تصویب چنین قوانینی وهن خود مجلس است و بسیار کمتر دیده شده که یک نهاد قانونی همچون مجلس خود با دست خود دایره اختیارات خود را محدود کرده و نهادی دیگر را بر خود مسلط گرداند و این امر واقعا از یک مجلس زنده و پویا بعید به نظر می رسد.

خبرها از مجلس شورای اسلامی حاکی است که برخی نمایندگان طرحی را تهیه کرده و برای بررسی به کمیسیون اصل نود ارایه داده اند که به موجب آن امکان نظارت شورای نگهبان از موضوع تایید صلاحیت نامزدهای انتخابات مجلس و نیز مصوبات تصویب شده در مجلس فراتر رفته و نظارت شورای نگهبان به صورت مستمر و دایم در تمام طول دوره نمایندگی برقرار شود .

به گزارش عصرایران بر اساس این طرح ، شورای نگهبان صلاحیت نمایندگان مجلس شورای اسلامی را به طور مستمر و در طول دوره 4 ساله نمایندگی بررسی کرده و در صورتی که صلاحیت نماینده ای را از دست رفته تشخیص دهد نسبت به عزل وی از سمت نمایندگی مجلس اقدام خواهد کرد .

هر چند که شنیده ها حاکی است که این طرح در صورت مطرح شدن در صحن علنی ، شاید 50 رای هم در مجلس نیاورد ، اما نا گفته پیداست که وقتی اندیشه ای در مجلس شورای اسلامی مطرح می شود و حتی بر اساس آن یک طرح قانونی نوشته و به رای گیری گذاشته می شود ، حتما این موضوع آن قدر ارزش دارد که چند سطری درباب مزایا و معایب آن قلمی می شود .

با این حال راقم این سطور هر چه که فکر کرد و اندیشه نمود حتی نتوانست یک مزیت برای چنین طرحی پیدا کند ؛ در عوض این قبیل طرح های عجیب و غریبی که در تاریخ نظام های پارلمانی در جهان کم نظیر و یا شاید در نوع خود بی نظیر باشد ، انگشت حیرت بر دهان می نشاند از اندیشه های برخی از نمایندگان محترم مجلس که با ارایه یک چنین طرح هایی در تلاشند تا همین رمق بر جای مانده از قوه مقننه را هم تعطیل کنند: یکی بر سر شاخ و بن می برید...!

در این باب ذکر نکاتی چند ضروری به نظر می رسد :

1- نکته نخست در مورد چنین طرح عجیب و غریبی که نمونه آن در تاریخ بشر کمتر دیده شده ، این است که این طرح اساسا با قانون اساسی مغایرت دارد . در قانون اساسی دوره نمایندگی 4 ساله تعریف شده و طبیعتا این طرح در صورت تصویب و اجرا ، دوره نمایندگی را به صورت " معلق " در می آورد و این امر با قانون اساسی در مغایرت آشکار است . در واقع وقتي قانون اساسي دوره نمايندگي را 4 سال تعريف مي كند ،‌ كسي حق ندارد اين دوره را به تشخيص خودش مثلا دو سال يا سه سال كند و در حالي كه وكالت نمايندگان مستقر و پابرجاست ،‌ آنها را عزل نمايد.

2- طبق قانون اساسی شورای نگهبان «مسئولیت نظارت بر انتخابات» و نیز «مسئولیت تطبیق مصوبات مجلس با شرع و قانون اساسی» را دارد. دادن اختيار نظارت بر عملكرد تك تك نمايندگان در طول 4 سال نمايندگي ،‌در واقع تعريف حقي جديد و فراتر از قانون اساسي براي شوراي نگهبان است.
وانگهي این شورا جزئی از قوه مقننه است و به لحاظ قانونی نمی تواند از حوزه نظارت به حوزه دخالت ورود کند . اما این طرح دایره اختیارات شورای نگهبان را گسترش داده و به حوزه دخالت مستقیم و " آقا بالاسری" مجلس می نشاند که کاملا مغایر با قانون اساسی است .

3- نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی حق وکالت خود را از مردم دریافت می کند و اعتبار یک نماینده مجلس هم به این است که وکیل مردم است ، از این رو طبق قانون اساسی پس از تایید اعتبار نامه یک نماینده در مجلس ، هیچ قدرت و نهادی نمی تواند وظیفه نمایندگی را که به صورت وکالت از جانب مردم در اختیار نماینده قرار گرفته سلب یا محدود کند ، در حالی که بر اساس این طرح جدید تصمیم 12 نفر از اعضای شورای نگهبان بر تصمیم چند ده یا چند صد هزار و یا چند میلیون نفر از مردم کشور ارجحیت پیدا می کند و این امر مغایر نص صریح قانون اساسی است .

4- طرح جدید با موضوع "حق نمایندگی و ایفای وظایف نمایندگی " در تضاد است ، چرا که بر اساس قانون اساسی ، نمایندگان مجلس در ایفای وظایف نمایندگی خود آزادند و هیچ قدرتی حق تعقیب قضایی و کیفری یک نماینده را در موارد مربوط به ایفای وظایف نمایندگی ندارد .
شايد گفته شود اگر نماينده اي تخلف كرد يا مرتكب جرمي شد كه نمي توان دست بر روي دست گذاشت و سكوت كرد ؛‌ در پاسخ بايد گفت كه كارهايي كه از نمايندگان سر مي زند يا در حيطه وظايف نمايندگي شان است كه هيچ مرجعي حق ندارد متعرض آنها شود و يا كارهايشان خارج از چارچوب وظايف نمايندگي است كه در اين صورت ،‌قوه قضاييه با اطلاع مجلس ،‌طبق موازين قانوني به جرائم و تخلفات آنها رسدگي مي كند و حكم لازم را صادر مي كند .
بنابراين هيچ نيازي نيست قوه مقننه ،‌به يكي از ادارات تابعه شوراي نگهبان درآيد.

5- حفظ قدرت جسارت و شهامت نمایندگان پارلمان در تمام سیستم های حقوقی دنیا یک اصل است و از این رو در اکثریت قریب به اتفاق قوانین اساسی کشورهای دنیا ، نمایندگان مجلس و جایگاه قوه تقنینی کشور جایگاهي بی نظیر و عالی دارند ، در حالی که این طرح در صورت تصویب ، قدرت شهامت و جسارت یک نماینده را که لازمه کار پارلمانی است از او سلب می کند و نمایندگان اگر بخواهند دوره نمایندگی آنها برقرار بماند ، به جای تلاش برای کسب رضای مردم باید تلاش کنند تا رضایت 12 عضو شورای نگهبان را کسب کنند که این امر شهامت ، دلیری و عزت نفس نمایندگان را از ايشان سلب می کند .

و بالاخره آنکه تصویب چنین قوانینی وهن خود مجلس است وبسیار کمتر دیده شده که یک نهاد قانونی همچون مجلس خود با دست خود دایره اختیارات خود را محدود کرده و نهادی دیگر را بر خود مسلط گرداند و این امر واقعا از یک مجلس زنده و پویا بعید به نظر می رسد و امید است که چنین طرحی در همان کمیسیون اصل نود مجلس بماند و به صحن علنی نیاید .

تماشاخانه