پیوند شمس و حافظ و مولانا در شمال غرب ایران

عصرایران؛ شیرین ساوالان پور- در حالی که غفلت چندین ساله متولیان فرهنگ کشور، باعث شده است که بسیاری از مفاخر و مشاهیر ایران به کنج عزلت روند و دیگراني چون اعراب و تاجیکان و افغان ها و حتی هندیان ، زمینه را برای تصاحب نام و نشان بزرگان ایران مهیا بینند، اتفاق خجسته ای در شمال غرب ایران در حال وقوع است که می تواند نقطه امیدی باشد بر اینکه حواس مسوولان ما، بار دیگر به سمت بزرگان تاریخی ایران معطوف شده است ؛ هر چند که با یک گل بهار نمی شود!

شمس تبریزی، استاد "مولانا"ی معروف است ؛ مولانایی که مقبره اش در قونیه ترکیه، همه ساله پذیرای میلیون ها زائر و گردشگر از سراسر جهان است و همت دولت ترکیه در بزرگداشت این شاعر و عارف ایرانی به حدی قوی و پررنگ بوده است که اکنون در بسیاری از کشورهای جهان بر این باورند که مولانا شاعری از ترکیه بوده است.

همین مولانا، اما شاگرد شمس تبریزی بود و شمس ،‌مرشد و مولاي او ؛ شمسی که قرن هاست در شهرستان خوی، آرمیده و تا چند سال پیش، جز مناره ای که در دوران صفویان ساخته اند و جز سنگ قبری محقر در کوچه و پس کوچه های این شهر، اثری از استاد بزرگ مولانا وجود نداشت‌ و در حالی که همه ساله، جهان به احترام شاگردش بپا می خاست، استاد در کنج عزلت غربت بود و در بطن مظلومیت.

اینک اما چند صباحی است که مسوولان استان آذربایجان غربی- که افتخار میزبانی ابدی شمس را دارند- بر آن شده اند که غبار غربت از چهره شمس بزدایند و هم از این روست که کنگره بین المللی شمس تبریزی را در ارومیه و خوی برپا كرده اند ؛‌البته اين كنگره در سالهاي پيش هم برگزار می شده، اما آنگونه که معاون سیاسی- اجتماعی استان آذربایجان غربی می گوید امسال این کنگره با عظمت بیشتری و با حضور اندیشمندان از 15 کشور از جمله ژاپن، آلمان، گرجستان، تاجیکستان، هند، سوریه، لبنان، آذربایجان و ... ، یاد شمس بزرگ را گرامی می دارد.

ابراهیم فتح اللهی در گفت و گو با عصرایران می گوید: "20 مهر امسال - که مصادف با سالروز بزرگداشت حافظ بود - تا 20 آبان" در استان آذربایجان غربی، ماه فرهنگی نامیده شده که طی آن حدود یکصد برنامه فرهنگی در سطح استان داشتیم که هفته آخر آن، با محوریت شمس هست.
 رییس ستاد برگزاری کنگره شمس تبریزی می افزاید: طبق توافق استانداران آذربایجان غربی و فارس، یک همگرایی فرهنگی بین دو استان با محوریت حافظ و شمس برقرار شده و استاندار فارس نیز در کنگره حافظ حضور دارد که طی آن هدایای بارگاه حافظ را به بارگاه شمس اهدا کرد ؛ این هدایا، ماکت طلایی بارگاه و دیوان نفیس حافظ بود. همچنین تمبر مشترک شمس و حافظ نیز رونمایی شد که در 200 هزار قطعه در کل کشور توزیع می شود. در ضمن بارگاه مولانا هم هدایایی را به بارگاه شمس ارسال کرده است.

فتح اللهی با اشاره به حضور استاد شهرام ناظری در این کنگره از اجرای دو کنسرت وی در ارومیه و خوی - در محل آرامگاه شمس- خبر می دهد و می گوید: در پایان این کنگره نشان عالی شمس به استادان برجسته ای که در زمینه های ادب و عرفان و تحقیق و پژوهش کرده اند از جمله به خانم اسین چلبی از بنیاد مولانا اعطا می شود.

وی درباره قدمت آرامگاه شمس و موثق بودن آن نیز می گوید: از قرن ها پیش، مردم خوی، مقبره شمس را به همین نام می شناختند. همچنین در 20 سال گذشته، تحقیقات مفصلی درباره این آرامگاه انجام شد و از جمله دکتر موحد دیلمقانی و دکتر امین ریاحی مستنداتی ارائه کردند که نشان می دهد شاعران و عارفان و جهانگردان فراوانی در طول تاریخ، از مقبره شمس در خوی یاد کرده و به زیارتش رفته اند.

معاون سیاسی- اجتماعی استانداری آذربایجان غربی درباره طرح توسعه بارگاه شمس تبریزی نیز گفت: برای این شهر مهم 10 میلیارد تومان بودجه درخواست شده که ریاست جمهوری با 5 میلیارد آن موافقت کرده است که بر اساس آن، یک مجموعه عظیم فرهنگی با نمادی در خور شان این شاعر و عارف بزرگ ایرانی ساخته خواهد شد.

خبر خوش آقای مدیرکل: بارگاه شمس 10 شهریور 90 آماده می شود

در همین حال، مدیرکل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی نیز به خبرنگار عصرایران گفت: هر چند مردم منطقه همواره از مقبره شمس و برجی که در کنار آن واقع است به عنوان "برج شمس" یاد کرده اند اما کاوش های سازمان میراث فرهنگی در سال 1386 منجر به اثبات رسمی این نکته که "بارگاه شمس در همین مکان واقع است" شد و در همان سال ، کارهای اولیه برای آزادسازی محیط اطراف بارگاه با خرید 1800 متر مربع از خانه های اطراف آغاز شد و امسال نیز توانستیم هفت هزار متر مربع آزادسازی فضا برای محوطه سازی داشته باشیم.

اسدالله علیزاده افزود: با توجه به اهمیت ویژه و جایگاه رفیعی که "شمس" دارد، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مصمم است با کمک استانداری و سایر مراجع ذی ربط، کار احداث بارگاه شمس را به صورت جدی پیگیری نماید و آن را محقق سازد.

وی در تشریح وضعیت کنونی مقبره شمس گفت: در حال حاضر، یک برج قدیمی، پیکره ای از شمس تبریزی و نیز سنگ قبر شمس، کل بضاعت موجود است که انشاءالله با احداث بارگاهی با عظمت تا قبل از دهم شهریور سال آینده ، این فضا به کلی تغییر خواهد کرد.

مدیرکل میراث آذربایجان غربی در پاسخ به این سوال خبرنگار عصرایران که آیا این تاریخ قطعی است و مردم می توانند این وعده را به حساب "قول" وی بگذارند گفت: ساخت بارگاه شمس تا قبل از دهم شهریور 1390 به اتمام خواهد رسید و سال آینده مراسم باشکوهی در همان روز که روز فرهنگ آذربایجان غربی است در بارگاه جدیدالاحداث برگزار خواهیم کرد.