چرایی رکوردزنی سیستان و بلوچستان در رای به روحانی

عصر ایران؛ یوسف ناصری- استان سیستان و بلوچستان در انتخابات 29 اردیبهشت 1396 بالاترین درصد رای را در کل کشور به آقای حسن روحانی رئیس جمهور مستقر داده است. در این انتخابات حسن روحانی 73 درصد از آرای مردم این استان را به دست آورد و تعداد 875 هزار و 694 رای کسب کرد و آقای رئیسی 314 هزار رای را از این استان داشت.  (هم کردستان و هم سیستان و بلوچستان هر دو 73 درصد و اختلاف بر سر دهم درصد است).

استان سیستان و بلوچستان از دو بخش کلی «سیستان» تشکیل می شود و همچنین «بلوچستان». سیستان محدوده شمال استان را در بر می گیرد و شامل شهرستان های زابل، زهک، نیمروز، هامون  و هیرمند  می شود. در 4 شهرستان سیستان آقای رئیسی رای بالاتری داشت و آقای روحانی فقط در شهر هیرمند رای بالاتر را به دست آورد.

 منطقه بلوچستان ناحیه مرکزی و جنوبی استان را در بر می گیرد و شامل 14 شهرستان زاهدان، ایرانشهر، خاش، چابهار، سراوان، سرباز، سیب و سوران، فنوج، قصر قند، کنارک، مهرستان، میرجاوه، نیک شهر و دلگان است.

در شهرستان دَلگان که جزو بلوچستان و چسبیده به استان کرمان است، آقای رئیسی رای بالاتر را آورد و در 13 شهرستان منطقه بلوجستان استان سیستان و بلوچستان و از جمله در زاهدان، چابهار و ایرانشهر، آقای روحانی رای بالاتر را به دست آورد.

با وجود مشکلات متعدد اقتصادی و اجتماعی و بهداشتی، مردم استان سیستان و بلوچستان رای بالاتری به حسن روحانی دادند. در سال 94 یکی از نمایندگان شهرستان های این استان گفته بود که بیش از 70 درصد استان سیستان و بلوچستان زیر خط فقر مطلق هستند.

عصر ایران در گفت و گو با دکتر پیمان فروزش سعی کرده است که وضعیت این استان را کند و کاو کند، تا حد امکان شناخت دقیقی به دست آید، مشخص شود چگونه اکثریت مردم استان سیستان و بلوچستان رای بالاتری به آقای روحانی داده اند و چگونه در این استان وعده های اقتصادی کاندیدای رقیب روحانی به طور کامل موثر واقع نشده است.

فروزش در دوره های ششم و هفتم نماینده مردم شهرستان زاهدان در مجلس بوده و دکترای کشاورزی با گرایش ژنتیک بیومتری دارد.
گفت و گوی ما با دکتر پیمان فروزش را می خوانید.
*در انتخابات سال 92 آقای روحانی 73 درصد در استان سیستان و بلوچستان رای آوردند. در سال 96 هم باز آقای روحانی 73 درصد در این استان رای آورده اند. استان سیستان و بلوچستان جزو استان هایی است که بالاترین رای را به آقای داده است. چرا این استان پایگاه اجتماعی ثابت بوده برای آقای روحانی و به طور کلی اصلاح طلبان؟

-ما در استان سیستان و بلوچستان، هم در دوره گذشته و هم در انتخابات اخیر رای اول را در کل کشور به آقای روحانی دادیم. به دنبال این هستیم تفکر اصلاحات و تفکر اعتدال را پی بگیریم.

در گفت و گوهایی که با مردم داشتیم همه را به این موضوع توجه دادیم که این گفتمان، برتری دارد و باعث می شود حاکمیت و نظام، استمرار پیدا کند و آینده خوبی را برای کشور رقم بزند.

ما در این دوره 73 درصد رای به آقای روحانی دادیم و ستادهای انتخاباتی آقای روحانی در این استان، ستادهای برتر کشور شد. از طرف دیگر، شعور و بالندگی بسیار بالایی در استان سیستان و بلوچستان شکل گرفته است. در این دوره از انتخابات، تعداد 420 زن برای شوراهای شهر و روستا رای آوردند.

*ظاهرا استان سیستان و بلوچستان بالاترین رای را بین کل استان های کشور به آقای روحانی داده است.

-بله. استان ما بالاترین رای را به آقای روحانی داده است. در استان سیستان و بلوچستان 73.05 درصد آرا به آقای روحانی داده شده. استان کردستان با 72.8 در رای دادن به آقای روحانی در رتبه دوم است. استان سوم، تهران است. چهارم، گیلان است و پنجم نیز کرمانشاه است. ما رتبه یک را در هر سه مولفه کسب کردیم. استان کردستان، در رای ندادن به آقای رئیسی، در رتبه اول قرار دارد.

*اکثر شهرستان های منطقه سیستان در استان سیستان و بلوچستان، رای بالاتری به آقای رئیسی داده اند و اکثر شهرستان های منطقه بلوچستان هم رای بالاتری به آقای روحانی داده اند. چرا چنین حالتی در رای دادن اتفاق افتاده است؟

-ما 19 شهرستان داریم. در حوزه سیستان 5 شهرستان داریم که در 4 شهرستان آن آقای رئیسی رای بالاتر آورده بود. در تمام شهرستان های حوزه بلوچستان، آقای روحانی رای بالاتر را آورد.

*فقط شهرستان دَلگان در منطقه بلوچستان، رای بیشتری به آقای رئیسی داده است.

-بله. از منطقه بلوچستان فقط در یک شهرستان آقای رئیسی رای بالاتری آورده است.

*از منطقه سیستان فقط یک شهرستان به آقای روحانی رای بالاتری داده و در منطقه بلوچستان هم یک شهرستان که «دَلگان» است، رای بالاتری به آقای رئیسی داده است. اما اکثریت شهرستان ها در سیستان به یک صورت رای داده اند و اکثریت شهرستان های بلوچستان هم به یک صورت. یعنی سیستان به آقای رئیسی رای بالاتری داده و بلوچستان به آقای روحانی رای بالاتری داده است. چرا اکثریت شهرستان ها در دو منطقه سیستان و همچنین بلوچستان به این صورت رای داده اند؟

-آقای رئیسی دو، سه تا خصوصیت ارائه داده بود. یکی این که سیّد است. مردم سیستان یک مقدار در این زمینه علاقه بیشتری دارند. یکی هم این که درباره وابستگی و رگ و ریشه آقای رئیسی، گفتند سیستانی است. یعنی این طور عنوان کردند که پدر آقای رئیسی متولد دشتک زابل است. اینها عواملی بودند که آقای رئیسی رای بالاتری در آنجا آورد.

