تعامل با ايرانيان متخصص خارج كشور به عنوان يكي از محورهاي اصلي همكاريهاي علمي بينالمللي مورد توجه مسوولان وزارت علوم است.
به گزارش عصر ایران، دكتر ارسلان قرباني، قائم مقام وزير علوم، تحقيقات و فنآوري در امور بينالملل در گفتوگو با پايگاه اطلاعرساني شوراي عالي رسيدگي به امور ايرانيان خارج از كشور ضمن بيان اين مطلب گفت: همكاريهاي علمي بينالمللي، يك امر فرايندي است كه به همين دليل با چالشهايي همراه است. همكاري بينالمللي بايد گام به گام و در مواجهه با اين چالشها شكل گيرد. همكاري علمي در سطح فراملي يك امر وضعيتي و يك بسته كاري نيست كه از قبل آماده باشد و بتوان با نسخهاي از پيش نوشته شده آن را به سرانجام رساند.
وي افزود: در وضعيت كنوني جهان و سياست هژموني اقتدارگرايانه كه از سوي قدرتهاي بزرگ به ايران تحميل ميشود، چالشهاي بيشتري در همكاريهاي علمي بروز ميكند. با اين حال تاكيد داريم كه در همكاريهاي علمي، هر نوع تبعيض علمي و تصميمهاي خلاف ديپلماسي علم، با ماهيت علم و فنآوري در تضاد است.
به گفته وي، در طول سه دههاي كه از پيروزي انقلاب ميگذرد، به دلايل مختلف نتوانسته بوديم همكاري علمي با ايرانيان خارج كشور را به عنوان بخشي از همكاريهاي علمي بينالمللي نهادينه كنيم. تجربه جهاني نشان ميدهد چنين كاري در چارچوب وزارتخانهها و سازمانهاي دولتي سطح پايين تحقق پيدا نميكند. بنابراين اين كار بايد در سطح عالي اداري يعني نهادي زير نظر رئيسجمهوري نهادينه شود.
اين مقام علمي كشور افزود: بخش بينالمللي وزارتخانهها و دستگاههاي مختلف، زير نظر عاليترين مقام آن وزارتخانه يا دستگاه فعاليت ميكنند. چون ماهيت اين كار، نيازمند تصميمگيريهاي سطح بالا و سريعتر است. به همين دليل شوراي عالي ايرانيان خارج كشور بهويژه از طريق برنامههايي كه اخيرا ارائه كرده است از جمله تاسيس شوراي پژوهشي ميتواند در رفع اين چالشها و مشكلات، موثر واقع شود. منظور ما اين نيست كه نهادهاي اداري موجود نميتوانند هيچگام مثبتي در اين زمينه بردارند ولي چون مسائلي مانند رسيدگي به امور ايرانيان خارج كشور، جزو پديدههاي جديد هستند، نيازمند نهادي مقتدر براي ايجاد هماهنگي فرابخشي هستند.
دكتر قربانيپور در ادامه گفت: تجربه پنج ساله من در معاونت بينالملل وزارت علوم نشان ميدهد كه شوراي عالي ايرانيان خارج از كشور در حمايت از گسترش همكاريهاي علمي با ايرانيان مهاجر، بسيار مثمر ثمر بوده است. بهعنوان مثال ايرانيهايي كه ميخواستند در دانشگاههاي داخلي كشور حضور دائمي يا موقت داشته باشند يا آنكه برخي پروژههاي مشترك را انجام دهند، با حمايتهاي شورا به زمينهها و شرايط مطلوبتري دست يافتهاند. تاسيس شوراي پژوهشي شوراي عالي ايرانيان خارج از كشور نيز ميتواند تحولات و دستاوردهاي جديدي را به همراه داشته باشد.
به گفته وي، دانشگاهها از سالها پيش شرح وظايف خاصي دارند كه يكي از آنها همكاري علمي و پژوهشي با ايرانيان خارج از كشور است ولي به دليل نهادينه نبودن همكاري با ايرانيان خارج كشور، اين همكاريهاي تا چند سال پيش رونق چنداني نداشت. هنوز بسياري از دانشگاههاي بزرگ كشور فاقد، بخش بينالملل هستند. در حالي كه برخي استادان آن از طريق ارائه مقاله و حضور در كنفرانسها، جايگاه بينالمللي آن دانشگاه را ارتقا ميدهند. ولي اين حركتها به دليل پراكندگي، نميتواند ارتقاي شاخصها و كسب رتبههاي برتر بينالمللي را در حد مطلوب به دنبال داشته باشد. حال آنكه با نهادينه كردن بخش بينالملل دانشگاهها ميتوان اين هدف را هماهنگ و موثر دنبال كرد. همچنين ميتوان همكاري با ايرانيان خارج كشور را توسعه داد.
او در پايان گفت: يكي از آفتهايي كه مانع گسترش همكاريهاي علمي با ايرانيان خارج كشور ميشود، مساله امتزاج نقشهاست. يعني تا پيش از اين، هر كس به طريقي به ايرانيان خارج كشور ارتباط برقرار ميكرد و دانشگاهها از روند يكساني تبعيت نميكردند ولي اگر نهادي متولي اين كار باشد و بتواند آن را مديريت كند؛ بهويژه آنكه سياستگذاري هم بكند، از امتزاج نقشها نيز جلوگيري ميشود.