های صوتی چطور می‌توان آن‌ها را از یکنواختی درآورد، گفت: یکنواخت شدن کتاب‌های صوتی به خود کتاب بستگی دارد، برخی از کتاب‌ها دیالوگ زیادی دارند که می‌توان با تغییر لحن و صدا در آن‌ها تغییر ایجاد کرد اما برخی از کتاب‌ها مونولوگ هستند و ذات کتاب این است و قابلیت تغییر ندارد.

او افزود: تولیدکننده برای فروش تولید می‌کند بنابراین ترجیح می‌دهد اگر کتاب قابلیت تغییر لحن دارد از آن استفاده کند تا محصول خود را جذاب‌تر کند و آن را بفروشد.

فصیحی با بیان این‌که  برخی از سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی از ناشر و مؤلف کتاب برای عرضه کتاب اجازه نمی‌گیرند، گفت: فقط چند فروشگاه مجازی برای فروش کتاب در ایران داریم که آن‌ها مجوز دارند و با ناشران نیز قرارداد می‌بندند تا کتاب صوتی تولید کنند یا کتاب دیجیتال عرضه کنند. اما کانال‌های تلگرامی کلاً مجوز ندارند که می‌توان جلو آن‌ها را گرفت.