البته بعضی از مدیران آنجا از دولت آقای احمدی نژاد بودند و عوض هم نشده بودند. این هم یکی از مولفه بود و آن مدیران، هنوز تفکرات دولت قبلی را ادامه می دادند.

*در کدام شهرستان از نیروهای دولت آقای احمدی نژاد هستند؟

-دقیق نمی دانم ولی بعضی از فرمانداران تغییر نکرده بودند. فرماندار زابل از دوران آقای احمدی نژاد بوده است.

*در سال 92 استان سیستان و بلوچستان 770 هزار رای به آقای روحانی داده و در سال 96 هم 875 هزار رای. افزایش حدودا 95 هزاری اتفاق افتاده است. این افزایش مقدار رای دادن به آقای روحانی ناشی از چه هست؟

-ما وقتی ستاد انتخاباتی آقای روحانی را در استان سیستان و بلوچستان راه اندازی کردیم بستر را فراهم کردیم برای مشارکت حداکثری و رکوردزنی در کل کشور. یعنی در راه اندازی ستاد و این که نماینده آقای روحانی در استان بودم، دیدگاهم این بود که ما ستاد را برای این دو عامل مهم راه اندازی کنیم.

در هر دو موضوع هم رکورد زدیم. یعنی شعاری که در زمینه مشارکت حداکثری و رکوردزنی در کل کشور داده بودم، عملی شد ولی مولفه های دیگری هم تاثیر داشتند. حضور بسیار مستحکم آقای مولوی عبدالحمید را در این انتخابات داشتیم و علمای دیگر. این علما، همه همسو بودند و همه تلاش کردند.
مردم نیز تبعیت کردند از منویاتی که هم مقام معظم رهبری در مشارکت حداکثری داشتند و هم علما که بر این موضوع تاکید کردند. از سوی دیگر وضعیت فقر و بیکاری در استان سیستان و بلوچستان، نابسامان است.

* البته مولوی علی احمد سلامی که از علمای اهل تسنن استان و نماینده مردم استان سیستان و بلوچستان مجلس خبرگان هستند از آقای رئیسی حمایت کردند.

-بله. ما می بینیم که آقای مولوی علی احمد سلامی هم یکی از علمای برجسته استان هستند ولی میزان نقوذشان همین اندازه ای بود که ارائه شد. در طرف دیگر آقای مولوی عبدالحمید بود که در سطح استان و بعضی از نقاط کشور نفوذ و محبوبیت دارند. در همایش تجلیل از فعالان ستادهای انتخاباتی روحانی که روز سوم خرداد در تهران برگزار شد آقای مولوی عبدالحمید هم سخنرانی کردند.

*این دو عالم استان یعنی مولوی عبدالحمید و مولوی سلامی، از شخصیت های برجسته و شناخته شده اهل سنت در استان هستند یا این که علمای معروف دیگری هم در این حد و اندازه در استان زندگی می کنند؟

-ما علمای دیگری هم داریم. آقای مولوی سلامی، نماینده ما در مجلس خبرگان هستند. از علمای شیعه آیت الله سلیمانی هستند که ایشان تاثیر زیادی در این انتخابات داشتند. امام جمعه زاهدان هستند و با بینش بلندی این انتخابات را پیگیری می کردند. من هم مستمرا با ایشان در ارتباط بودم

آقای مولوی عبدالرحمن ملازهی نیزدر چابهار هستند. ایشان هم یکی از برجسته ترین علمای ما در حوزه جنوب بلوچستان هستند و بسیار پیگیر بودند. منویات اعتدال و تفکر اصلاحات و تدبیر را پیگیری می کنند.

آقای مولوی حسین پور و مولوی ساداتی در سراوان هستند. این دو بزرگوار هم خیلی پیگیر بودند. در سیستان نیز حاج آقا طباطبایی که از سادات هستند خیلی پیگیر بودند. در خاش آقای مولوی عثمان، خیلی پیگیر بودند برای این تفکر.

به هر ترتیب جمع علما و مردم این را نشان داد که ما در استان سیستان و بلوچستان، رتبه یک را در رای دادن به آقای روحانی آوردیم.

*در ناحیه سیستان، شیعیان اکثریت جمعیت را دارند و در بلوچستان هم شیعیان زندگی می کنند و هم اهل تسنن. اگر مقایسه کنیم به چه علت رای مردم سیستان با رای شیعیانی که در قسمت بلوچستان هستند تفاوت اساسی دارد؟

-ما الان به کل استان نگاه می کنیم. یعنی ما مردم استان را تفکیک نمی کنیم.

*هر آدمی حق دارد به صورتی که دوست دارد رای بدهد. اما در قسمت سیستان که اکثریت آن شیعه هستند نوع رای دان آنها با بقیه استان متفاوت است.

-در آنجا درصد شیعه و سنی در حد 70 به 30 یا 60 به 40 است. در حوزه سیستان هم ما اهل تسنن داریم و 40 درصد یا 30 درصد از جمعیت آنجا اهل تسنن هستند.

الان که این اتفاق افتاده است این نتیجه کل استان است. انتظار ما بر این است که ریاست محترم جمهور و هیات دولت توجه مثبتی به استان داشته باشند و مطالبات مردم را جدی تر بگیرند.

*شهرستان دَلگان در قسمت بلوچستان است و همسایه استان کرمان. در استان کرمان شهرستان های قلعه گنج و رودبار جنوب همسایه شهرستان دلگان در سیستان و بلوچستان هستند. آن شهرستان های کرمان، رای بالاتری به آقای رئیسی داده اند. در دلگان هم آقای رئیسی رای بالاتری آورده است.  چرا در دَلگان به این صورت رای داده شده و اکثریت آن متفاوت از 13 شهرستان منطقه بلوچستان عمل کرده اند؟

-در دَلگان، جمعیت اهل تشیع ما بیش تر از اهل تسنن است. البته استان سمنان هم که محل تولد آقای روحانی است رای بالاتر را به آقای رئیسی داده است.

