از "جیره خواران" تا دانشجویانی که برای "نمره" هر حرفی را گوش می کنند!

عصر ایران؛ سروش بامداد - « دولت باید از کسانی که انتهای ماه از او حقوق می گیرند قانون حجاب را آغاز کند و این افراد را ملزم به حجاب اسلامی کند...اجرای قانون در کوچه و بازار و کنار دریا مشکل است اما در ادارات و بیمارستان و دانشگاه ها آسان است چون حقوق بگیر و جیره خوار دولت هستند...  دانشجویان در دانشگاه نمره می‌خواهند و برای کسب این نمره هر صحبتی را گوش می‌دهند، لذا می‌توان به آن‌ها این تذکر را داد که چنانچه حجابشان را رعایت کردند این اجرای قانون در نمره و انضباط آن‌ها تاثیرگذار است. با این شرایط مسلما آن‌ها این قانون را رعایت می‌کنند؛ چرا که زحمتی برای آن‌ها ندارد... »

آیت الله احمد جنتی در خطبه های نماز جمعه تهران (29 شهریور 92) با بیان این سخنان بار دیگر به موضوع حجاب خانم ها اشاره کرد با این تفاوت که مخاطب ایشان این بار نه خانم ها بودند، نه نیروی انتظامی و نه دستگاه قضایی و نهادهای فرهنگی بلکه از زاویه ای دیگر به این قضیه پرداخت. به این بهانه می توان به چند نکته اشاره کرد که هر چند بعضا مکررباشد:

1- خانم های کارمند به ویژه در نهادهای دولتی عمدتاً پوشش مناسب حجاب را رعایت می کنند . شکل محترمانه تر توصیه این بود که آیت الله جنتی از دستگاه های دولتی می خواستند نسبت به پوشش دقت بیشتری نشان دهند و اشاره به حقوق بگیری - و به تعبیر تحقیر آمیز ایشان- «جیره خواری» ضرورتی نداشت.

هر چند که باز این پرسش پدید می آمد که مگر در ادارات چه خبر است؟ کارمندانی که به زحمت این پشت میز نشینی را به دست آورده اند و رنج کار بیرون و مسوولیت های خانه داری و مادری را توامان تحمل می کنند شایسته تکریم اند و به قدر کافی مشمول «تحدید» هستند تا نیاز به «تهدید» نباشد؛ با این وصف علی القاعده حجاب خود را رعایت می کنند و اساسا فضای ادارات و نوع مراودات خانم ها و آقایان کارمند با تصور آیت الله یا گزارش هایی که به ایشان داده اند منطبق نیست. ممکن است استثنائاتی وجود داشته باشد ولی در کلیت امر ، مشکل خاصی در ادارت دولتی از این بابت وجود ندارد که لازم باشد در خطبه های پایتخت بدان پرداخته شود.

2- کارمندان، شرافتمندانه کار می کنند و موی سپید می کنند و عمری بر جای می گذارند و در نهایت  حقوق می گیرند. آنان جیره خوار نیستند.
 حقوق از واژه «حق» می آید و ربطی به «جیره» ندارد. در ساعات مشخص و مطابق مقررات خدماتی ارایه می دهند و وجهی دریافت می کنند. از حقوقی که از قدرت خرید آن به لطف سیاست های دولت مورد تمجید آقای احمد جنتی هر سال کاسته شده،  گاه جز شرمندگی باقی نمی ماند. آیا این شرمندگی را می خواهند گرو بگیرند؟

3-  چه تضمینی  وجود دارد که کارمندی که در اداره از بیم کسر حقوق حجاب خود را به صورت کامل رعایت می کند در بیرون نیز چنین کند؟ حجاب که یک مقوله اداری نیست بلکه یک فریضه دینی است.منظور خطیب محترم این است که پوشش در محل کار معیار پرداخت حقوق باشد یا پوشش خانم کارمند در خیابان و بازار و میهمانی نیز معیار است؟ توصیه می کنند حقوق ماهانه را گرو نگه دارند یا به نسبت بد پوششی کسر کنند؟ این کار خود معیار و ضابطه می خواهد. خوب است ایشان مشخص کنند که منظورشان این است همین حقوق ناچیز را بلوکه کنند تا حجاب کامل شود یا دقیقا جریمه را مطابق جدول مشخصی اعمال کنند؟

