هنگام سردرد مسکن بخوریم یا نه؟

همه ما حداقل یک بار در زندگی سردرد را تجربه کرده ایم. بسیاری از مردم به‌شدت از سردردهایشان نگرانند و گروهی از آنها هم شخصیتشان با سردرد شکل گرفته و زندگی بدون آن برایشان معنا ندارد و …

چرا دچار سردرد می شویم؟

بروز سردرد از نظر علت ۲وجه دارد. عامل بیرونی و عامل درونی. بیشترین توجه ما به عوامل بیرونی است. یک وجه مهم‌تر که نیمه خالی لیوان است و ما آن را نمی‌بینیم استعداد فرد نسبت به بیماری سردرد است که این استعداد در طول زندگی بیشتر و بدتر می‌شود.

ما بیشتر دوست داریم سردرد را به‌عنوان عاملی ببینیم که از بیرون به ما هجوم می‌آورد، نه چیزی که از درون ما سرچشمه می‌گیرد و ما به آن اعتقاد داریم. نکته دیگر وجود سیستمی در بدن است که درد را کنترل می‌کند و به آن سیستم کنترل درونی درد می‌گوییم.

به‌نظر می‌رسد نه تنها در مورد سردرد بلکه در مورد تمامی دردها این سیستم است که میزان و شدت درد را تعیین می‌کند. به‌عنوان مثال وقتی ضربه شدیدی به انگشت وارد می‌شود در لحظات اول دردی احساس می‌شود که فوق‌العاده شدید و غیرقابل تحمل است. همه ما تجربه کرده‌ایم که بعد از ۲۰دقیقه این درد کاملا از بین می‌رود و ما تعجب می‌کنیم که چرا ناخنمان کبود است یا از آن خون جاری است ولی دردش قابل مقایسه با درد لحظات اول نیست. علت این امر یک مکانیسم درونی در داخل مغز است که موادی را ترشح می‌کند که خیلی شبیه مورفین هستند.

این مواد به سرعت دردی را که در بدن وجود دارد برطرف می‌کنند. این همان سیستم کنترل درونی درد است.

این درست است که بگوییم سردرد به چند شکل خودش را نشان می‌دهد؟

بله.وقتی ما به‌طور ساده می‌گوییم سردرد، گاهی منظورمان یک بیماری است که سردرد یکی از علائم آن است اما خود سردرد هم می‌تواند یک بیماری جداگانه باشد. اکثریت مردم، سردرد را به‌عنوان یک بیماری دارند (سردرد اولیه مثلاً سردردهای میگرنی) ولی به‌عنوان یک علامت به آن نگاه می‌کنند، درصورتی که این سردرد به‌خودی خود یک بیماری است و دیگر توجیهی برای آن وجود ندارد.

مثلاً کسی که بیماری قند دارد، اگر دچار بیماری قلبی شود، می‌گوییم بیماری قلبی او ناشی از بیماری قندش است ولی دیگر نمی‌گوییم بیماری قندش به چه دلیل بوده بلکه بالا بودن قند خون، خودش توجیه‌کننده بیماری‌های دیگر است. پس برای بیماری‌های اولیه که توجیه‌کننده سایر بیماری‌ها هستند علتی وجود ندارد.

سردرد ثانویه یعنی سردرد به‌عنوان یک علامت، مثلاً اگر کسی دچار تومور مغزی شده و این تومور ایجاد سردرد کرده این یک سردرد ثانویه محسوب می‌شود؛ یعنی سردرد علامت تومور مغزی است.

چند درصد از سردردها نشانه ای از تومورهای مغزی است؟

دغدغه ذهنی تعداد زیادی از بیماران همین مسئله است اما باید گفت در اکثریت کسانی که سردرد دارند، تومور مغزی وجود ندارد. در واقع در ۹۸ تا ۹۹درصد سی‌تی‌اسکن‌ها و ام.آر.آی‌هایی که برای راحتی خیال بیماران می‌گیریم موردی از تومور مغزی نمی‌بینیم.

اصلا سردردهایی که نشانه ای از تومور مغزی هستند چه ویژگی دارند؟

مهم‌ترین نکته‌ای که دارد این است که غیر از سردرد علائم دیگری نیز در بیمار وجود دارد؛ یعنی اگر تومور مغز ‌علت سردرد باشد، قبل از آن باید باعث فلج شدن یک طرف مغز شده باشد، اختلال بینایی ایجاد کرده باشد، باعث اختلال شناختی شده باشد یا حداقل ممکن است باعث ورم در عصب چشم شده باشد. در نتیجه کسی که سردرد دارد و معاینه عصبی‌اش طبیعی است به ندرت ممکن است که در او توموری دیده شود. در چنین فردی که معاینه عصبی‌اش طبیعی است ولی سی‌تی‌اسکن‌اش دچار اختلال است باید تردید کرد که آیا واقعاً تومور مغزی باعث سردرد بوده یا نه؟

مسکن‌ها در بهبود سردرد چه تاثیری دارند؟

کسانی که تعداد سردردهای میگرنی‌شان کم است، مثلاً در ماه یک یا دو بار سردرد دارند بهترین کار استفاده از مسکن است ولی اگر تعداد سردردها از یکی، دو بار در هفته بیشتر شد درمان آن با مسکن جایز نیست و تأکید بر درمان پیشگیری است.