*شهرستان دلگان در استان سیستان و بلوچستان که در رای دادن به آقای رئیسی وضعیت مشابه شهرستان های جنوب کرمان را دارد چگونه تحلیل می کنید؟

-ما الان نگاه خودمان را به این موضوعات معطوف نمی کنیم. چون همه این کاندیداها مورد تایید نظام بودند ما تفکیکی نخواهیم داشت. یعنی الان در یک فاز دیگر قرار گرفته ایم. ما به میانگین استان نگاه می کنیم.

*استان سیستان و بلوچستان که در رای دان به آقای روحانی جزو بالاترین بوده است.

-ما فعلا دنبال پیگیری مسائل خودمان هستیم. در شهرستان دلگان هم حتما شرایطی وجود داشته است و به این صورت رای داده اند. در شهرستان دلگان  ممکن است دولت نتوانسته عملکرد خودش را به اطلاع مردم برساند یا ممکن است ما دیر عملکرد دولت را به زبان مردم به اطلاع رسانده باشیم.

*شهرستان هیرمند تنها شهرستان از 5 شهرستان منطقه سیستان است که به آقای روحانی رای بالاتری داده. در هیرمند  15 هزار به آقای روحانی رای داده داده اند و 11 هزار به آقای رئیسی. شما اطلاعات خاصی از شهرستان هیرمند دارید و این نوع رای دادن؟

-اکثریت آن شهرستان با اهل سنت است. چون در ترکیب جمعیتی آنجا، جمعیت اهل تسنن بیش تر است.

*در شهر زابل آقای روحانی 27 هزار رای آورده و آقای رئیسی 51 هزار رای. این رای دو برابری آقای رئیسی در زابل را ناشی از چه می دانید؟

-آقای رئیسی از سادات بود و مردم سیستان به سادات، علاقه عجیبی دارند. دوم این که آقای رئیسی رگ و ریشه ای در سیستان دارد. مطالباتی هم بود و بعضی ها ممکن است از خدمات دولت برخوردار نشده باشند. برخی مسئولان نیز با دولت هماهنگ نبودند.

زابل دو نماینده در مجلس دارد که یک نماینده، طرفدار آقای رئیسی بود و یک نماینده شان هم از آقای روحانی حمایت کرد. همه اینها تاثیرگذار بود.

*طبق سرشماری سال 95 سیستان و بلوچستان 2 میلیون 755 هزار نفر جمیعت دشاته است. یک میلیون و 345 هزار نفر در مناطق شهری بوده اند و یک میلیون 427 هزار نفر در نقاط روستایی. نقاط روستایی استان حدودا 80 هزار بیش از شهرها جمعیت دارد.

اگر فرض کنیم مناطق روستایی وعده های اقتصادی را بیشتر ترجیح می دهند چرا جمعیت زیادتر مناطق روستایی در سیستان و بلوچستان، تاثیر خاصی در رای دادن نگذاشته است؟

-در کل استان این طور بود. ما روستاهایی داشتیم که آب برای خوردن نداشتند اما 100 درصد به آقای روحانی رای دادند.
*این نوع رای دادن در چه مناطقی بوده است؟

-در جنوب بلوچستان، روستاهایی داشتیم که 100 درصد به آقای روحانی رای دادند و حتی یک رای هم به آقای رئیسی نداده بودند. این هم جزو پدیده های این دوره از انتخابات بود. روستاهای ما با این که در اوج فقر بودند و میزان فقر 100 درصد بود و آب آشامیدنی سالم نداشتند ولی به آقای روحانی رای دادند.

ما وقتی نتایج روستاها را بررسی کردیم متوجه شدیم که چنین وضعیتی اتفاق افتاده است. ما در این شاخص هم در رتبه اول هستیم. یعنی استان ما در «نه» گفتن به وعده سه برابری یارانه ها، در رتبه اول قرار دارد.

*آقای روحانی در شهرستان زاهدان رای بالاتری نسبت به آقای رئیسی کسب کرده است. اکثر شهرستان های منطقه بلوچستان به آقای روحانی با تفاوت بسیار زیاد رای داده اند. آقای روحانی در زاهدان 178 هزار رای آورده و آقای رئیسی 107 هزار رای. چرا آرای آقای روحانی و آقای رئیسی در شهرستان زاهدان  نسبتا نزدیک به هم است؟

-در شهر زاهدان این اتفاق افتاد.  چون ترکیب جمعیتی آن متفاوت از بقیه شهرهای منطقه بلوچستان است. در زاهدان، جمعیت اهل تشیع، نسبت به شهرهای جنوب استان، بیش تر است. از طرف دیگر 11 نفر از اعضای شورای شهر زاهدان از لیست ما انتخاب شدند. همان لیستی که ما از آن حمایت کردیم یعنی جریان اصلاح طلبی. هر 11 کاندیدای ما انتخاب شدند و یک نفر از جریان اصول گرایی هم انتخاب نشد. این هم یک پدیده دیگر است.

*از کل 19 شهرستان استان سیستان و بلوچستان، در 14 شهرستان آقای روحانی رای بالاتر را کسب کرده ولی در 12 شهرستان رای آقای روحانی با آقای رئیسی فاصله بسیار زیادی دارد به غیر از دو شهرستان زاهدان و هیرمند. این فاصله زیاد رای آقای روحانی در شهرستان هایی مثل سیب و سوران و خاش، عمدتا به خاطر نوع رای دادن مردم اهل سنت است؟

-بله. در این دوره چند موضوع را، بیش تر برای مردم تبیین کردیم. یکی این که جمعی رای بدهند و این موضوع باعث مشارکت حداکثری می شود. چون در بعضی جاها نرخ کم سوادی یا بی سوادی، بیش تر بود دنبال این بودیم که یک راهکار پیدا کنیم و مردم رای بیشتری بدهند. یعنی همه رای بدهند. یک مشارکت حداکثری را دنبال می کردیم.