4- نویسنده این سطور در هیچ اداره و سازمان دولتی زن "بی حجاب"ی ندیده و حداقل حجاب مقرر در قانون که تخطی از آن مستلزم مجازات اعلام شده رعایت می شود. آیت الله نیز که بعید است مراجعه کننده اداره ای باشند. پس این تصور که در ادارات و دانشگاه ها حجاب کامل نیست از کجا نشات گرفته است؟ آیا بهتر نیست از اساس در این انگاره تجدید نظر کنند؟

5- رعایت حجاب به خاطر کسب نمره در محیط آموزشی آیا به این معنی نخواهد بود که بعدتر که تهدیدی متوجه دانشجوی فارغ التحصیل شده نباشد الزامی به رعایت ندارد وآیا در این صورت یک توصیه مذهبی در حد آیین نامه و اجبار دولتی فرو نمی کاهد؟  برای دانشجویی که به خاطر نمره حجاب را رعایت کند در غیاب این نیاز چه انگیزه ای باقی می ماند؟
وانگهی ، نمره دانشگاهی ، یک مقوله علمی است و قرار نیست به خاطر ظواهر فردی ، نمره بدهند یا کسر کنند. شأن حجاب برتر از نمره است.

تصور کنیم  کارمند و دانشجو از بیم کسر حقوق و اخراج و نمره حجاب را رعایت کنند اما نماز نخوانند و روزه نگیرند (چون قابل کنترل بیرونی نیستند) در این صورت می توان جامعه را اسلامی توصیف کرد؟ به بیان دیگر شرط اسلامیت جامعه تنها نمادها و نمود های بیرونی آن است یا مسلمانی آحاد مردم که به صورت طبیعی در نوع پوشش هم جلوه می کند؟ در این حالت این پرسش برای کسی که وارد استانبول در ترکیه می شود این است که آیا مردمان این سامان نیز از بیم نمره و حقوق پوشش دارند؟

6- آیت الله جنتی از «آغاز قانون» سخن به میان می آورند. حال آن که حجاب اجباری در ادارات و آموزشگاه ها از سال 1359 و در کل جامعه از سال 1360 و از تصویب مجازات برای بی حجابی از نیمه دهه 60 آغاز شده و نزدیک به 30 سال می گذرد و مگر می توان امری مسبوق به سابقه را دوباره و چند باره و ده باره آغاز کرد؟ راهی که ایشان پیشنهاد می کند ، سال ها پیش آزموده شده و جواب نداده است.

7- حجاب ، یک دستور الهی است و عمل به آن ، فراتر از دستور العمل های دولتی و دانشگاهی و ... ، نیازمند ایمان افراد است. اگر در جامعه ، ضعف ایمان وجود دارد ، یکی از علت هایش این است که مبلّغان دین ، آن گونه که باید و شاید به وظیفه اصلی خود عمل نکرده اند و اغلب ، چنان غرق در امور اجرایی شده اند که فراموش کرده اند وظیفه ای بزرگ تر به نام هدایت معنوی جامعه دارند.
تا دینداری مردم ، تقویت نشود ، در بر همین پاشنه خواهد چرخید و به زور و تهدید و مصویه و بخشنامه ، نمی توان کسی را نمازخوان یا محجبه کرد.

در این میان، آیت الله جنتی حرف خود را می زند و خانم ها نیز طی این همه سال یاد گرفته اند چگونه لباس بپوشند که نه از حقوق آنها کاسته شود و نه از نمره دانشگاهی شان. اکثریت زنان جامعه نیز بر اساس آیین و سنت و باورها و فارغ از تحدیدها و تهدیدها اهل مراعات بودند و هستند. نکته ای باقی نمی ماند جز انتظار برای توصیه های بعدی و مکرر در مکرر.