حسن روحانی یادآور خاتمی بود

عصر ایران؛ اهورا جهانیان - حسن روحانی دیشب در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه 2، فراتر از حد انتظار ظاهر شد و بی‌تردید موفق شد امید را به میان جمع قابل توجهی از نیروهای اجتماعی دموکراسی‌خواه جامعه ایران بازگرداند.

پس از رد صلاحیت هاشمی رفسنجانی، کسانی که خواهان تغییر وضع موجود بودند، آشکارا دچار دلسردی و ناامیدی شدند. مشکلات جامعه ایران در شرایط کنونی به گونه‌ای‌ست که تا پیش از رد صلاحیت هاشمی، کمتر کسی از تحریم انتخابات دم می‌زد. حتی اپوزیسیون خارج از کشور نیز در فضای پرامید ناشی از کاندیداتوری هاشمی، ترجیح داد سکوت کند و با دمیدن نا‌به‌هنگام در بوق تحریم انتخابات، موقعیت خودش را نزد دموکراسی‌خواهان امیدوار شده داخل کشور، تضعیف نکند. اما پس از رد صلاحیت هاشمی، فضای مساعدی برای تحریم‌کنندگان انتخابات شکل گرفت تا به سود تز تحریم، استدلال کنند.


با این حال درخشش حسن روحانی در برنامه دیشب شبکه 2، چنان محسوس بود که بلافاصله پس از پایان برنامه، فضای مثبتی به سود وی در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی شکل گرفت. بسیاری از کسانی که پس از رد صلاحیت هاشمی دیگر رغبتی به اظهار نظر درباره انتخابات ریاست جمهوری نداشتند، دیشب پُست‌های فیس‌بوکی خود را به تحسین حسن روحانی اختصاص دادند.

روحانی در برنامه دیشب، چند ویژگی مثبت چشمگیر داشت. نخست اینکه، فارغ از محتوای کلامش، بسیار خوب حرف زد. موجز و سریع سخن می‌گفت با ادبیاتی قابل قبول.

 دوم اینکه، بدون همراه داشتن حتی یک برگ کاغذ، آمارهایی دقیق ارائه کرد و نشان داد که حافظه‌ای قوی دارد.

سوم اینکه، در کنار انتقادات پخته و موجز از سیاست‌های اقتصادی دولت احمدی‌نژاد، صدا و سیما را نیز با رویی خوش ولی با کلامی برّنده، به زیر تیغ انتقاد کشید. او در مقام تاکید بر اهمیت عدالت و توصیف بی‌عدالتی‌های راه‌یافته در عملکرد دولت احمدی‌نژاد، مفصلاً به بی‌عدالتی نهادینه شده در صدا و سیما نیز پرداخت و تبعیض‌های اخلاقاً غیرموجه این سازمان در برخورد با نیروهای سیاسی موجود در جامعه ایران را نیز گوشزد کرد.

چهارم اینکه، روحانی دیشب نشان داد که سیاستمدار هوشمندی‌ست و می‌داند که در حین بحث و تبلیغ، بر کدام نقاط موثر باید انگشت تاکید نهد. مثلاً وقتی به درآمد سه‌هزار میلیارد تومانی ناشی از کارآفرینی در کشور اشاره کرد، سریعاً به آشنابودن رقم سه‌هزار میلیارد تومان برای مردم هم اشاره کرد و فساد مالی دوران احمدی‌نژاد را با زیرکی‌ای آمیخته به طنز، به یاد آورد. و یا وقتی در مذمت تندروی‌های دو جناح موجود در کشور سخن می‌گفت، نه فقط به اردوکشی خیابانی پس از انتخابات، بلکه به حصرِ پس از انتخابات نیز اشاره کرد.

پنجم اینکه، روحانی در مقام انتقاد از سیاست‌های اقتصادی احمدی‌نژاد، بر نکاتی بسیار تاثیرگذار دست نهاد. مثلاً تورم زیر 3 درصدی در عربستان سعودی را با تورم 30 درصدی در ایران مقایسه کرد. و یا میل دولت احمدی‌نژاد به صدقه دادن به ملت ایران را در کنار سفر چندین میلیارد تومانی مسئولان این دولت به نیویورک، به بهانه حضور احمدی‌نژاد در اجلاس سالانه سازمان ملل مطرح کرد و با این مقایسه هوشمندانه، تاثیر روانی چشمگیری بر مخاطبانش بر جای نهاد.


روحانی دیشب نشان داد که در این انتخابات می‌تواند نماینده مطالبات طبقه متوسط جامعه ایران باشد. او درباره مشکلات اقتصادی و سیاسی کشور همان نقدهای هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی بر "وضع موجود" را بیان کرد. اگر چه در سیاست نمی‌توان صرفاً بر مبنای سخنان رجل سیاسی عمل کرد و شخصیت و موقعیت آنها را نیز باید در نظر گرفت، ولی به نظر می‌رسد که حسن روحانی در کنار سخنان معقول، با توجه به ملاحظات و مطالبات هواداران جبهه اصلاحات،می تواند گزینه ای قابل اعتنا باشد.

او دیشب یادآور خاتمیِ سال 76 بود. همانند خاتمی، و حتی شاید کمی بهتر از او، سریع و فصیح حرف می‌زد و همانند او لبخندهایی می‌زد که برای اقتدارگرایان احتمالاً لبخندهایی اعصاب‌خردکن بود!   

اینکه تک تک شهروندان طالب آزادی‌های بیشتر و شرایط اقتصادی مطلوب‌تر در این انتخابات رای دهند یا نه، تصمیمی‌ست بر عهده خود آنها. نه کسانی که رای می‌دهند "خائن"اند نه کسانی که رای نمی دهند. رای دادن جزو حقوق شهروندان است، بنابراین، هواداران ریاست جمهوری حسن روحانی بی‌آنکه نیاز باشد از موضعی طلبکارانه دیگران را به رای دادن فرابخوانند، می‌توانند این نکته ساده را به تحول‌طلبان داخل و خارج کشور یادآور شوند که رای به حسن روحانی مبتنی بر همان استدلال بنیادینی‌‌ست که قرار بود مبنای رای به هاشمی باشد.
اگر قرار بود هاشمی رئیس جمهور شود تا جریان راست رادیکال از قوه مجریه کنار گذاشته شود و کارآمدی و عقلانیت دولت افزایش یابد و فشارهای ناشی از کج‌مدیریتی‌های داخلی و تحریم‌های خارجی بر اقشار گوناگون جامعه ایران کاهش یابد، حال که دیدگاههای کلان حسن روحانی در حوزه اقتصاد و سیاست خارجی همانند هاشمی و خاتمی است، بدیهی‌ست که او نیز می‌تواند کاندیدای نیروهای اجتماعی تحول‌طلب و دموکراسی‌خواه جامعه ایران در این انتخابات باشد.

بی‌تردید دیشب اگر هاشمی رفسنجانی به جای حسن روحانی در شبکه 2 سیما ظاهر شده بود، این همه جذاب و موثر حرف نمی‌زد. بیان شیوا و سیمای زیبا در کنار قوت حافظه و سرعت ناطقه، حسن روحانی را کاندیدایی مستعد به اجماع‌رساندن اصلاح طلبان نشان داد!

از آن سو نیز هیچ بعید نیست که در هفده روز آینده، یک دو تن از نامزدهای اصولگرا به نفع گزینه اصلی این جناح کنار بروند تا دست هاشمی رفسنجانی همچنان از دامان دولت کوتاه بماند و زحمات هشت ساله جریان راست رادیکال، در اثر نقش‌آفرینی یک ماهه یار غار هاشمی بر باد نرود.