یک موضوع دیگر، نفوذ کلام آقای مولوی عبدالحمید بود. البته مقام معظم رهبری بر مشارکت حداکثری تاکید زیادی داشتند.
آقای سلیمانی امام جمعه زاهدان نیز بر مشارکت حداکثری مردم تاکید کردند. این تاکیدها باعث شد که مشارکت حداکثری در استان سیستان و بلوچستان بیفتد.

*در شهرستان سیب و سوران تعداد 33 هزار آقای روحانی رای آورده و هزار و 500 رای آقای رئیسی. در قصرقند آقای روحانی 22 هزار و آقای رئیسی 4 هزار رای. در سیب و سوران یا قصرقند این 4 هزار یا آن 1500 نفری که به آقای رئیسی رای داده اند به نظر شما آنها چگونه این نوع رای دادن را انتخاب کرده اند؟

-ما وقتی صندوق های رای نگاه می کردیم مثلا عوامل اجرایی صندوق بودند که به آقای رئیسی رای داده بودند. مردم به آقای روحانی رای می دادند. در کل 19 شهرستان استان ما، در رای دادن به آقای روحانی شهرستان سیب و سوران بالاترین درصد رای را از لحاظ شهری در کل کشور دارد. یعنی بالای 95 درصد است.

*آن 1500 رای در شهرستان سیب و سوران به آقای رئیسی، واقعا همه آنها رای عوامل اجرایی و منشی های صندوق رای است در شهرستان سیب و سوران؟

-تقریبا همین طور است و رای های اداری ممکن است باشد.

*در شهرهای سیستان یعنی زابل، زهک، نیمروز و همچنین هامون که رای بالاتری به آقای رئیسی داده اند رای نفر اول چندین برابر نفر دوم نیست و شبیه شهرستان های جنوبی منطقه بلوچستان استان سیستان و بلوچستان نیست. چرا در شهرستان هایی مثل زابل رای کاندیداها نسبتا به هم نزدیکتر است؟

-در سیب و سوران یا شهرستان های بلوچستان، به دلیل تفکر اصلاح طلبی و نفوذ علما و یکدست بودن باعث شد که به این صورت رای داده شود. در آنجا اتحاد عجیب و غریبی وجود دارد. ما هم آن اتحاد و انسجام را حفظ کردیم. تا الان هم آن اتحاد و انسجام را حفظ کرده ایم.

اما در شمال استان، بیش تر روی آقای رئیسی اجماع شده بود و آن را پیگیری می کردند. یعنی بابت سید بودن و همشهری بودن.

*در شهرستان هامون در منطقه سیستان، آقای روحانی 6 هزار رای آورده و آقای رئیسی 16 هزار. این رای سه برابری آقای رئیسی به خاطر همین مسائلی می دانید که مطرح کردید؟

-بله. همین چند عامل موثر بوده است. همچنین فرماندار آنجا نتوانسته است در این مدت، عملکرد دولت را تبیین کند که آقای روحانی رای بالاتری کسب کند.

*در شهرستان نیمروز هم آقای روحانی 7 هزار رای آورده و آقای رئیسی 17 هزار. در شهرستان نیمروز چرا تا این حد تفاوت وجود دارد؟

-همه اینها شبیه هم هستند. در  ناحیه سیستان در شهرهایی که اهل تشیع یا سیستانی بیش تری دارد، آقای رئیسی رای بالاتری آورده است. در شهرستان هیرمند در همان ناحیه سیستان که آقای روحانی رای بالاتری به دست آورده، جمعیت اهل تسنن، بیش تر است.
*استان سیستان و بلوچستان مشکلات اقتصادی و بهداشتی متعددی دارد از جمله این که آب آشامیدنی و سالم در صدها روستای این استان وجود ندارد یا نرخ بیکاری در حد بالایی است و همچنین فقر بالایی وجود دارد.
انگیزه اصلی اکثریت شهرستان های بلوچستان در رای دادن به آقای روحانی همان تبعیت از علمای خودشان بوده یا انگیزه دیگری هم داشته اند؟

-انسجامی که در استان ما شکل گرفته است محوریت آن با علما است. بر اساس آن بوده است که مردم توانسته اند جمع شوند و انسجام داشته باشند.
به خاطر انسجامی که وجود دارد در دوره های قبلی هم وقتی می گفتیم به یک نفر رای بدهند همه به آن یک نفر رای می دادند.

*آقای پشنگ نماینده سابق خاش و میرجاوه در تیر ماه 1394 گفته بود که بالای 70 درصد استان سیستان و بلوچستان زیر خط فقر هستند. واقعا چنین وضعیتی در استان وجود دارد؟

-بله. نرخ بیکاری ما نیز 46 درصد است. یعنی از 100 نفر آدم در سیستان و بلوچستان، تعداد 46 نفر بیکار هستند.

*ولی بالاترین نرخ بیکاری که مرکز آمار اعلام کرده است در کرمانشاه بوده و استان کرمانشاه با 22 درصد بدترین نرخ بیکاری را در کل کشور داشته و نرخ بیکاری بقیه استان ها پایین تر از استان کرمانشاه بوده اند. این نرخ رسمی است.

-در نرخ های رسمی میانگین می گیرند و آن عدد را می گویند. مثلا میانگین نرخ بیکاری کل کشور 10 درصد است ولی در استانی مثل سیستان و بلوچستان 46 درصد است. ما می دانیم که حقیقتا چنین وضعیتی وجود دارد.

نرخ بیکاری بالای 46 درصد است. در چابهار درصد فقر 64 درصد است. یعنی 64 درصد جمعیت چابهار زیر خط فقر هستند.

*این آمار فقر آیا مستند است و آمار و ارقام خاصی در اختیار دارید؟

-این آمار، دقیق است. خیلی از مناطق ما کمبود آب آشامیدنی دارند. در شهر چابهار ممکن است مردم در طول شبانه روز 4 ساعت یا 5 ساعت آب داشته باشند و بقیه ساعات شبانه روز آب ندارند. مشکل برق داریم. وضعیت نابسامان است. یعنی وضعیت مناسبی نیست.

