شب هنگام وقتی خبرنگاران ایرانی در حال گذر از عرض خیابانی آرام در شهر دوشنبه- پایتخت تاجیکستان- هستند، راننده تاجیک پرادویی که پشت خط عابر پیاده توقف کرده، سرش را از پنجره اتومبیل اش بیرون می آورد و با صدای بلند می خواند: "همه جای ایران سرای من است..." او نیز مانند بسیاری از تاجیک های دیگر، عاشق ایران است و نمی تواند احساساتش را نسبت به ایرانی هایی که از "سرزمین مادری" به آنجا رفته اند، پنهان کند.

بی گمان، در هیچ کشور دیگری نمی توان نظیر این احساس را نسبت به ایران سراغ گرفت و این، زمینه مساعدی برای همکاری های دو کشوری است که روزگاری یک پیکر واحد بودند و اینک به قهر روزگار، در دو جغرافیای دور از هم زندگی می کنند.

تاجیکستان، سرزمین رودهای خروشان هم هست. رودخانه وخش، یکی از این رودهاست که "دبی" آن سه برابر کارون بزرگ ماست. با این حال، این کشور، از مشکل بی برقی رنج می برد و نیاز دارد که سدها و نیروگاه های زیادی بر روی رودخانه هایش ساخته شوند تا شاید قطعی برق در این کشور که در برخی از مناطق گاه هفته ها نیز طول می کشد، تعدیل شود. پایتخت هم در زمستان ها – که رودها کم آب ترند- روزی 10 ساعت قطعی برق دارد.

پتانسیل تولید برق از رودخانه های پرآب بهاری و تابستانی از یک سو و نیاز این کشور به انرژی از سوی دیگر، زمینه بسیار مناسبی فراهم کرده است تا در بستر مساعدی که در صدر مطلب بدان اشاره شد، ایران و تاجیکستان به همکاری درباره تولید انرژی برق بپردازند و به نفعی مشترک بیندیشند.

هم اکنون شرکت ایرانی سنگ توده در حال ساخت یک نیروگاه برق آبی بر روی رودخانه وخش است. این نیروگاه ظرف 5 سال احداث خواهد شد و از آن پس به مدت 12 سال و شش ماه، در مالکیت ایران خواهد بود و سود فروش برق آن، مستقیما به ایران خواهد رسید. قرارداد فروش برق نیز با شرکت برق تاجیکستان منعقد شده و البته مقرر گردیده است که اگر تاجیک ها نتوانستند برق این نیروگاه را بخرند، ایرانی ها، حق خواهند داشت آن را به کشورهای همسایه که مشتری دائمی برق هستند بفروشند.

همچنین احداث خط انتقال برق از تاجیکستان به افغانستان و ایران نیز در دست بررسی است تا ایرانی ها نیز بتوانند از برق این نیروگاه که توسط مهندسین ایرانی ساخته می شود، استفاده کنند.

به گفته بهزاد اصلاح چی، مدیر عامل شرکت سنگ توده، این نیروگاه با هزینه ای معادل 256 میلیون دلار ساخته خواهد شد و از جمله پروژه هایی است که تا به امروز، دقیقا مطابق برنامه پیشرفته و 21 درصد از کارهای آن انجام شده است.

اما صادرات مهندسی ایران به تاجیکستان، به سد و نیروگاه سنگ توده منحصر نمی شود. هم اینک "پروژه قرن" تاجیکستان را نیز ایرانی ها دردست اجرا دارند: تونل انزاب.

تا پیش از حداث این تونل ارتباط اگر مردم تاجیکستان می خواستند به استان خنجد بروند، ابتدا می بایست وارد کشور ازبکستان می شدند و پس از مسافتی طولانی ،بار دیگر در ورای کوه های سر به فلک کشیده، به تاجیکستان می رسیدند.

برای حل این مشکل، در زمان شوروی سابق قرار شد تونلی در دل کوه ها ساخته شود ولی فروپاشی شوروی، مانع تحقق این رویا شد. بعدها، خود تاجیک ها دست به کار شدند ولی نتوانستند کاری از پیش ببرند و سرانجام مهندسان ایرانی با حمایت وزارت نیروی کشورمان توانستند برنده مناقصه احداث این تونل شوند و خنجد را از بن بستی که در تمام طول تاریخ بدان گرفتار بود نجات دهند.

اینک این تونل احداث شده و در مراحل انتهایی زهکشی، آسفالت و تهویه قرار دارد.

احداث این تونل، به حدی اعتبار مهندسی کشورمان را در جهان افزایش داد که پس از موفقیت در این پروژه، دستکم سه پروژه تونل سازی در نقاط مختلف دنیا به مهندسان ایرانی پیشنهاد شده است.

سابیر، فراب و سنگ توده ، اینک نام های آشنایی برای تاجیک ها هستند؛ شرکت های ایرانی که در تاجیکستان در پی آبادانی تاجیکستان و ارزآوری و اعتبارزایی برای ایرانیان هستند.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه