۰۱ آذر ۱۴۰۳
به روز شده در: ۰۱ آذر ۱۴۰۳ - ۱۲:۲۷
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۳۰۶۰۵۰
تاریخ انتشار: ۱۳:۳۵ - ۰۶-۰۹-۱۳۹۲
کد ۳۰۶۰۵۰
انتشار: ۱۳:۳۵ - ۰۶-۰۹-۱۳۹۲

راه ، خودرو و آلودگی هوا ؛ از آمریکا تا ایران

عباس پازوکی*
عصرایران - ایالات متحده آمریکا پس از پایان جنگ جهانی دوم تحت تاثیر مکتبی در حوزه جغرافیای شهری قرار گرفت که از آن به نام مکتب " فوردیسم " نام برده می شود.

پیش بینی کاهش قیمت خودرو پس از پایان جنگ جهانی دوم همزمان با رشد و توسعه صنعت خودرو سازی در آمریکا سبب شد نمایندگان مجلس این کشور در سال 1944 " قانون بزرگراه ها " را تصویب کنند؛ قانونی که مطابق آن 25 درصد کل هزینه به راه های حوزه شهری اختصاص یافت.

دوازده سال بعد در قانون بزگراه ها مجدداً همان 25 درصد برای ساخت بزگراه ها در آمریکا اختصاص یافت با این ویژگی که مصوب شد  45درصد هزینه برای احداث بزگراه های شهری و 30 درصد برای راه های درجه دو از جمله روستایی اختصاص داده شود.
به این ترتیب در مدت 5 سال یعنی بین سال های 1955 تا 1960 میلادی هزینه دولت فدرال در زمینه ساخت بزرگراه ها از 636 میلیون دلار به 2 میلیارد و 978 میلیون دلار رسید.
 
اما چرا چنین هزینه ای در زمینه ساخت بزرگراه ها صورت گرفت؟ واقعیت این است که دولت و نمایندگان مجلس آمریکا در پی آن بودند تا مردم را تشویق کنند تا به جای استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی از خودروهای شخصی استفاده کنند.
به عبارت بهتر دولت ایالات متحده در دهه 1950 ابتدا 500 هزار کیلومتر بزگراه ساخت و سپس مردم را تشویق به خرید خودرو کرد. 

اما آنچه امروز در کشور ما اتفاق می افتد این است که ابتدا خودروسازان خوردرو تولید می کنند، بعد مدیران شهری تلاش می کنند برای خودروهای وارد شده در حوزه شهری بزرگراه بسازند!



اما آیا واقعاً مدیریت شهری می تواند با سرعتی که خودرو وارد شهر می شود بزرگراه بسازد؟
پاسخ به این پرسش قطعا منفی است و چنین امکانی وجود ندارد. 

حتی اگر دولت هم در ساخت بزرگراه در تهران به مدیریت شهری کمک کند باز هم مشکلات متعدد دیگری وجود دارد که عمده ترین آنها همین بحث مهم آلودگی هواست که به ویژه در پاییز و زمستان به دلیل پدیده " وارونگی دمایی " هر ساله با آن دست و پنجه نرم می کنیم.

جان هزاران انسان بی گناه به خاطر این آلودگی از بین می رود و میلیاردها تومان خسارات ناشی از تعطیلی ادارات ، کارخانجات ، مدارس و ... تنها بخشی از خسارت های ناشی از آلودگی هوا در کلان شهر تهران است.  
در چنین شرایطی بعید به نظر می رسد راهکار " بزرگراه سازی " ، " تونل سازی " و حتی دو طبقه کردن برخی بزرگراه ها راهکاری منطقی برای تهران باشد.

در علم جغرفیای شهری یک اصل مهم مطرح است و آن اصل این است که در هر کشوری باید تحت تاثیر پدیده های همان شهر تصمیم گرفت و نمی توان از یک الگوی واحد در دنیا پیروی کرد.

واقعیت این است که الگوی بزرگراه سازی در کشور ما و به ویژه در تهران پاسخگوی مشکلات نیست ، چرا که اساساً " بزرگراه سازی "  و " خودرو محوری " در حوزه مدیریت شهری نسبت مستقیم با هم دارند.
به عبارت دیگر اولویت دادن به ساخت بزرگراه و بی توجهی به حمل و نقل عمومی مانند مترو به معنای تشویق شهروندان به استفاده از خودرو شخصی است و سود این سیاست تنها به جیب خودروسازان می رود و بس.

هر میزان که بزرگراه ساخته شود باید توقع داشت به همان میزان آلودگی هوای تهران افزایش یابد چرا که رشد نامتوازن ساخت بزرگراه و توسعه حمل و نقل عمومی سبب سنگین تر شدن استفاده کفه استفاده از خودروهای شخصی می شود و این همان بلایی را سبب می شود که امروز جان تهرانی ها را می گیرد.

از اینرو به نظر می رسد شورای شهر جدید تهران و مدیریت شهری تهران در دوره سوم باید با استفاده از نظرات کارشناسان برنامه ریزی شهری تغییری اساسی در سیاست های حاکم بر حوزه حمل و نقل شهری ایجاد کند و محور تخصیص منابع را از بزرگراه و تونل سازی به ساخت مترو و تجهیز و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی تغییر دهد . مادامی که این سیاست کلی تغییر نکند تهران هر روز بیش از روز قبل به سمت نابودی مردمانش پیش می رود.

*کارشناس برنامه ریزی شهری 


ارسال به دوستان
تهیه‌کنندگی نوید محمدزاده در یک نمایش مهلت سه‌ماهه بهشت زهرا به بدهکاران قبور جزئیات پیش نویس قطعنامه ارائه شده غرب علیه ایران در آژانس نگرانی وزیر بهداشت از کاهش آمار ولادت ها در ایران به زیر یک میلیون نفر وزیر کار : از ۱۰۱ معدن کشور، ۱۰۰ معدن سنتی هستند/ جان کارگران در خطر است محسنی اژه ای : در حوزه تدوین فهرست‌های عفو، باید شاخصه‌ها تعریف شوند / در عفو اخیر، از ۳ هزار و ۵۰۰ محکومِ گنجانده شده در فهرست عفو، نام ۷۰۰ نفر را رد کردم ایران بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آنتی بیوتیک در جهان سهمیه سوخت آذرماه شارژ شد صدور کیفرخواست برای مدیر عامل معدن زمستان یورت گلستان تفسیر متفاوت رسانه‌ها از توقف افزایش ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی: هشدار یا پیشنهاد،‌ قول یا قبول؟ این غذاها برای کیسه صفرا ضرر دارد دیدنی های امروز؛ از پرتاب ناموفق موشک استارشیپ تا وضعیت غزه هشدار برای کد ۱۹ اخترشناسان برای نخستین بار «زیگزاگ اینشتین» را مشاهده کردند(+عکس) ایونیک 9 ؛ شاسی بلند جدید هیوندای با 3 ردیف صندلی به بازار می آید (+تصاویر)