فاصله تمامی میانگین های ما با کل کشور یک فاصله معناداری در حوزه های آموزش و پرورش، آب، برق و بقیه موارد است. فقیرترین استان کشور هم هستیم.

*ظاهرا در هزار روستاهای جنوب استان در هر شبانه روز 15 لیتر آب به هر خانوار داده می شود. این آب رسانی هنوز ادامه دارد؟

-بله، هنوز ادامه دارد. همین مقدار هم به سختی انجام می شود.

*این که گفته شده 3 هزار و 300 روستای استان که 502 هزار نفر جمعیت دارند آب آشامیدنی و سالم ندارند درست است؟

-دقیقا همین طور است. چابهار را مثال می زنم که به اقیانوس وصل است. با اینهمه آب و امکانات، هنوز شهرچابهار، آب آشامیدنی سالم برای خوردن ندارد. سد هم در اطراف آن وجود دارد. حتی لوله کشی از سد پیشین انجام شده است. آن سد در زمان دولت آقای هاشمی رفسنجانی تاسیس شد. از آن سد هنوز به درستی استفاده نمی شود. نه برای کشاورزی و نه برای آب شُرب.

در این انتخابات، مردم به حاکمیت و به دولت آقای روحانی رای بالایی داده اند. ما انتظارمان این است که به مردم کمک کنند.

*سد پیشین نزدیک مرز پاکستان است.

-سد پیشین نزدیک چابهار است. با مرز هم فاصله زیادی ندارد. هر از گاهی بر اثر سیلاب  پُر از آب می شود. از آب آن به نحو احسن استفاده نمی کنند. آب آن تبخیر می شود. چون هم رطوبت بالا است و هم دما بالا است. لوله کشی آب را انجام نمی دهند. حدود 80 میلیارد تومان باید انجام شود ولی هنوز این کار انجام نشده است.

*در آن سوی خلیج فارس و در کشورهایی مثل امارات با دستگاه های آب شیرین کُن، آب آشامیدنی تولید می کنند. در ایران آب شیرین کن های وجود داشته است. در منطقه چابهار که دومین شهر پرجمعیت استان است این نوع اقدامات انجام نشده است؟

-فقط یک آب شیرین کُن مربوط به دولت آقای هاشمی رفسنجانی بوده که همچنان به صورت نصف و نیمه کار می کند. دو، سه آب شیرین کن محلی هم وجود دارد ولی به هیچکدام، وزارت نیرو مجوز نداده است. سرمایه گذار هم برای این کار آمده است.

چابهار جزو 10 نقطه مهم استراتژیک جهان برای گردشگران است. چابهار آب آشامیدنی ندارد. وزارت نیرو، تضمین خرید آب نمی دهد و از آن طرف هم قانون وجود دارد. انگار دستی هست که مردم ما در آنجا آب خوردن نداشته باشند. یک چیزی هست و باید از وزیر نیرو سال کرد تا به آخر.

*آب چابهار یا ایرانشهر یا زاهدان از کجا تامین می شود؟

-در زاهدان دو خط لوله از چاه نیمه های زابل داریم. آب مازاد رودخانه هیرمند را به منطقه خاصی منتقل کرده و برای آب آشامیدنی استان استفاده می شود. حدود 70 درصد آب شهر زاهدان را از این طریق می توانیم تامین کنیم و در تامین 30 درصد مابقی مشکل داریم.

ایرانشهر، چاه های زیرزمینی خوبی دارد و آنجا آب مناسبی دارد. در آنجا مشکل فرسوده بودن لوله های قدیمی را داریم. باید هزینه کنند و از منابع اطراف ایرانشهر، آب بیشتری به دست بیاورند.
در چابهار دو، سه سد داریم ولی باید به مردم آب برسانند و لوله کشی ها را انجام بدهند. یعنی اولویت اول سیستان و بلوچستان، آب است چه در سیستان و چه در بلوچستان.

*در محدوده سیستان 6 بازارچه مرزی وجود دارد که ظاهرا فقط بازارچه میلَک فعال است. آقای هاشمی استاندار گفته بود که این
بازارچه ها را فعال می کنیم و بازارچه میلَک را شبانه روزی می کنیم. اما این بازارچه ها فعال نشده اند. فعال بودن این بازارچه ها باعث اشتغال زایی می شود. چرا در زمینه پایانه های مرزی چنین وضعی وجود دارد؟

-ما تعدادی بازارچه مرزی در استان داریم. در سند توسعه استان هم، بازرگانی یکی از مولفه هایی است که می تواند چهره استان را در جهت افزایش اشتغال بهبود ببخشد و رونقی ایجاد کند.

استان ما هنوز صنعتی نشده. تازه گاز به استان ما آمده است. به دلیل مسائل ناامنی، این بازارچه ها تعطیل می شوند. بین همه این بازارچه های استان، فقط سه بازارچه میلَک، پیشین و میرجاوه  فعال هستند. بقیه بازارچه ها تعطیل هستند. یکی از خواسته ها و مطالبات جدی مردم ما فعال شدن این بازارچه های مرزی است.

*پس از تعداد 6 بازارچه مرزی در شمال استان، فقط همان بازارچه میلَک فعال است؟

-بله. آن هم به دلیل این که بحث افغانستان است و بحث ترانزیت سوخت مطرح است. در دولت آقای روحانی، فروش کنترل شده سوخت به افغانستان باعث شده این بازارچه فعال باشد. یک کارخانه سیمان در آنجا داریم که محصولات آن به افغانستان صادر می شود. آن بازارچه، تنها راه ارتباطی با افغانستان است.

*امام جمعه زابل گفته بودند آقای استاندار شما وعده دادید بازاراچه ها را فعال کنید اما فعال نکردید پس بروید پی کارتان.

-این صحبت ها را حاج آقای کیخا امام جمعه زابل مطرح کرده بودند. به خاطر این که فشار مردمی روی ایشان خیلی زیاد است. این هم یکی از مطالبات به حق مردم است. ایشان از جایگاه مطالبات مردمی، به حق گفته اند.

*اما شما عامل اصلی را در وجود ناامنی در اطراف بازارچه های مرزی می دانید و می گویید عامل تعطیلی بازارچه های مرزی است؟

-بله. دخالت ارگان های دیگر هم مطرح است و می گویند بازارچه ها باید بسته شود. وقتی اتفاق ناامنی رخ می دهد بازارچه ها تعطیل
می شوند.
البته استاندار هم خیلی پیگیر است. یکی از مطالباتی که استاندار، پیگیری می کند و من هم از نزدیک شاهد این پیگیری هستم، فعال شدن بازارچه های مرزی است. یعنی هم ایشان پیگیر هستند و هم امام جمعه زابل ناراحت هستند و می گویند چرا استاندار استعفا
نمی دهد.

فعال شدن بازارچه های مرزی به طور کامل در دست استاندار نیست. این طور نیست که استاندار بگوید فلان بازارچه باز باشد و فلان بازارچه تعطیل شود. ارگان های دیگری هستند که باید نظر بدهند. الان استاندار با جدیت پیگیری می کند که مطالبات مردم را انجام بدهد.

*در بحث گاز رسانی قرار بوده تا پایان سال 95 گاز به زاهدان برسد. گفته شده به محض ورود گاز 10 هزار انشعاب خانگی داده می شود و به تدریج 110 هزار خانوار دیگر از گاز طبیعی برخوردار می شوند. تا چه حد این وعده ها عملی شد؟

-گاز به زاهدان رسید و این وعده عملیاتی شد. یعنی مشعل گاز در زاهدان روشن شد. این که به واحدهای مسکونی و صنعتی بدهند در حال انجام است. تا یک ماه گذشته تعدادی زیر 20 خانوار داشتند لوله کشی گاز انجام می دادند.
الان یک اعلام سراسری شده به کل مناطق زاهدان و منطقه ای که ورودی گاز است. به همه گفته اند که حق انشعاب را پرداخت کنند و گاز دریافت کنند. من فکر می کنم روز به روز این تعداد افزایش پیدا می کند و فکر نمی کنم مشکلی در این زمینه وجود داشته باشد.

*حق انشعاب گاز چقدر است که اعلام کرده اند؟

-فکر می کنم یک میلیون و دویست یا سیصد هزار تومان.  چون مردم ما فقیر هستند ممکن است در پرداخت این مبلغ مشکل داشته باشند ولی گفته اند که بیایند قسط بندی کنند و حق انشعاب را بگیرند.

*قرار بوده که به 46 هزار هکتار از مزارع سیستان آب برسد و پروژه آن در سال 93 کلنگ زنی انجام شده. این طرح در چه مرحله ای است؟

-این پروژه در حال انجام است. چون دستور مقام معظم رهبری است مبنی بر اختصاص 500 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای این پروژه. این پروژه در حال انجام است. پیمانکار دارد کارش را انجام می دهد. ما هم به دنبال این هستیم که این پروژه سریعتر انجام شود و مردم نفع آن را ببرند.

*برخی رسانه های منتسب به جناح اصول گرا گفته بودند که دولت آقای روحانی به وعده هایش عمل نکرده و مقامات دولتی اول گفته بودند 99 وعده را اجرایی می کنیم و بعدا تعداد مصوبه ها را به 130 افزایش داده اند ولی بعد از سه سال گفته شده تعداد مصوبات به 77 مورد کاهش پیدا کرده است. وضعیت وعده ها و مصوبات دولت چگونه بوده و چه سرنوشتی پیدا کرده اند؟

-اجرای پروژه ها بستگی به تامین اعتبار دارد. دولت هم مشکلاتی در تامین اعتبار پیدا می کند و نتوانسته است این مصوبه ها را به درستی انجام بدهد. دولت در تلاش است که این کارها را انجام بدهد.

*اگر به موضوع انتخابات برگردیم در سال 92 آقای قالیباف 109 هزار رای در استان سیستان و بلوچستان کسب کرده بود، آقای جلیلی 61 هزار و آقای رضایی 64 هزار. این مقدار رای دادن به آقای قالیباف و آقای جلیلی عمدتا به رای مردم زابل و چند شهرستان دیگر سیستان برمی گردد و همچنین به شهرستان دَلگان در غرب استان و در منطفه بلوچستان.
چرا در آن زمان این آرا به سمت آقای قالیباف، آقای جلیلی و آقای رضایی رفته است؟

-در آن سال ما هنوز تصمیم نگرفته بودیم که کدام کاندیدای اصلاح طلب است. بعد از این که آقای عارف  آمدند، ما حرکتی را در استان سیستان و بلوچستان شروع کردیم و بعد آن نتیجه انتخابات در استان رقم خورد.
کاندیدای اصلی ما آقای عارف بود. بعد از این که آقای عارف کنار کشیدند در روزهای آخر، اقبال همه به سمت آقای روحانی بود.

*مجموع آرای آقای قالیباف و همچنین جلیلی، رضایی و ولایتی در سال 92 و در سیستان و بلوچستان به  حدود 270 هزار می رسیده. در سال 96 هم آقای رئیسی تعداد 314 هزار رای در استان کسب کرده است.
آیا به نوعی می شود نتیجه گیری کنیم که آرای سال 92 به کاندیداهای اصول گرا که رقیب آقای روحانی بودند تقریبا به سمت آقای رئیسی رفته است؟

-بله. چون جریان اصول گرایی به طور کامل در این استان از آقای رئیسی حمایت می کرد.

*اطلاعات خاصی در مورد وضعیت رای دادن روستاهای این استان دارید؟

-خیلی خوب بوده است. حتی در بعضی روستاها در حد 100 درصد به آقای روحانی رای داده بودند. در بعضی جاها اگر هم آقای رئیسی تعدادی رای آورده اند به دلیل عناصری بوده است که سر صندوق بوده اند و آنها تمایل داشته اند که خودشان به آقای رئیسی رای بدهند.

هم روستاهای ما و هم شهرهای ما یک انسجام به یاد ماندنی را از خودشان نشان دادند. فکر می کنم حفظ این سرمایه اجتماعی، برای دولت و نظام از همه چیز مهمتر باید باشد. نگاه این دوره حاکمیت به استان باید یک نگاه ویژه باشد.

*استان سیستان و بلوچستان از نظر جغرافیایی پهناورترین استان کشورمان است. حمایت شخصیت های برجسته مثل آقای مولوی عبدالحمید چگونه به روستاها منتقل می شد و آیا از طریق موبایل و شبکه های اجتماعی بود یا حضور شخصیت ها و فعالان سیاسی در روستاها و صحبت های چهره به چهره؟

-ما تکنیک های خاص خودمان را در انتخابات داریم. ما این روش ها را نگه داشته ایم. هم چهره به چهره و هم با پیغام، دیدگاه ها را منتقل کرده ایم. در این دوره از انتخابات هم، تلگرام خیلی موثر بود و بیش ترین تاثیر را داشت. چون تبلیغات ما در این دوره فقط در داخل ستادها بود.

تبلیغات این دوره به خوبی انجام شد. چون هم محیط زیست را آلوده نکردیم و هم تبلیغات ما در حد مناسب بود. توانستیم اطلاع رسانی کنیم. روش های مختلفی را داریم و روش های خاص استان سیستان و بلوچستان است. از این روش ها استفاده کردیم و به توده مردم در دورترین نقاط هم  توجه کردیم. نتیجه هم گرفتیم.

*درباره این روش های خاص که می گویید دقیقا از چه طریق بوده است؟

-پیک می فرستادیم. با موبایل و تلفن صحبت می کردیم. آدم های امین را می فرستادیم و پیام را منتقل می کردند.

*در روستاهایی که اهل تسنن بیشتری دارد این پیام ها به چه صورت منتقل می شده و آیا واقعا تبعیت کامل از علمای سنی در آن روستاها وجود داشته است؟

-بله. در این دوره به دلیل سختی کار و مسائل و مشکلاتی که داشتیم چهره به چهره فعالیت کردیم. یعنی من خودم به تمام شهرستان های استان رفتم به عنوان رئیس ستاد آقای روحانی در استان.
آدم های موفق و مورد اعتماد و امین را به روستاها فرستادیم. ما افرادی را داریم که علما هستند و نخبگان و سران طوایف هستند. سران طوایف را در برنامه های خودمان داشتیم. پیام های خودمان را به سران طوایف انتقال دادیم.

*تبعیت مردم اهل تسنن از علمای شاخص اهل سنت اتفاق افتاد یا فعالیت ستاد انتخاباتی آقای روحانی در جذب رای برای آقای روحانی تاثیر داشته است؟

-ستاد انتخابات در استان، بسترساز مشارکت حداکثری برای رکودزنی بود. همراهی و بیان علما را هم داشتیم. به دلیل این که علما، پشتوانه ما نیز بودند هم افزایی اتفاق افتاد.

*این پیام به همه روستاهای استان رسید؟

-پیام آقای مولوی عبدالحمید به تمام روستاها وارد شد. مردم آن روستاها نیز صد در صد انجام دادند.

*اخیرا آقای مولوی عبدالحمید گفتند که جناح اصول گرا به ما گفته بودند که حداقل یک بار از کاندیدای ما حمایت کنید. چرا این نوع نگاه وجود دارد و این بار هم اقای مولوی عبدالحمید از آقای روحانی حمایت کرد؟

- جمعیت رای دهنده اهل سنت در ایران بین 5 تا 6 میلیون نفر بود. اگر تصمیم گرفته می شد که این میزان رای به سمت آقای رئیسی برود، آقای روحانی در انتخابات پیروز نمی شد.
به این دلیل، این موضوع را با قوت می گویم. به خاطر این که این رای، منسجم است نمی شکند.

*آقای مولوی عبدالحمید گفته است روحانی حداقل 6.5 میلیون رای افراد واجد شرایط را دارد در بین اهل سنت. یعنی همه این افراد واجد شرایط رای که ایشان گفته اند رای داده اند؟

-بله؛ همین حدود است. می گویند بین 5.2 تا 6 میلیون نفر. رای منسجمی هم هست. این رای به هر سمتی برگردد آن کاندیدا، رئیس جمهور می شود.

*اگر با آماری که شما مطرح کردید از بین اهل تسنن حداقل 500 هزار و حداکثر یک میلیون و 300 هزار به آقای روحانی رای نداده اند. آن افراد چرا مثل اکثریت اهل تسنن رای نداده اند؟

-ممکن است آنها به کاندیدای دیگری رای داده باشند. اما انسجام، یک انسجام تاثیرگذار است. جریان اصول گرا هم با واسطه مذاکراتی انجام داده بود با آقای مولوی عبدالحمید که شما در این دوره از کاندیدای آنها حمایت کنید.
اما مردم ما، مطالباتی داشتند. جریان اصول گرا در این مذاکرات پاسخ نداده بودند. آقای مولوی عبدالحمید منتظر پاسخ آنها بوده است. آنها پاسخ ندادند و مجددا از اصلاحات و تفکر اعتدال و تدبیر حمایت کردند.

*بخشی از افراد واجد شرایط اهل سنت که به آقای روحانی نداده اند آیا به سمت آقای رئیسی رفته است یا اصلا رای نداده اند؟

-رای داده اند. ممکن است به کاندیداهای دیگر رای داده باشند.

*چون در شهرهای مختلف استان سیستان و بلوچستان آقای میرسلیم و آقای هاشمی طبا رای داشته اند و آقای میرسلیم در کل استان 6 هزار رای آورده و آقای هاشمی طبا هم 3 هزار رای.

-به خاطر این می گویم که ممکن است به کاندیداهای مختلف رای داده باشند ولی رای تاثیرگذار اهل تسنن مشخص است که به آقای روحانی داده شده.

شعور مردم سیستان و بلوچستان به حاکمیت در این دوره بیش تر نشان داده شد. آگاهی های فردی استان سیستان و بلوچستان و مردم آن را داشتیم. مردم استان به طور کامل در انتخابات شرکت کردند. هیچ نقصی در کار مردم نیست. سیستان و بلوچستان رتبه اول را در رای دادن به آقای روحانی در کل کشور به دست آورده است. انتظار ما بر این است که این رای مردم دیده شود.

*در دوره اول انتخابات ریاست جمهوری، مردم سیستان و بلوچستان 35 درصد مشارکت کرده بودند و الان به این حد از مشارکت رسیده است. چه مولفه هایی وجود دارد که این میزان مشارکت در بین کل مردم استان را رقم زده است؟

-این میزان مشارکت، اجرای منویاتی بود که مقام معظم رهبری و علمای خودشان داشتند و این انسجام شکل گرفت. چون این انسجام به وجود آمد میزان مشارکت را بالا برد و هم درصد رای به آقای روحانی بالا رفت. مردم همه جانبه پای کار بودند. ما خواسته ای از مردم داشتیم و مردم هم به طور کامل به این خواسته جواب دادند.

ما امیدواریم این مردم دیده شوند و به مطالبات مردم توجه شود. از سرمایه اجتماعی در جهت حاکمیت استفاده شود. به این مردم رسیدگی کنند. ما انتظار داریم در دوره بعدیف مشکل آب و مشکلات مایحتاج اولیه و فقر را نداشته باشیم. حداقل در مورد این استان تامل کنند.

ما می خواهیم مثل بقیه دیده شویم. یعنی می خواهیم میانگین خودمان را با میانگین کشوری یکسان کنیم یعنی عدالت به طور کامل رعایت شود.

*توسعه استان به امنیت نیاز دارد. با امنیتی که به وجود می آید زمینه های توسعه هم فراهم می شود. در استان، مردم به چه شکل عمل می کنند که امنیت تامین شود و تعداد افرادی که به گروه های تروریستی می پیوندند کاهش پیدا کند و توسعه استان ضربه نخورد؟

-ما دو تا مشکل داریم که بعضی وقت ها این مشکلات ما را اذیت می کند. وقتی در یک جا فقر هست و فقر شدید هست و در جایی بیکاری هم به آن اضافه می شود، بالاخره مشکلاتی را ایجاد می کند. 

بنابراین فردی که دچار فقر است و بیکار است، ممکن است به هر سو برود. در تهران هم همین طور است و فقط محدود به سیستان و بلوچستان نیست.

*به هر حالت اگر افرادی از استان سیستان و بلوچستان به سمت فعالیت های ترویستی  بروند و خودشان هر اسمی روی آن بگذارند، این باعث می شود که این استان بیش تر عقب بیفتد و عقب ماندگی آن تشدید شود.

-دقیقا همین طور است. اول باید سیستم استان را طوری طراحی کنیم که این چند عامل را ریشه کن کنیم یا حداقل بهبود ببخشیم. ما اگر سمت مرزمان را پایدار کنیم خیلی از مسائل ناامنی و اتفاقاتی که رخ می دهد ریشه کن می شود. در نتیجه این نوع اقدامات، می توانیم شاهد شکوفایی در استان باشیم.

در استان ما، هیچ صنعتی نیست. یا تعداد کارخانه ها به تعداد انگشتان دست یک فرد می رسند. راه ارتزاقی وجود ندارد. مردم با یارانه زندگی می کنند. مشکلاتی به این صورت وجود دارد و ممکن است بعضی افراد را به طور ناخواسته به آن سمت ببرد.

ما هم تلاش می کنیم امید به آینده در استان اتفاق بیفتد و این نوع مشکلات پیش نیاید.

*در زمان انتخابات وعده سه برابر شدن یارانه مطرح شد و و وعده 150 هزار و 250 هزار شدن یارانه هم مطرح شد. این وعده تا چه حد باعث شد آقای رئیسی در سیستان و بلوچستان رای بیاورد؟

- با توجه به این که فقر وجود دارد یارانه در بعضی روستاها به درد مردم می خورد. مثل همین طرح تحول سلامت که خیلی به درد مردم مناطق محروم خورد. یکی از کارکردهای مناسب دولت آقای روحانی بود.

وقتی در یک روستا چنین مشکلاتی وجود دارد ولی درصد رای آقای روحانی 100 درصد است، این موضوع را مطرح کردیم که نه در برابر یارانه سه برابری. یعنی به عزت خودشان و مملکت خودشان و شرایط اجتماعی خودشان بها دادند و به معیشتی که می خواست اضافه شود بها ندادند. مردم به فکر اعتلای کشور بودند. این مهمترین نتیجه ای بود که ما گرفتیم.

*مسئولیت خاصی در دولت آقای روحانی داشته اید؟

-من یک و نیم سال عضو هیات مدیره مناطق آزاد چابهار بودم. بعد از آن عضو هیات علمی دانشگاه هستم. دو دوره نماینده زاهدان در مجلس بوده ام یعنی دوره های هفتم و هشتم. بعد از آن هم رئیس ستاد آقای روحانی در استان بوده ام.

*استان سیستان و بلوچستان یک استان پهناور است. با کل استان آشنا هستید و تک تک شهرستان ها را می شناسید که به عنوان رئیس ستاد آقای روحانی در استان انتخاب شدید؟

-بله. آقای شریعتمداری که معاون اجرایی رئیس جمهور هستند و رئیس ستاد کشوری آقای روحانی بودند خودشان انتخاب کردند. من هیچ پیشنهادی نداشتم. از یک بی تدبیری در دولت آقای روحانی، بسیار ناراحت بودم ولی به خاطر مملکت و تفکر روحانی و اعتدال، پای صحنه آمدم و روی کسانی که آن بی تدبیری را انجام داده بودند، کم کردم.

ما در ستاد آقای روحانی در استان فعالیت کردیم و بالاتر از همه استان ها رای آوردیم.

*آن بی تدبیری چه بود؟

-آقای ترکان و آقای جهانگیری یک بی تدبیری کردند. چون من را از عضویت در هیات مدیره منطقه آزاد چابهار برداشتند. در حالی که دوره سه ساله من، تمام نشده بود. ما هم هیچ اعتراضی نکردیم. بعد که خودشان به این نتیجه رسیده بودند رئیس ستاد استان سیستان و بلوچستان شوم، آقای شریعتمداری اولین حکم رئیس ستادی را در کل استان ها به من دادند.

ما هم در آنجا گفتیم رکورد می زنیم. ما تلاش شبانه روزی کردیم و با برنامه و هدف دار در استان فعالیت کردیم. طبق برنامه جلو رفتیم و استراتژی ما مشخص بود. به خاطر آن بی تدبیری که کردند بعدها باید شرمنده شوند.